به گزارش گروه وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، افراد معلول یا ناتوان جمعیت قابل توجهی دارند که اغلب در معماری، طراحی و دکوراسیون ساختمان‌ها و خانه‌ها نادیده گرفته می‌شوند. 

البته نوع معلولیت افراد با هم فرق دارد و هرکدام از انواع معلولیت مانند ناتوانی در شنوایی، بینایی یا حرکتی، انواع مختلفی از تمهیدات در خانه را می‌طلبد. اما در این مطلب به طور کلی به چگونگی آماده‌سازی فضای خانه و طراحی و چیدمان خانه برای افراد معلول یا ناتوان خصوصا معلولین حرکتی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

۱۲ راهکار در مورد دکوراسیون مناسب معلولان

حیاط باید برای ورود مناسب باشد.
اولین جایی که در خانه باید برای معلولان آماده شود، حیاط خانه است. یک مسیر صاف و بدون مانع برای حرکت معلولان تدارک ببینید تا بتواند بدون مانع وارد خانه شود. اگر بوته و گیاه یا سنگ سر راه است، آن‌ها را بردارید و تا جایی که می‌توانید راه را برای عبور صاف کنید. توجه داشته باشید که مسیر عبور فرد معلول لغزنده نباشد.

 

اگر برای ورود به خانه پله‌ای وجود دارد، بخشی از آن را برای فرد معلول و عبور ویلچر آماده سازی کنید. درب خانه نیز باید حداقل برای عبور یک ویلچر، بزرگ باشد و پستی و بلندی برای عبور نداشته باشد. می‌توان از یک رمپ برای دور زدن این موانع استفاده کرد.

حمام و سرویس بهداشتی را ایمن کنید.
در منازلی که برای معلولین طراحی می‌شوند، فضای حمام معمولا به صورت Roll-in است. این نوع از فضا‌های حمام، لبه ندارند و کف آن‌ها کاملا صاف و صیقلی است. عدم وجود پله و لبه، به افراد اجازه هدایت و مانور کامل بر ویلچر در فضا را می‌دهد.

 

حمام فضایی است که به خاطر مرطوب بودن می‌تواند برای فرد معلول خطرناک باشد، زیرا امکان سُر خوردن در آن زیاد است. در حمام یک مکانی مانند سکو برای نشستن تعبیه کنید یا یک صندلی حمام در آن‌جا قرار دهید. دوش حمام به گونه‌ای باشد که بتوان آن را حرکت داد و فرد معلول لازم نباشد جابجا شود.

نکته دیگر قرار دادن کفپوش‌های ضد لغزش در حمام و سرویس بهداشتی است که از افتادن فرد جلوگیری می‌کند. سعی کنید دستگیره یا میله‌هایی نزدیک دوش یا توالت قرار دهید که فرد بتواند با کمک آن‌ها تعادل خود را حفظ کند. درب حمام و سرویس بهداشتی به گونه‌ای باشد که از طریق سوراخی به بیرون باز باشد تا بتوانید در صورت لزوم با فرد معلول صحبت کنید و صدای او را بشنوید.

فراموش نکنید که اگر معلول از صندلی چرخ‌دار استفاده می‌کند، سطح شیرآلات حمام و همچنین محل نصب آینه باید طوری باشد که او هنگام نشستن روی صندلی نیز بتواند خود را در آینه دیده و از شیرآلات استفاده کند.

ممکن است در هنگام نشستن یا برخاستن از روی توالت یا ورود و خروج به وان، شخص معلول لیز بخورد. حتما یک دکمه اخطار در حمام تعبیه شود یا به به صورت بی‌سیم نزدیک شخص معلول قرار گیرد.

فضای خانه را باز بگذارید.
به طور کلی بهتر است خانه‌هایی که قرار است فردی معلول در آن‌ها زندگی کند بزرگ بوده و پلان باز داشته باشد، تا موانع کمتری سر راه آن‌ها قرار گیرد. مبلمان را طوری بچینید که فضای کافی برای رفت‌وآمد فرد ناتوان با ویلچر یا عصا وجود داشته باشد و به طور کلی مسیر او را راحت و باز کنید.

بهتر است مبلمان غیرضروری را از اتاق حذف کنید. همچنین سعی کنید مبلمانی برای خانه انتخاب کنید که ایمن باشد و پایه‌های سست یا چرخدار نداشته باشد. زیرا فرد معلول موقع نشستن و برخاستن نمی‌تواند تعادل خود را روی آن‌ها حفظ کند. همچنین به ارتفاع و ابعاد مبلمان نیز توجه کنید.

