به گزارش خبرگزاری فارس از تربت حیدریه، ایران به رغم انحصار و مزیت در تولید و تامین زعفران برای بازارهای بین المللی، چرا تعیین کننده قیمت آن در این بازارها نیست، این واقعیت هر چقدر هم تلخ باشد اما تلختر ان است که بدانید در سال زراعی گذشته برخی کشاورزان خطه تربت، برداشت زعفران را به صرفه ندیدند و مجبور شدند مزارعشان را که روزی حکم معادن طلای سرخ داشت، را رها کنند و شاهد نابودی سرمایه‌شان باشند. بی تدبیری دولت امید را در دل زعفرانکاران خشکاند و در این بین سودهای کلان به جیب دلالان سرازیر شد. این گزارش سعی دارد گوشه‌ای از بی تدبیری‌های دولت را در موضوع زعفران به ویژه در منطقه تربت حیدریه بیان کند.

سهم ۸۰ درصدی دلال‌ها از اقتصاد زعفران

یک استاد دانشگاه  و پژوهشگر بخش کشاورزی منطقه تربت‌حیدریه در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: رئیس جمهور آینده باید بداند که ایران به‌عنوان بزرگترین تولید کننده زعفران جهان متأسفانه از اقتصاد حدود ۱۰ میلیارد دلاری زعفران سهمش حدود ۵ درصد است.

علی سالاریان افزود: متاسفانه با قدمت بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ ساله کشت و کار زعفران در ایران،  وضعیت زعفران  اسف‌بار است، فقط افتخار می‌کنیم که تولیدکننده اول زعفران دنیا هستیم! چرا غافلیم و خودمان را به خواب زدیم؟

وی گفت: با توجه به دانش اندک و تجربه‌ای که در حوزه زعفران دارم در جلسات متعدد هشدار داده‌ام ساختار اقتصاد ما مریض است و زعفران هم جدا از این مقوله نیست؛ اساس اقتصاد در کجای دنیا بیش از ۸۰ درصد دلالی است؟ دلال قابل حذف نیست اما بی‌عدالتی در سهم هر بخش انتقاد ماست کما اینکه سهم دلال همانطور که عرض کردم در اقتصاد زعفران در ایران بیش از ۸۰ درصد است و روز به روز  به وضوح شاهد منتفع شدن دلال‌ها هستیم.  

سالاریان بیان کرد: اگر به کشورهای پیشرفته نگاهی داشته باشیم می‌بینیم که بخش عمده‌ای از رونق اقتصادی‌شان حاصل ایجاد زنجیره‌های ارزش افزوده است به عبارتی مثلا ارزش دلاری یک به چندین برابر در تولید محصولات ثانویه و فرآوری شده دارند.

این پژوهشگر حوزه کشاورزی ادامه داد: مگر اقتصاد زعفران در سال ۱۰ میلیارد دلار نیست؟ پس چرا سهم ایران به‌عنوان تولید کننده اول زعفران دنیا از اقتصاد زعفران فقط ۵ درصد است؟ چون کشورهای پیشرفته در زنجیره ارزش افزوده، تولید تجاری «کروسین یک» را از زعفران دارند که گران‌ترین داروی ضدسرطان معده از آن گرفته می‌شود، جالب است بدانید یک گرم کروسین بسته به این که نوع ۱ تا ۴ باشد تا ۱۰ میلیون تومان ارزش ریالی دارد.

سالاریان نبود یک تشکل و سازمان واحد در حوزه زعفران را خلاء بزرگ این حوزه دانست و عنوان کرد: در کشورهای پیشرفته برای هر محصول تولیدی، یک سازمان واحد دارند که پشتوانه مردمی آن، خود تولیدکنندگان هستند و قدرت انحصاری دارند و در همه سیاستگذاری‌های مربوطه مثل تعیین قیمت محصول تـولیدی و نحوه عرضه نقش فعال دارند. ما در ایران شورای ملی زعفران را داریم که بیشتر اعضایش صادرکنندگان عمده هستند و سهم نمایندگان زعفرانکار در این شورا ناچیز است!

