به گزارش جهان صنعت نیوز:  بنا به گفته مسوولان، حادثه در معدن امری دور از انتظار نیست اما آیا توجه کافی به معادن و نظارت برآنها امری واجب و قانونی نیست؟ در پاسخ به چرایی تکرار بحث ضعف ایمنی در معدن کارشناسان از ضعف نظارت و نقش کمرنگ سازمان‌های دولتی و مسوول سخن می‌گویند. این در حالی است که نظارت مستمر و متکی بر دانش مهندسی روز نسبت به فعالیت‌های معدنی، ضامن صیانت بهینه از ذخایر ارزشمند معدنی کشور است.

خبرنگار «جهان‌صنعت» در پاسخ به این سوال که چرا نظارت ضعیف است به پاسخ ضعف بودجه و بهره‌مندی کم سازمان‌ها از حقوق دولتی رسید. از طرف دیگر مطرح می‌شود که گرانی‌ها آنقدر زیاد شده که معدنکار اغلب مواردی مثل تامین ایمنی را به عنوان هزینه دانسته و تمام تلاش خود را می‌کند تا از آن طفره رود.

در همین رابطه تقی نبئی رییس سازمان نظام مهندسی معدن به «جهان‌صنعت»‌ گفت: بهره‌برداران و معدنکاران کشور باید در حوزه ایمنی هزینه کرده و در راستای ارتقای آن گام بردارند. این در حالی است که با گرانی‌ها و افزایش هزینه‌های معدنکاری اغلب از این حوزه دوری کرده و آن‌طور که باید برایش سرمایه‌گذاری نمی‌کنند.

او ادامه داد: از طرف دیگر سرمایه‌گذاران در بخش معدن اکثرا به دنبال سود بیشتر هستند، در نتیجه از صرف هزینه برای برخی بخش‌ها اجتناب می‌کنند که متاسفانه اچ‌اس‌ای و ایمنی هم یکی از این موارد است.

نقش دستگاه نظارتی در ارتقای ایمنی

رییس سازمان نظام مهندسی معدن همچنین به اهمیت نقش دستگاه نظارت اشاره و تصریح کرد:‌ اغلب دستگاه نظارت ضعیف عمل کرده و خود به افزایش ناامنی‌ها در معدن کمک می‌کند. به این ترتیب اگر چنین اتفاق‌هایی در آینده باز هم پیش آید و خبر ریزش معدن را بشنویم بازهم نگاه‌ها باید به ضعف دستگاه نظارتی بازگردد.

نبئی تصریح کرد: نظارت مستمر و متکی بر دانش مهندسی روز نسبت به فعالیت‌های معدنی، ضامن صیانت بهینه از ذخایر ارزشمند معدنی کشور است. این مهم ضمن رعایت مقررات حوزه HSE، افزایش بهره‌وری از معادن و افزایش سهم معدن در تولید ناخالص داخلی را در پی خواهد داشت. ضمن اینکه میزان حقوق دولتی دریافتی را متناسب با حجم مواد استخراج شده واقعی محقق خواهد کرد.

وزارتخانه، نیروی لازم ندارد

رییس سازمان نظام مهندسی معدن درباره متولیان موثر در ضعف نظارت به نقش وزارت صمت اشاره کرد و گفت: بر اساس تبصره ماده ۳۴، نظارت برعهده وزارت صمت است که باید این مهم را با بهره از نیروهای کارشناس پیگیری کرد. اما این نهاد دولتی به دلیل ضعف نیروی انسانی اغلب نمی‌تواند از عهده چنین کاری برآید.

نبئی در پاسخ به این سوال خبرنگار «جهان‌صنعت» که مگر نیروی انسانی باسواد و تحصیلکرده در کشور کم داریم که دچار چنین معضلی هستیم،‌ گفت: مساله این است که چنین سازمان‌هایی محدودیت جذب نیروی انسانی دارند درحالی که نظارت کارشناسی به تعداد بیشتری نیروی انسانی نیاز دارد. هرچند در چند سال اخیر این مهم مورد توجه قرار گرفته اما محدود بوده و در اصل به دلیل ضعف بودجه نتوانسته کل فعالیت‌های معدنی را پوشش دهد.

