به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ کارزار انتخابات همه ساله مهلت ابراز اندام تفکرات و جریانات سیاسی است، تفکراتی که برای کسب رای مردم انواع جلوه گری ها، شعارها و عملیات مختلف را رسانه ای می کنند.
هر کدام از جریانات سیاسی سعی می کند در نگاه عمومی خود را شفاف تر، دموکراتیک تر و مردمی تر جلوه دهد و در این مسیر انواع مکانیسم های انتخاب لیست انتخاباتی و وحدت را رونمایی می کنند تا بتوانند سهم بیشتری از خروجی صندوق های رای 9 اسفند 98 را به جیب خود بزنند.
اصلاح طلبان نیز در این مسیر بیکار ننشسته اند و با مکانیزم های متفاوتی سعی دارند بدنه اجتماعی را جذب خود کنند، انواع پارلمان اصلاحات، مجمع ملی اصلاح طلبان، شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان و هسته سخت، از جمله طرح هایی هستند که اصلاح طلبان برای وحدت خود در نظر داشتند که هرکدام نقاط ضعف و قوتی داشت و در حال ادامه فعالیت است اما جدیدترین و پر بحث ترین فرآیند اصلاح طلبان برای انتخاب لیست های نهایی کاندیدای انتخابات مجلس در تهران و شهرستان ها مکانیزمی با نام «طرح سرا» هست که که در همین ابتدا مخالفان و موافقان جدی دارد.
«سامانه رایسنجی اصلاحطلبان» یا «سرا» طرحی است که برپایه آن اصلاح طلبان قرار است فرآیندی حضور کاندیداها در لیست امید را انجام دهند. در این طرح قرار است نامزدهای لیستهای اصلاحطلب با سازوکار رایگیری آنلاین و از سوی اعضای احزاب و گروههای اصلاحطلب عضو شده در سامانه سرا برگزیده شوند.
تعریف فرآیند طرح سرا
اعضای شورای عالی اصلاحات به عنوان اولین حلقه مسئول و پاسخگو هر یک حداکثر ۲۰ نفر از چهرههای شایسته و صاحبنظر اصلاحات را به عنوان دومین حلقه صاحب حق در فرآیند انتخابگری که خود در مقام گزینش نامزدهای انتخاباتی ایفای نقش میکنند را معرفی مینمایند. در لایه دوم بهمن روال هر یک از ۲۰ نفر معرفی شده اختیار دارند حداکثر ۲۰ نفر از چهرههای مورد نظر اصلاحطلبا را (که حلقه سوم را تشکیل میدهند) به همان روالی که خود برگزیده شدهاند، معرفی کنند.
مجموعه نیروهای برگزیده معادل حاصلضرب انتخابگرانی خواهند بود که در ۳ حلقه تعیین شدهاند. این مجموع بالغ بر ۱۶ هزار تن خواهند شد.
16000 =۴۰×۲۰×۲۰ این جمع پس از تایید صلاحیت نامزدهای انتخاباتی (توسط شورای نگهبان) اختیار پیدا خواهند کرد که از میان نامزدهای اصلاحطلب تایید صلاحیت شده، حسب اولویت نامزد مطلوب نظر خود را معرفی نمایند. کلیات طرح «سرا» در بیست و دومین جلسهی شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان که ریاست آن با محمدرضا عارف است، به تصویب رسید.
جزئیات سرا
در «سرا» که یک وبسایت اینترنتی است، اصلاحطلبان به عنوان «انتخابکننده» به عضویت درمیآیند و در یک رایگیری شفاف و دموکراتیک، از میان نامزدهای واجد شرایط، فهرست نامزدهای اصلاحطلبان را در تهران و مراکز استانها (به اضافهی شهرهایی در هر استان که شورای عالی سیاستگذاری آن استان پیشنهاد انتخاب نامزدهایشان در «سرا» را میدهد) انتخاب میکنند. برای حصول اطمینان از کیفیت و اصلاحطلب بودنِ اعضای انتخابکننده و نامزدهای انتخابشونده، شرایط زیر در نظر گرفته شده است: لایهی اول اعضای سامانه، اعضای شورای عالی سیاستگذاری استانها خواهند بود و بعد از آن هر عضو جدید توسط اعضای قبلی برای عضویت دعوت میشود.هر عضو (صرفنظر از اینکه در چه لایهای و با چند واسطه به عضویت سایت درآمده است) میتواند حداکثر ۲۰ نفر دیگر را برای عضویت در این سایت دعوت کند. هر عضو که حداقل ۱۸ سال دارد، در پنل کاربریاش، نام، نام خانوادگی و شمارهی ملی کسانی را که به عضویت در سامانه دعوت میکند، وارد میکند و تعهد میدهد که کسانی را به سامانه دعوت کند که هویت واقعی و جهتگیری اصلاحطلبانه دارند. آنها موظف هستند که میثاقنامهی عضویت را نیز امضا کنند.