روابط‌عمومی به‌عنوان یکی از ابزارهای برقراری ارتباطات یکپارچه موردتوجه قرار دارد و نقشی بسیار مؤثر و سازنده در بهبود وضعیت سازمان‌ها و ایجاد تعامل درون‌سازمانی و برون‌سازمانی دارد.
تعابیر متفاوت و جامعی از فعالیت در حوزه روابط‌عمومی مطرح‌شده، ازجمله آنکه روابط‌عمومی ابزاری است که توسط آن تصویر ذهنی بلندمدتی برای شرکت خلق می‌شود. با این وجود، فعالیت در بخش روابط‌عمومی در ایران آن‌طور که باید مورد توجه قرار ندارد و حتی در مواردی شاهد فقدان نگاه تخصصی به این حوزه هستیم. برای بررسی جایگاه، اثرگذاری و اهمیت فعالیت در حوزه روابط‌عمومی با فعالان این بخش گفت‌وگو کرده و در ادامه، نظر آنها را در زمینه اهمیت ارتباط رسانه با روابط‌عمومی و نواقص این حوزه جویا شده‌ایم.
جایگاه ویژه روابط‌عمومی
ابوذر حلوایی‌پور، مدیر روابط‌عمومی و امور بین‌الملل شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر در گفت‌وگو با صمت و در تبیین اهمیت فعالیت در بخش معدن و صنایع معدنی گفت: حوزه صنعت و معدن بسیار گسترده است و شرکت‌های معدنی و صنعتی ابعاد مختلفی از فعالیت‌ها را چه در داخل و چه در خارج از کشور پوشش می‌دهند؛ از این‌رو فعالیت واحد روابط‌عمومی در این واحدها اهمیت بسیاری دارد.
هرچند بر اهمیت حوزه روابط‌عمومی در تمامی مشاغل واقفیم اما این اهمیت در بخش معدن به‌گونه ویژه‌ای پررنگ است. فعالیت صنایع معدنی از حساسیت بالایی برخوردار است؛ بنابراین انتظار می‌رود واحد روابط‌عمومی در این مشاغل با قدرت هرچه تمام‌تر وارد عمل شود. وجه مشترک روابط‌عمومی با مشاغل حوزه معدن، گستردگی حوزه فعالیت آنهاست. در روابط‌عمومی تمامی کارهای مربوط به تولید محتوا، اطلاع‌رسانی، تبلیغات و... انجام می‌شود که گستره وسیعی را در برمی‌گیرد.
انعکاس عملکرد
مدیر روابط‌عمومی و امور بین‌الملل شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر در ادامه و در پاسخ به سوالی مبنی بر ارزیابی عملکرد واحدهای روابط‌عمومی بخش معدن در معرفی این حوزه و دستاوردهای آن به مردم، گفت: عمدتا تمام تلاش بر این بوده که واحدهای روابط‌عمومی در بخش معدن بتوانند نقش خود را به‌درستی ایفا کنند. یکی از محورهای این ایفای نقش، معرفی حوزه معدن و دستاورهای معدنی به مردم است. نیاز است در سطح عمومی مردم به‌ویژه مردم منطقه از دستاوردهای معدنی و صنعتی شرکت‌ها و به‌ویژه خدماتی که در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها انجام می‌شود، مطلع شوند.
وی افزود: البته طی ماه‌های گذشته، شیوع ویروس کرونا این برنامه‌ها و اثرگذاری آنها را کمی محدود کرده اما روابط‌عمومی‌ها با تمام توان دنبال آن بوده و هستند که دستاوردهای حوزه معدن را به اطلاع مردم برسانند. روابط‌عمومی شرکت گل‌گهر در این راستا تلاش بسیاری کرده است.
حلوایی‌پور در ادامه خاطرنشان کرد: حوزه فعالیت روابط‌عمومی یک دریای عمیق است که دسترسی به عمق واقعی آن هنوز جای کار بسیاری وجود دارد و تلاش مضاعف می‌طلبد تا انعکاس دستاوردهای شرکت بهتر و بیشتر انجام شود. معتقدیم روابط‌عمومی ویترین اصلی سازمان و هر شرکتی به‌شمار می‌آید؛ بنابراین اگر روابط‌عمومی یک شرکت معدنی از توانمندی و قدرت تفکر و تامل بالایی برخوردار نباشد، به‌طور قطع در انعکاس عملکرد، دیدگاه‌ها و همراهی‌ها با شرکت آسیب وارد می‌شود. یک روابط‌عمومی موثر، روابط‌عمومی است که گام‌به‌گام با سازمان و شرکت خود همراه باشد و با استفاده از فناوری و دانش روز بتواند بهترین تاثیر در انعکاس فعالیت‌های سازمان خود را در جامعه داشته باشد.