کفپوش مناسب انتخاب کنید.
اگر فرد معلول از ویلچر استفاده می‌کند، راه رفتن روی فرش سخت است؛ بنابراین بهتر است در اتاق نشیمن از فرش استفاده نکنید، یا قسمت‌هایی را برای حرکت ویلچر باز بگذارید. پارکت و لمینت از سنگ و سرامیک ایمن‌تر است، اما بهتر است کفپوش‌های آپارتمان‌های معلولان از پلاستیک وینیل یا فرش خیلی نازک باشند که عبورومرور ویلچر روی آن‌ها به سادگی انجام شود. برای انتخاب کفپوش مناسب، اینجا را بخوانید.

به اندازه درب‌ها دقت کنید.
به طور کلی بهتر است در خانه‌ای که فرد معلول زندگی می‌کند درب‌های اضافی را بردارید. درب‌هایی که در خانه کاربردی ندارند، فقط مانعی برای رفت و آمد سریع و راحت معلولین با واکر یا ویلچر هستند. افراد دارای معلولیت به دلیل استفاده از ویلچر به فضای بیشتری برای رفت و آمد نیاز دارند، بنابراین به منظور رفت و آمد راحت‌تر آن‌ها لازم است که عرض در‌ها بیشتر از اندازه معمولی‌شان در نظر گرفته شوند.

البته در خانه‌های قدیمی نیز امکان بازسازی در‌ها وجود دارد. سعی کنید در خانه بیشتر از درب‌های هوشمند استفاده کنید یا از دستگیره‌هایی استفاده کنید که راحت باز و بسته شوند.

از رمپ یا سطوح شیب‌دار استفاده کنید.
در خانه فضا‌هایی وجود دارند که دارای ارتفاع یا پستی و بلندی هستند. بهتر است در این فضا‌ها مانند پله‌ها سطوح شیبدار یا رمپ نصب شود. اگر امکان نصب رمپ ثابت را ندارید، از رمپ‌های متحرک و تاشو استفاده کنید. رمپ باید در ابتدا و انتهای خود نقاط فرود داشته باشد که افراد بدون خسته شدن، از سطحی به سطح دیگر منتقل شوند.

 

اتاق خواب را تجهیز کنید.
اتاق خواب جایی است که فرد معلول باید در آن احساس راحتی کند و قادر باشد کار‌های شخصی‌اش را خودش به تنهایی انجام دهد. اول اینکه بهتر است اتاق خواب افراد معلول در طبقه همکف قرار داشته باشد که بتواند راحت به آن دسترسی داشته باشد. تختخواب قابل تنظیم برای فرد معلول تهیه کنید تا بتواند خودش ارتفاع و شیب آن را تنظیم کند و نیازی به کمک کسی نداشته باشد.

 

همچنین می‌توانید اطراف تخت فرد معلول دستگیره نصب کنید تا خودش بتواند بدون نیاز به دیگران نشست و برخاست کند. بهتر است کمد‌ها و قفسه‌ها را در ارتفاع پایین نصب کنید که دسترسی به آن‌ها راحت باشد. کنترل ریموت و هوشمند چراغ اتاق از دیگر اقدامات مهم در اتاق خواب فرد معلول است.

دستگیره بسیار ضروری است.
برای کابینت‌ها، کمد‌ها و قفسه‌ها دستگیره نصب کنید تا باز و بسته کردن آن‌ها راحت باشد. به طور کلی در هر فضایی از خانه که می‌توانید بر اساس نیاز دستگیره‌های ثابت یا متحرک نصب کنید. حتی در راه‌پله‌ها یا اتاق خواب. یکی از دیگر گزینه‌های مناسب برای افرادی که با چوب زیر بغل راه می‌روند، قرار دادن تکیه‌گاه‌های مختلف در سطوح خانه مثل سینک، دیوار‌ها و کانتر آشپزخانه است تا با گرفتن آن‌ها، بدون از پا افتادن در خانه راه بروند. این تکیه‌گاه‌ها می‌توانند به شکل طاقچه‎های کوچک و یا دسته‌های تزئیئی باشند.

راهرو‌ها را ایمن کنید.
راهرو‌ها در خانه می‌تواند یک فضای بحرانی برای افراد ناتوان ایجاد کنید. حتما راهرو‌های خانه را با نرده یا ردیاب مجهز کنید تا معلولین سریع‌تر و راحت‌تر حرکت کنند. اگر امکانش را دارید راهرو‌ها را با ریل مجهز کنید. راهرو‌ها برای عبورو مرور است، بنابراین تا جایی که می‌توانید آن‌ها را خلوت کنید. همچنین باید ورودی و راهرو‌ها برای عبور ویلچر پهن‌تر طراحی شوند و به فرد معلول اجازه چرخش و دور زدن با ویلچر را بدهند.