رییس سازمان نظام مهندسی معدن تصریح کرد: به این ترتیب ضعف نظارت کارشناسی به دلیل عدم‌بهره‌مندی از تعداد نیروی کارشناسی لازم در بدنه وزارتخانه و عدم اجرای بهینه تبصره ماده ۳۴ قانون معادن، سایه سنگینی بر تحقق معدنکاری طبق اصول و قواعد انداخته است. او تاکید کرد: نظارت بر بیش از ۱۱ هزار پروانه استخراج و بیش از چند هزار پروانه اکتشاف با پراکندگی گسترده و در نقاط اغلب صعب‌العبور، مستلزم به خدمت‌گیری بیش از ۱۵ هزار ناظر ذی‌صلاح به صورت پاره‌وقت و یا تمام‌وقت است.

نظام مهندسی آماده است

نبئی با بیان اینکه طی دهه‌های اخیر نیاز به نظارت فنی به شدت احساس می‌شده است، گفت: در اصلاحیه قانون معادن یعنی تبصره ماده ۳۴ و نیز در ماده ۱۰۰ آیین‌نامه اجرایی آن، وزارت صمت در قالب عقد قرارداد، مجاز به استفاده از اعضای سازمان نظام مهندسی معدن به منظور پوشش امور نظارتی و بازرسی مربوطه بوده است. این نهاد می‌توانسته با استفاده از این مجوز قانونی خلاء نیروی انسانی خود را جبران کند، ولی متاسفانه پس از گذشت ۱۰ سال از اصلاح قانون و وجود مشکلات متعدد ناشی از ضعف نظارت، عدم وجود برنامه مدون و جامع و عدم تخصیص بودجه لازم شاهد ضعف‌هایی در این حوزه هستیم.

رییس سازمان نظام مهندسی معدن تصریح کرد: ما می‌توانیم نیروی انسانی لازم را برای توسعه نظارت تامین کنیم. طبق صحبت‌هایی که صورت گرفت پیش‌بینی شد برای پوشش کامل نظارت بر فعالیت‌های معدنی حدود ۴۰۰ میلیارد تومان باید به نظام مهندسی معدن تخصیص داده شود اما متاسفانه هنوز هیچ‌کدام از موارد عملیاتی نشده است و آن‌طور که باید از ما بهره گرفته نمی‌شود. این در حالی است که سازمان نظام مهندسی معدن به عنوان بازوی اجرایی در بخش معدن کشور آماده است تا به رونق معدنکاری کشور کمک کند.

حقوق دولتی به سازمان‌های مربوطه نمی‌رسد

نبئی با بیان اینکه حقوق دولتی لازم به وزارتخانه نمی‌رسد، ادامه داد: سهم وزارت صمت از حقوق دولتی حدود ۶۵ درصد است اما این مهم بسیار ناچیز پرداخت شده است. در ادامه می‌توان به سهم سه درصدی سازمان نظام مهندسی معدن هم اشاره کرد که اغلب دریافت نشده است. او با ابراز تاسف گفت: درواقع سازمان برنامه و بودجه هر زمان با مشکل مالی رو‌به‌رو می‌شود، سهم حقوق دولتی سازمان‌ها را حذف می‌کند. به این ترتیب آنچه مانع تکمیل حلقه نظارت در بخش معدن کشور شده است، منابع مالی ضعیف است.

رییس سازمان نظام مهندسی معدن با اشاره به اینکه حقوق دولتی مستقیم به حساب خزانه واریز می‌شود، گفت: مبالغ مشخص شده باید به سازمان‌ها از جمله وزارت صمت بازگردد اما در عمل به دلیل کمبود بودجه و عوامل اینچنینی در جای دیگری هزینه می‌شود.

او با بیان اینکه مشکلات مالی به سازمان نظام مهندسی هم رسیده، تصریح کرد: ازآنجاکه منابع مالی و بودجه مستقلی نداریم در نتیجه نمی‌توانیم در حوزه ارتقای نظارت ورود پیدا کنیم. با توجه به اینکه عامل اصلی بروز مشکلات برای حوزه معدن ضعف منابع مالی و بودجه است اگر تامین آن تحقق پیدا کند شاهد توسعه بخش معدن خواهیم بود. این در حالی است که متاسفانه منابع مالی جاهای دیگر غیر از معدن هزینه می‌شود.