ضرورت باور به رسانه
مدیر روابط‌عمومی و امور بین‌الملل مجموعه معدنی و صنعتی گل‌گهر در ادامه و درباره اثرات برقراری ارتباط میان واحد روابط‌عمومی و رسانه‌ها گفت: روابط‌عمومی و رسانه را هیچ‌گاه ۲ حوزه منفک از هم نمی‌دانم، بلکه این ۲ واحد در واقع ۲ بال هستند برای رسیدن به آگاهی و گردش بهینه اطلاعات و اخبار به‌طوری که اگر هر یک نباشد، دیگری به‌تنهایی نمی‌تواند آگاهی را به دست مردم برساند.
بنابراین روابط‌عمومی موفق است که رسانه و عملکرد رسانه را باور داشته باشد و با یک تعامل ۲ طرفه از رسانه به‌عنوان فرصتی برای انعکاس عملکردهای واحد خود استفاده کرده و در آگاهی‌رسانی به مردم با رسانه سهیم شود. خوشبختانه تعامل شرکت گل‌گهر با رسانه‌های محلی، استانی و سراسری تعاملی سازنده است که البته سعی شده در این راستا هم شرکت بهره کافی از فضای رسانه‌ای ببرد و هم رسانه‌ها در محیطی تعاملی با شرکت گل‌گهر ارتباط خوبی داشته باشند.
تقویت تعامل با رسانه
حلوایی‌پور در ادامه گفت: تعامل و همفکری همواره می‌تواند نقش موثری در بهبود رابطه میان واحد روابط‌عمومی با رسانه‌ها ایفا کند. از این‌رو معتقدم برگزاری نشست‌های هم‌اندیشی با اصحاب رسانه، تشکیل اتاق فکر در حوزه‌های معدنی و استفاده از توان و اندیشه فعالان حوزه رسانه و بهره‌مندی از تجارب پیشکسوتان حوزه رسانه می‌تواند به پررنگ شدن این تعامل و افزایش آگاهی و انعکاس عملکرد کمک کند. در کنار آن، اهمیت دادن به رسانه‌هایی که نقش تاثیرگذاری در جامعه دارند، می‌تواند اعتماد آنها را جلب و به بهبود ارتباط رسانه و روابط‌عمومی کمک کند. روابط‌عمومی شرکت گل‌گهر حوزه مجزای زیرمجموعه‌ای با عنوان رسانه و ارتباطات دارد که به‌تازگی با برنامه‌ریزی‌های بیشتر به افزایش تعامل و ارتباط با رسانه می‌پردازیم.
حرکت در مدار تعادل
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر ارزیابی عملکرد واحد روابط‌عمومی شرکت گل‌گهر در برقراری ارتباط فرهنگی و اجتماعی میان این شرکت و جامعه فرهنگی و هنری بومی کرمان و سیرجان، گفت: شرکت گل‌گهر همواره بر مدار تعامل حرکت کرده است. این شرکت فرهنگ و هنر را بازوی کمکی خود می‌داند و برای نشان دادن زحماتی که در شرکت گل‌گهر برای توسعه صنعت و معدن کشیده می‌شود، بخشی از مسئولیت‌های اجتماعی خود را در حوزه فرهنگ و هنر ایفا می‌کند. بنابراین رویکرد ما همواره به این سمت و سو بوده که با فعالان جامعه فرهنگی و هنری ارتباط خوبی برقرار کنیم و به جایگاه مهم و تاثیرگذار فرهنگ و هنر در توسعه جامعه نگاه ویژه داشته باشیم، چراکه فرهنگ و هنر باید همسو با صنعت و معدن توسعه پیدا کند تا مبادا جامعه دچار توسعه نامتوازن شده و پیامدهای عدم‌توسعه در حوزه فرهنگ و هنر، گریبان آن جامعه را بگیرد.