آشپزخانه را تجهیز کنید.
مهم‌ترین نکته این است که وسایل ضروری که مدام استفاده می‌شوند را در کابینت‌ها یا کمد‌های پایین قرار دهید که افراد معلول به راحتی به آن‌ها دسترسی داشته باشند. علاوه بر این استفاده از انواع کشوها، در‌ها و قفسه‌های کابینت ریلی، جک‌دار و آسانسوری برای فرد معلول بسیار کمک‌کننده است. اقدام مهم دیگر طراحی آشپزخانه است که مثلا می‌توانید زیر سینک ظرفشویی یا گاز فضای خالی در نظر بگیرید که فرد معلول بتواند با ویلچر به راحتی از آن استفاده کند.

دسترسی به پیشخوان‌ها برای معلولان سخت است. ارتفاع این پیشخوان‌ها می‌تواند قابل تنظیم باشد که دسترسی به آن‌ها راحت‌تر شود. در دکوراسیون داخلی برای معلولان پیشخوان‌ها باید پایین‌تر و در ارتفاعی نصب می‌شوند که برای فرد ویلچرنشین به راحتی در دسترس باشد.

حواستان به روشنایی خانه باشد.
اگر فردی نابینا یا کم‌بینا در خانه دارید، سعی کنید روشنایی خانه را چند برابر کنید. برای جلوگیری از مصرف بیش از حد برق از لامپ‌های کم مصرف استفاده کنید. در شب همه چراغ‎ها را خاموش نکنید و شب‌خواب‌هایی خودکار در فضا‌های مختلف خانه خصوصا سرویس بهداشتی تعبیه کنید. از نور روز بیشترین بهره را ببرید و تمام پرده‌ها را کنار بزنید که نور خانه چند برابر شود.

از بالابر یا آسانسور استفاده کنید.
اگر در خانه پله دارید و برای رفت‌وآمد بین طبقات نیاز است که از پله استفاده کرد، در این فضا‌ها بالابر یا آسانسور نصب کنید. این روز‌ها تجهیزات جدیدی مانند انواع بالابر‌های ویلچر، بالابر معلولین و آسانسور مخصوص معلولین وجود دارد که می‌توانید تهیه کنید.

 

نکات کلی که برای ایمنی بیشتر معلولان باید در خانه رعایت شود:
کلید و پریز‌های برق را در ارتفاع پایین نصب کنید تا افراد معلول به راحتی به آن‌ها دسترسی داشته باشند.
در جا‌های مختلف خانه تلفن بی‌سیم قرار دهید. به طوریکه اگر فرد معلول در خانه تنها بود و اتفاقی برای او افتاد، بتواند سریع به تلفن دسترسی داشته باشد.
دوربین‌های مداربسته در خانه نصب کنید، معمولا افرادی مانند خدمتکار، نگهبان یا پرستارانی هستند که ممکن است به داخل خانه افراد معلول رفت‌و‌آمد داشته باشند. در این صورت حتما لازم است که خانه را با دوربین مداربسته مجهز کنید تا امکان سواستفاده، اذیت و آزار یا سرقت را پایین بیاورید.
نصب سیستم‌های امنیت خانگی، منظور سیستم‌هایی است که افراد را در برابر اتفاقاتی مانند مسمومیت با گاز مونوکسیدکربن، آتش‌سوزی و موارد مشابه، محافظت می‌کند. این سیستم‌ها آلارم‌های هشداردهنده‌ای دارند که قبل از حادثه، افراد را مطلع می‌کنند. با این سیستم‌ها می‌توانید، از راه دور مراقب افراد معلول در خانه باشید.
توجه داشته باشید که در خانه سیم‌های برق رها نشده باشد که باعث افتادن یا زمین خوردن افراد معلول شود.
آرامش برای فرد معلول حیاتی است. سعی کنید درخانه یک اتاق جداگانه برای استراحت به او اختصاص دهید که سروصدای اضافی به آن راه نداشته باشد.
در محیط‌های مشاع نیز باید امکاناتی برای افراد معلول درنظر گرفته شود. مثلا رمپ‌هایی برای دسترسی راحت به پیاده رو و آسانسور وجود داشته باشد.

 

قبل از طراحی خانه یا بازسازی، شرایط فرد معلول را در نظر بگیرید!
ناتوانی افراد معلول و شرایط آن‌ها با هم فرق دارد. قبل از طراحی داخلی خانه یا بازسازی باید بر اساس وضعیت دقیق معلول، برای طراحی برنامه‌ریزی و اقدام کرد. بهتر است در این زمینه از متخصصان طراحی داخلی حتما کمک بگیرید. در سال‌های اخیر با رشد تکنولوژی و طراحی خانه‌های هوشمند، امکان ایجاد فضای راحت و ایمن برای معلولان در خانه بسیار راحت شده است و بهتر است اگر امکانش را دارید، از فناوری‌های هوشمند خصوصا در مورد سیستم‌های هشدار و امنیتی در خانه بهره ببرید.