وی خاطرنشان کرد: اتحادیه زعفران‌فروشان، اتحادیه صادرکنندگان زعفران، جمعیت ایرانی علوم زعفران و چندین تشکل زعفرانی دیگر داریم ولی متأسفانه قدرت واحد نیستیم و در این بین بیشترین خسارت متوجه زعفران‌کار می‌شود.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه عقیده دارم بورس زعفران خوب است اما در این مدت نتوانسته خواسته کشاورزان و زعفرانکاران را برآورده کند چراکه ساختار عملکردی بورس زعفران باید اصلاح شود. احتمالا نحوه معاملات و سبدگردانی، سفارشی و مقطعی است و یا افراد خاصی در راستای اهداف خاصی بازی می‌کنند و به نوعی معاملات صوری هستند که بازهم همان افراد خاص از این بازی منتفع می‌شوند.

۸۰۰ هزار نفر در شهرستان تربت‌حیدریه از کشت زعفران ارتزاق می‌کنند

یک کارشناس زراعت و کشاورز نمونه منطقه زاوه تربت حیدریه هم در این خصوص به خبرنگار فارس گفت: دولت تدبیر وامید به بی تدبیرترین دولت ایران و دولت سیاه تبدیل شد.

غلامحسین شرکت ادامه داد: زعفران محصول استراتژیک خراسان بزرگ است که برابر آمارها بیش از ۸۰۰ هزار نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در این خطه از آن ارتزاق می‌کنند. اما این روزها زعفران‌کاران منطقه تربت‌حیدریه و زاوه به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران کشور و دنیا حال و روز خوشی ندارند چراکه افت قیمت‌ها  و هزینه‌های سنگین برداشت و فرآوری باعث شده طعم شیرین افزایش برداشت محصول در سال جاری را در کام کشاورزان تلخ شود.

 وی افزود: کشاورز باید متحمل هزینه‌های سنگین تولید، مثل خرید کود شیمیایی به ۱۰ برابر قیمت شود و یا هزینه برداشت و فرآوری گل را سه برابر سال‌های گذشته بپردازد، ولی هیچ نقشی در تعیین قیمت زعفران ندارد. حتی با افت قیمت‌ها و هزینه‌های بالای برداشت و فرآوری، کشاورز حاضر شده به کارگر در ازای برداشت و فراوری محصول مبالغ را به‌طور مساوی تقسیم کند که باز هم کارگر ممکن است راضی نشود. نتیجه این اتفاقات باعث شده درسالیان اخیر  درحالی‌که کشاورز موفق شده میزان برداشتش را به بیش از ۲ برابر برساند، اما نصف سال قبل سوددهی نداشته باشد.

این کشاورز زعفران کار ادامه داد: قیمت زعفران باید در شهرستان‌های دارای این محصول، شورایی متشکل از متصدیان زعفران تعیین شود، نه اینکه با یک تلفن قیمت‌ها چنان افت کند که کشاورزان به این مشکلات گرفتار شوند.

وی بیان کرد: عده‌ای برای زعفران تصمیم می‌گیرند و با لابی و دست‌های پشت پرده قیمت‌ها را

یک‌شبه به نصف کاهش می‌دهند که هیچ‌گاه زعفران کار نبوده‌اند و جز به منفعت خود به چیزی نمی‌اندیشند.

شرکت گفت: چرا دولت به این موضوع ورود نمی‌کند تا در شورای ملی زعفران، اعضای آن کشاورزان واقعی باشند و یا چرا نباید منطقه تربت‌حیدریه و زاوه به‌عنوان پایتخت زعفران دنیا نماینده‌ای در این شورا داشته باشد؟ دولت می‌تواند با تقویت تشکل‌هایی مانند شورای ملی زعفران با محوریت دلسوزان و زعفران‌کاران، این محصول را تقویت کند و اگر هم قصد اجرای طرح خرید توافقی را دارد به‌هنگام باشد.

وی علت عدم رغبت کشاورزان به کشت مجدد زعفران را قیمت پایین این محصول در سال جاری عنوان کرد و ادامه داد: وزارت جهاد کشاورزی در سال‌های گذشته پیاز زعفران را به عنون محصول جایگزین در اختیار کشاورزان قرار داد و کشت بی‌رویه زعفران و پرداخت تسهیلات باعث بروز مشکلات در این بخش شد.

شرکت بیان کرد: دولت کنونی اولین خیانتی که به کشاورزان کرد این بود که بودجه کشاورزی را از وزرات کشاورزی گرفت و به وزارت صمت داد و از این طریق با چندین برابر کردن نهاده‌های کشاورزی کمر کشاورزان را شکست و با بوجود آوردن سلطان متعدد و دادن ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی ارز را از ایران خارج کرد و بانک‌ها را به جان کشاورزان و تولیدکندگان انداخت.