مدیر روابط‌عمومی و امور بین‌الملل مجموعه معدنی و صنعتی گل‌گهر در پایان گفت: شرکت گل‌گهر تاکنون تمام تلاش خود را برای برقراری ارتباط حسنه و دوستانه با جامعه فرهنگی و هنری کرمان و سیرجان به کار گرفته است. به‌ویژه اینکه نگاه ویژه‌ای به حفظ سرمایه‌های بومی استان و سیرجان داریم و اگر این سرمایه‌های بومی، سرمایه‌های فرهنگی و هنری هم باشند، باید جدیت بیشتری در این راستا به خرج داد که تاکنون در این زمینه گا‌م‌هایی برداشته شده و برای آینده هم برنامه‌های ویژه‌ای برای آن در نظر داریم.
الزامات جذب نیروی متخصص در روابط‌عمومی
محمد حسنی‌سعدی، مدیر روابط‌عمومی شرکت بورس کالای ایران در گفت‌وگو با صمت و درباره اهمیت و اثرگذاری فعالیت در حوزه روابط‌عمومی گفت: با وجود اهمیت ویژه و تخصصی بودن فعالیت در حوزه روابط‌عمومی، در کشور ما نگاهی تخصصی به این بخش وجود ندارد. تاجایی‌که عموما به فعالیت‌های انجامشده در حوزه روابط‌عمومی، به‌نوعی نگاه می‌شود که در رده اقدامات ضروری نیستند.
در همین حال در مواردی فعالیت واحد روابط‌عمومی با تبلیغات یا اجرای کارهای فرهنگی اشتباه گرفته می‌شود. همین نبود نگاه غیرتخصصی موجب‌شده نیروهای توانمند و متخصص به این حوزه جذب نشوند. حتی در مواردی شاهدیم که نیروهای زائد هر مجموعه به این بخش منتقل می‌شوند. این چالش در سایه نبود نگاه حرفه‌ای و نبود شناخت از سوی مدیران حاصل‌شده است.
مدیر روابط‌عمومی شرکت بورس کالای ایران گفت: نگاه حاکم بر این بخش، بر عملکرد فعالان حوزه روابط‌عمومی نیز به‌شدت تاثیرگذار است و از کارآیی و خلاقیت آنها می‌کاهد.
حسنی‌سعدی در پاسخ به سوالی مبنی بر راهکارهای بهبود ارتقای جایگاه روابط‌عمومی گفت: در درجه نخست باید دیدگاه مدیران نسبت به عملکرد بخش روابط‌عمومی تغییر کند. شاید حتی نیاز باشد مدیران تراز بالای کشور در این زمینه آموزش‌های لازم را ببینند و با تاثیرگذاری فعالیت در این حوزه بیش از پیش آشنا شوند. بدون تردید، چنانچه تاثیر اقدامات واحد روابط‌عمومی بر بهبود عملکرد سیستم‌ها مشخص شود، حمایت بیشتری را از فعالیت‌های این واحد ترتیب می‌دهند.
رسانه، بازوی روابط‌عمومی
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اهمیت برقراری ارتباط میان واحد روابط‌عمومی و رسانه‌ها، گفت: یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های واحد روابط‌عمومی برقراری ارتباط با رسانه‌هاست. رسانه‌ها می‌توانند به‌عنوان بازوی روابط‌عمومی در فعالیت‌های مربوط به فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی اقدام کنند. بدون رسانه بخش بزرگی از فعالیت‌های روابط‌عمومی ناتمام و بدون نتیجه می‌ماند.
مدیر روابط‌عمومی شرکت بورس کالای ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر گلایه برخی رسانه‌ها در برقراری تعامل با واحدهای روابط‌عمومی، گفت: بخشی از مدیران واحد روابط‌عمومی از بالا به پایین به رسانه‌ها نگاه می‌کنند و حتی توقع دارند آن رسانه در جایگاه بولتن آنها، فعالیت کند. این درحالی است که انتظار می‌رود رابطه میان روابط‌عمومی و رسانه‌ها، دوسویه باشد.
متاسفانه با وجود چالش‌های اقتصادی که رسانه‌ها در سال‌های اخیر شاهد آن بودند، رابطه‌ای اقتصادی میان شرکت‌ها با رسانه‌ها تقویت‌شده است. این نگاه این توقع را ایجاد می‌کند که رسانه حق نقد آنها را ندارد و فقط باید گزارش عملکرد آنها را بازتاب دهد. در چنین شرایطی، رسانه‌ها نیز ترجیح می‌دهند خود را با روابط‌عمومی‌ها درگیر نکنند و بدین‌ترتیب چنین رابطه معیوبی شکل گرفته است. این رابطه معیوب موجب می‌شود هر دو طرف وظایف خود را به‌درستی اجرایی نکنند.