نبئی تصریح کرد: ارزیابی‌های اخیر حاکی از آن است که در صورت اجرای نظارت فنی بهینه و کامل، علاوه بر صیانت بهینه از ذخایر معدنی و افزایش درآمد خزانه از طریق دریافت واقعی حقوق دولتی، شاهد کاهش تبعات زیست‌محیطی و نیز کاهش حوادث معدنی هم خواهیم بود.

رییس سازمان نظام مهندسی معدن تاکید کرد: نظارت کارشناسی مورد نظر در نهایت منجر به تحقق معدنکاری مبتنی بر اصول مهندسی و کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، افزایش بهره‌وری و همچنین افزایش تولید اشتغال پایدار مستقیم و غیر‌مستقیم و ارتقای سهم معدن در GDP و توسعه صنایع پایین دستی خواهد شد. مواردی که از اهداف برنامه‌های توسعه‌ای کلان و نیز از اهداف عالیه نظام جمهوری اسلامی است.

خارج شدن ۲۰۰ واگن آوار

درباره حادثه معدن طرزه، منصور شریف مدیرعامل شرکت زغال‌سنگ البرز شرقی نیز به ایراسین گفت: تا این لحظه ۲۰۰ واگن آوار از محل وقوع حادثه خارج شده است. پنج گروه امدادی ۲ مسیر تونل و حفره‌های جدیدی برای رسیدن به محل حادثه ایجاد کردند که در مسیر موازی محل حادثه تلاش‌ها بی‌نتیجه بود و در مسیر دوم هم اکنون امدادگران در حال آوار‌برداری هستند.

وی یادآور شد که برای امدادگران و نیز کارگران محبوس اکسیژن‌دهی با استفاده از تجهیزات تهویه مصنوعی در حال انجام است.

هیچ ارتباطی با معدنچیان برقرار نشده است

حمیدرضا داودیان رییس هلال‌احمر شهرستان دامغان نیز در گفت‌وگو با ایسنا گفت: فرآیند عملیات امدادرسانی و آواربرداری توسط تیم‌های تخصصی خود معدن البرز شرقی و برخی از تیم‌های تخصصی که در معدن آزادشهر نیز فعالیت داشتند در حال انجام است.

وی با بیان اینکه امدادرسانی در معدن یک رشته کاملا تخصصی است، ادامه داد: تیم‌های خبره‌ای به منطقه اعزام شده و در حال تلاش هستند، اما متاسفانه به دلیل حجم بالای ریزش معدن هنوز به معدنچی‌ها دسترسی پیدا نکرد‌ه‌اند.

رییس هلال‌احمر شهرستان دامغان با بیان اینکه تیم‌هایی از هلال‌احمر نیز به عنوان پشتیبان در منطقه حضور دارند، افزود: یک آمبولانس و دیگر تجهیزات مورد نیاز نیز در منطقه مستقر شده تا در صورت نیاز مورد استفاده قرار گیرد.

او درباره عوامل طولانی شدن امدادرسانی به معدنچیان گفت: متاسفانه حجم بالایی از زغال و خاک در اثر ریزش معدن تلنبار شده و همین سرعت رسیدن به معدنچیان را طولانی می‌کند. داودیان با بیان اینکه خاکبرداری‌ها به تدریج در حال انجام است، افزود: تیم‌های امدادی همه تلاش خود را به کار می‌گیرند و در این چند روز پیوسته در حال فعالیت هستند، اما حجم ریزش معدن بالاست.

رییس هلال‌احمر شهرستان دامغان در پاسخ به پرسشی در خصوص ارتباط احتمالی با معدنچیان گرفتار اظهار کرد: هیچ ارتباطی با معدنچیان برقرار نشده است. داودیان عملیات امدادرسانی در معادن را سخت و امری تخصصی خواند و اضافه کرد: خوشبختانه تیم‌های خبره‌ای به منطقه رفته و در حال تلاش هستند، اما تاکنون هیچ اطلاعی از معدنچیان گرفتار در دسترس نیست و ممکن است دسترسی به آنها طی ساعات آینده و یا حتی چند روز آینده ممکن شود.