عادی‌انگاری اجتماعی به گفته کارشناسان، احساس ناشی از خستگی روانی تداوم بحران است که زیر سایه بهره‌گیری از هنر رسانه، گفت ‌وگو با مردم، تبلیغات صحیح و تکنیک‌های ارائه آمار واخبار از بین خواهد رفت. 

۱۳ فروردین ماه ۱۴۰۰ بود که آمار جانباختگان کرونا پس از هفته‌ها روند کاهشی، بار دیگر سه‌رقمی شد و سیما سادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از فوت ۱۱۷ هموطن و ۱۱ هزار و ۶۶۰ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور خبر داد.

عددی که این روزها سوگ نزدیک به ۴۰۰ خانواده را روایت می‌کند و به گفته کارشناسان اجتماعی سوغات سفرهای نوروزی ۱۴۰۰ و عادی‌انگاری اجتماعی است.

حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رئیس جمهوری هم در جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا گفته بود: رعایت مردم نسبت به پروتکل‌های بهداشتی در کشور به طور متوسط ۶۱ درصد است و ۳۹ درصد از مردم دستورالعمل‌های بهداشتی را مراعات نمی‌کنند.

مهدی عسکری‌پور روانشناس و مدرس دانشگاه روز جمعه درباره علل این عادی‌انگاری و چگونگی کاهش و رفع این آسیب اجتماعی به خبرنگار ایرنا گفت: از منظر طبیعی، بشر اعتقاد به خطرات یک بحران را با گذشت زمان از دست می‌دهد و براساس این احساس، مخاطرات واقعه عادی می‌شود.

وی افزود: در بحران کرونا نیز مخاطرات بیماری به تدریج با گذشت زمان عادی می‌شود، به عنوان مثال اکنون کشور هند با یک سونامی ویروس کرونا مواجه است، اما در این شرایط نیز گاها آداب و سنن سنتی و... توسط مردم انجام می‌شود.

مطابق با دستورات دین اسلام حفظ جان واجب است

این استاد دانشگاه ادامه داد: این کنش‌ها و رفتارها در هر یک از کشورها مشاهده می‌شود و این در حالیست که براساس دستورات دینی هم حفظ جان واجب و بنابراین باید از خطرات احتمالی به ویژه در جامعه مسلمان ایران پیشگیری شود.

این روانشناس تصریح کرد: یکی از مهمترین علل عادی‌انگاری اجتماعی در یک جامعه، تکرار مشابه و یکنواخت اخبار و اطلاعات واقعه است. تکرار همسان اطلاعات و آمار و ارقام مربوط به کرونا می‌تواند رویداد را برای جامعه عادی و در نتیجه مخاطرات را به دست فراموشی بسپارد.

تکرار «بدون تغییر» باعث عادی‌سازی واقعه می‌شود

عسکری‌پور با اشاره به مبحث تلقین در علم روانشناسی افزود: تکرار جملات انرژی‌بخش و مثبت نیز در علم روانشناختی به دلیل ثبت شدن این عبارات در ذهن و بنابراین عادی شدن این مثبت‌اندیشی انجام می‌شود.

وی تاکید کرد: بنابراین باید گفت، تکرار «بدون تغییر» باعث عادی‌سازی واقعه می‌شود و به منظور کاهش و رفع این آسیب (عادی‌انگاری بحران) باید از تنوع در ارائه آمار و اخبار استفاده کرد. ساخت فیلم، انیمیشن و بهره‌گیری از هنر رسانه می‌تواند از عادی‌انگاری اجتماعی جلوگیری کند.

عسکری‌پور ادامه داد: گاه این تکرار برای پیشگیری از وحشت روانی جامعه هم اتفاق می‌افتد، اما کاهش این تنش اجتماعی نباید به عادی‌انگاری اجتماعی بیانجامد و عمق فاجعه نادیده گرفته شود.

یک دوربین با بازماندگان کرونا مصاحبه کند

وی اضافه کرد: ساخت مستند از بهشت زهرا(س) تهران، گفت وگو با بهبودیافتگان کرونا، مصاحبه با داغدیدگان و بازماندگان کرونا و... می‌تواند فاجعه را بار دیگر برای مردم روایت و ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی را یادآوری کند.

این مشاور اضافه کرد: خستگی روانی ناشی از یکنواخت شدن زندگی به جهت شیوع کرونا هم در کاهش رعایت ضوابط بهداشتی موثر است. در حال حاضر به دلیل شیوع این بیماری زندگی یکنواخت شده و این مساله سبب خستگی شدید روحی، بی‌تفاوتی اجتماعی و در نتیجه عادی‌انگاری اجتماعی می‌شود.

به گفته این مدرس، خانه‌نشینی دوران کرونا نیز اختلال اضطراب و افسردگی را افزایش داده و این تبعات روانی نیز بی‌تفاوتی عادی‌انگاری اجتماعی را رقم خواهد زد.

عسکری‌پور تاکید کرد: در این زمینه باید از مشاوران و کارشناسان روانشناختی بهره گرفت. آمار واطلاعات کرونا را نزدیک به واقعیت، دور از وحشت، همراه با آموزش همگانی در باره این رویداد و اعمال سلیقه اصحاب رسانه بازنشر داد.