حسنی‌سعدی گفت: واحد روابط‌عمومی شرکت بورس کالای ایران تمام تلاش خود را کرده تا برند بورس کالا را به‌ویژه به جامعه اقتصادی کشور، بیشتر بشناساند.
شناخت جایگاه بورس کالا در رفع مشکلات اقتصادی کشور اهمیت ویژه‌ای دارد. البته عمده فعالیت بورس کالا بدین‌صورت است که بیزینس‌ها با هم در ارتباط هستند و عموم مردم کمتر با ما سروکار ندارند.
مدیر روابط‌عمومی شرکت بورس کالای ایران افزود: البته در سال‌های اخیر با توجه به ابزارهای جدیدی که از سوی شرکت بورس کالای ایران معرفی‌شده، بورس کالا به‌طور مستقیم با مردم مرتبط شده است. بدین‌ترتیب به تلاش مضاعفی نیاز است تا کار خود را به مردم معرفی کنیم.
البته بیشتر تلاش ما در این سال‌ها بر این موضوع متمرکزشده که ابزارهای بورس کالا را به مسئولان و سیاست‌گذاران بشناسانیم و خوشبختانه می‌توان ادعا کرد که تا حدودی نیز در این زمینه موفق بوده‌ایم، چراکه هر زمان صحبت از ساماندهی بازار خودرو، مسکن، فلزات و رفع چالش‌های آنها به میان می‌آید، بورس کالا به‌عنوان ابزار مناسبی مطرح می‌شود. در واقع بورس کالا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین راه‌حل‌های رفع مشکلات بازار و قیمت‌گذاری در حوزه‌های گوناگون مطرح می‌شود.
مدیر روابط‌عمومی شرکت بورس کالای ایران افزود: خوشبختانه در مجموعه بورس کالا، مدیریت ارشد اعتقاد ویژه‌ای به کار روابط‌عمومی دارد و در تعامل نزدیک با این واحد است. در چنین شرایطی، امکان فعالیت برای ما میسر و تسهیل می‌شود. انتظار می‌رود این نگاه در سایر سازمان‌ها، نهادها و شرکت‌های گوناگون تعمیم یابد، چراکه تعالی یک مجموعه مدیریتی بدون حضور واحد روابط‌عمومی مقدور نیست.
معایب فقدان نگاه تخصصی
حسن‌سعدی در پایان گفت: فقدان نگاه تخصصی به روابط‌عمومی، مشکلات بسیاری را در سطح کشور ایجاد می‌کند. به‌عنوان مثال، کشور ما در بیش از یک سال گذشته با شیوع ویروس کرونا روبرو شده است.
متاسفانه برخی اقدامات انجامشده در این حوزه، پیوست رسانه‌ای دقیق و کارشناسی‌شده ندارد؛ بنابراین رسانه‌ها بسیار دیر اقدام به اقناع افکار عمومی می‌کنند. این درحالی است که انتظار می‌رود هر تغییری، ابتدا یک پیوست روابط‌عمومی و رسانه‌ای دقیق داشته باشد. بدین‌ترتیب قبل از شروع هر اقدامی و هم‌زمان با اجرای آن، اقناع افکار عمومی آغاز شود. در غیر این صورت، این دست فعالیت‌ها بدون حمایت مردمی خواهند بود و به نتیجه مطلوب نمی‌رسند.
سخن پایانی
برقراری ارتباط میان رسانه‌ها با روابط‌عمومی از اهمیت و اثرگذاری ویژه‌ای برخوردار است، با این وجود در مواردی شاهد برقرار نشدن تعاملی درست و دوسویه در این حوزه هستیم. شاید وابستگی مالی رسانه‌ها به شرکت‌ها و تشدید این ارتباط مالی در سال‌های اخیر، زمینه چنین چالش‌هایی را فراهم کرده؛ کمبودی که در نهایت امکان انتقاد سازنده از سازمان‌ها را سلب می‌کند و مانع بهبود در عملکرد این واحدها خواهد شد.
نظر شما