وی با بیان اینکه دولت با علم کردن شورای ملی زعفران جلوی پیشرفت زعفران از لحاظ داروئی و فرآوری به صنایع غذایی و حتی صادرات آن را گرفت، توضیح داد: زمان تولید زعفران قیمت زعفران را اندک و بعد از عید نوروز تا اوایل مهرماه که تولیدکنندگان، زعفران در دست نداشتند و زعفران‌ها در انبارهای شورای ملی زعفران احتکار شده بود سعی می‌کردند قیمت زعفران را بالا ببرند، همین امر باعث چندین برابر شدن هزینه‌ها شد و در موقع تولید زعفران باز همان سناریو را تکرار و قیمت زعفران و گل تازه زعفران را پائین می‌آوردند و با این کارشان زعفران‌کاران را فقیرتر و جیب سودجویان را پرتر می‌کردند و هر زمان اراده می‌کردند هر بلایی که دوست داشتند سر مردم درمی‌آوردند.

شرکت ادامه داد: به این ترتیب دولت تدبیر برای زعفرانکاران به بی تدبیرترین دولت ایران و سیاه‌ترین دولت تبدیل شد و کلید زنگ زده رییس جمهور حتی یک قفل را باز نکرد و همه وعده‌هایی که داد باد هوا بود.

شورای ملی زعفران را فروشندگان و دلالان تشکیل می‌دهند

یک کشاورز زعفرانکار در شهرستان مه‌ولات به خبرنگار فارس گفت: در دولت آقای روحانی بحث مدیریت زعفران را رها کردند وهر روز یک برنامه ومقوله‌ای داشتند که نداشتن متولی واحد یکی از بزرگترین مشکلات زعفرانکاران منطقه است.

حسن سمیعی گفت: شورای ملی زعفران را فروشندگان و دلالان تشکیل می‌دهند نه خود زعفرانکاران و اگر لیست شورای ملی زعفران را ببینید هیچ‌کدام از کشاورزان و زعفرانکاران در این لیست وجود ندارند.

وی با بیان اینکه ما نیازمند سازمانی مانند سازمان چای شمال هستیم، گفت: اگر سازمان زعفران و گیاهان دارویی تشکیل شود وضعیت کشاورزان این محصول که روزی به طلای سرخ معروف بود سروسامان می‌گیرد، امیداواریم درمجلس مطرح وتوسط نمایندگان پیگیری شود.

این زعفران‌کار مه‌ولاتی یکی از علل عمده ارزان شدن زعفران را  صادرات پیاز زعفران به کشور افغانستان عنوان کرد و توضیح داد: این از سیاست‌های غلط دولت آقای روحانی بود در واقع این کار را کردند که مردم این کشور، کشت زعفران را جایگزین خشخاش کنند اما این موضوع فقط به تولیدکنندگان داخلی ضربه زد بدون اینکه هیچ تاثیری در کاهش کشت مواد مخدر در افغانستان داشته باشد. 

سمیعی اصلاح ساختار شورای ملی زعفران و شکستن فضای انحصاری این شورا توسط مجلس شورا اسلامی را علاج مشکل زعفران عنوان کرد و گفت: تقاضای ما از رئیس جمهور آینده این است که وضعیت زعفران را به زعفرانکاران واگذار کند و ما سازمان زعفران وگیاهان دارویی داشته باشیم که دربحث فرآوری ، صادرات توسط تولید کنند صورت پذیرد، این یعنی حمایت از زعفران‌کاران برای جمع شدن مافیای طلای سرخ!

تربت‌حیدریه با ۸ هزار و ۹۰۰ هکتار اراضی زیرکشت محصول زعفران، عنوان زعفرانی‌ترین شهر ایران را به خود اختصاص داده، اما با وجود فعالیت ۱۵ هزار خانوار این شهرستان در زمینهٔ تولید زعفران، شاهد جولان دلالان و عدم ثبات قیمت در بازار این محصول است، موضوعی که طی هشت سال اخیر بغرنج‌تر شده و امید می‌رود دولت بعدی برای این مشکلات چاره‌ای بیاندیشد.

انتهای پیام/ ۷۰۰۶۸/س