به گزارش روز چهارشنبه اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی محمود طغرایی روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: این اثر تاریخی در شهرستان مشهد، بخش احمدآباد، دهستان سرجام، روستای شریف آباد قرار دارد.

وی درباره وجه تسمیه این اثر تاریخی ادامه داد: صنیع‌الدوله در کتاب مطلع الشمس به این کاروانسرا به نام حسین خان شهاب الملک والی خراسان در دوره ناصرالدین شاه که بعدها ملقب به نظام الدوله شده اشاره داشته و بر اساس اسم بانی اثر نام این بنا را به کاروانسرای شهاب الملک می‌شناسند.

مدیردفتر ثبت آثار تاریخی اداره‌ کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی درباره مشخصات  این اثر ارزشمند گفت:  این کاروانسرا در مقابل کاروانسرای اسحاق خانی و به سبک ۲ ایوانی با پلان مربع شکل به ابعاد ۶۲ در۶۲ متر و مصالح آجر و ملات گچ و گل و شالوده سنگی ساخته شده است.

طغرایی افزود: بنا دارای ۶ برج مدور بوده که ۲ برج ضلع جنوبی به همراه فضای معماری بین آنها تخریب شده است.

وی ادامه داد: ورودی بنا به صورت ایوانی کم ارتفاع است و در ضلع شمالی در این جبهه ایوانچه‌هایی در ۲ طرف ایوان ورودی تعبیه شده است، طاق این ایوانچه‌ها و ایوان ورودی به روش جناغی کند اجرا شده است.

مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی اداره‌کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان رضوی گفت: در مجموع کاروانسرا مشتمل بر فضاهای معماری متنوع و متفاوتی است که بر گرد یک حیاط مرکزی ساخته شده است و برای ورود به کاروانسرا باید از راهرویی به نسبت طویل  گذشت و به حیاط رسید که ابعاد حیاط نیز ۳۵ در ۳۵ متر است.

طغرایی افزود: ۲۲ ایوانچه، ۲ ایوان در اضلاع شمالی و جنوبی، چهار مدخل در گوشه پیرامون حیاط را در برگرفته و منظر کلی آن را تشکیل داده‌اند، کف ایوانچه‌ها به‌صورت سکویی از سطح حیاط متمایز شده است، پشت هر یک از آنها اطاقی کوچک و مربع شکل و پشت آنها اطاقها اسطبل‌های کاروانسرا ساخته شده است.

وی ادامه داد: ورود به اسطبل‌ها از راهروهایی که در گوشه‌های ضلع جنوبی تعبیه شده امکان‌پذیر است، اسطبل‌ها با طاق و تویزه و با گنبدهای کم‌خیز آجری پوشش شده است، در گوشه‌های جبهه ورودی کاروانسرا ۲ فضای هشت ضلعی روباز به‌صورت حیاط خلوت وجود دارد که در اطراف هر یک اطاق‌ها و ایوانچه‌ها و فضاهای مسقف کوچک ساخته شده و مستقل به آن مرتبط شده‌اند، ورود به فضای داخل برج‌ها از طریق راهروهای گوشه‌های این حیاط ها ممکن است.

مدیر دفتر ثبت آثار تاریخی اداره‌کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی خراسان رضوی گفت: ورودی این ۲ حیاط خلوت در گوشه‌های حیاط قرار دارند و به نظر می‌رسد این ۲ فضا جنبه اختصاصی داشته و در اختیار مسافران خاص و اعیان و اشراف بوده است. در فضای هشت ضلعی دیگر در گوشه‌های جبهه مقابل ورودی وجود دارد که راه ورود به آنها از طریق راهروی اسطبل‌ها بوده است.

طغرایی درباره ویژگی های خاص اثر اظهار کرد: پلان کامل و دقیقا مربع شکل بنا و همچنین وجود ۶ برج مدور، معماری این کاروانسرا را متمایز کرده است و به‌طور کلی هماهنگی زیاد بین سبک، پلان، نما و فضاهای داخلی از مهم‌ترین ویژگی این بناست.