هر عضو باید مشخصات کامل خود را، اعم از شماره ی ملی و ... در اختیار سامانه قرار دهد. هر عضو به طور پیشفرض در همان حوزهی انتخابیهای عضو سامانه میشود و حق رای خواهد داشت که دعوتکنندهاش به سامانه عضو آن بوده است. رایدهندگان باید ساکن حوزهی انتخابیه شان باشند. دعوتکنندگان و تاییدکنندگان مسئول اطمینان از گرایش اصلاحطلبانه و محل سکونت فرد هستند. هر عضو میتواند به تعداد دو برابر تعداد کرسی حوزه انتخابیه در مجلس، از نامزدیِ افراد برای ورود به انتخاب مقدماتی حمایت کند. هر عضو میتواند در انتخاب مقدماتی به تعداد کرسی حوزهی انتخابیه به افراد با اولویت ۱ رای بدهد و پس از آن به اولویتهای دوم و سوم و چهارمش رای دهد. پذیرش عضو در سامانه تا ده روز قبل از انتخاب مقدماتی امکانپذیر است. هر نامزد پس از ثبتنام دارای یک صفحهی پروفایل اختصاصی خواهد بود که برای عموم قابل مشاهده است. این صفحه شامل بخشهای زیر است: عکس و مشخصات نامزد، رزومه و سوابق، فهرست حامیان حقیقی و حقوقی (احزاب و نهادهای اصلاحطلب)، شعارها و برنامهها، ویدیوی معرفی خود و لینک صفحات نامزد در شبکه های اجتماعی. نظارت بر اجرای این طرح بر عهدهی ستاد مرکزی انتخابات اصلاحطلبان در انتخابات مجلس ۹۸ (منتخب شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان) خواهد بود و نظارت بر اجرای آن توسط کارگروه «پایش» شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان (منهای اعضایی که خودشان نامزد انتخاباتاند) انجام میشود. کسانی که به روند اجرای طرح اعتراض دارند، میتوانند اعتراضشان را به کارگروه پایش ابلاغ کنند و این کارگروه به آن رسیدگی میکند.زمانبندی و رایسنجی برای نامزدها در «سرا» در تاریخ ۲۰ دیماه برگزار خواهد شد. اینکه نتایج پیش یا پس از اعلام صلاحیتها توسط شورای نگهبان اعلام عمومی شود، منوط به تصمیم شورای عالی سیاستگذاری است.
موافقان طرح سرا چه میگویند؟
حامیان طرح البته معتقذند «سرا» میتواند پل پیروزی اصلاح طلبان باشد. محمود صادقی از حامیان سرا میگوید «از همه دوستان، اعم از اعتماد ملی، کارگزاران و تمام کسانی که دغدغه داشته و نگران هستند، درخواست میکنم که همراهی و مشارکت جدی در این زمینه داشته باشند. به هر حال در این فضای سرد انتخاباتی به نظر میرسد که سرا، یک طرح خلاقانه برای شکستن فضای سرد و ترغیب بدنه اجتماعی در راستای مشارکت بیشتر در انتخابات است. تمامی این مباحث در جلسات مختلف، اعم از هیاترئیسه، کارگروه و صحن شورایعالی سیاستگذاری مطرح شده و بالای ۳۰ نفر از مخالفین و موافقین درباره آن صحبت کردند و نهایتا، رایگیری نیز بعمل آمد. رایگیری هم، قانونا به مانند هر مجمع دیگری اعتبار داشته و انتظار نمیرود که دوستانی که خودشان پیشکسوت و صاحب تجربه هستند باز هم در این مسئله تشکیک کنند. در حال حاضر، جناحهای رقیب، مترصد سواستفاده از هر فرصتی برای ایجاد شکاف، اختلاف و تنش در میان اصلاحطلبان هستند و باید مراقب این مسئله باشیم.»
حزب اعتماد ملی هم موضع بینابینی داشته است، برخی اعضای شورای مرکزی موافق و برخی مخالف بودند. با این به نظر میرسد قدرت مخالفان طرح سرا بیش از موافقان آن است؛ چه آنکه گفته شده با توجه به تصویب طرح سرا (سامانه رایسنجی اصلاحطلبان) جلسه هیات اجرایی حزب اعتماد ملی برگزار شده و به کمیته تعامل حزب ماموریت داده شد تا موضوع خروج حزب اعتماد ملی از شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان را در نخستین جلسه کمیته، مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.
مخالفان چه می گویند
در صدر مخالفان کارگزاران سازندگی قرار دارد که به شدت مخالف است و این روند و مکانیزم را به استهزا کشاندند: اساسا ارسال لینک یک کاندیدا به این و آن و تقاضا از دیگران که به این لینک رای و امتیاز بدهند، آدمی را به یاد طرحهای انتخاب دختر خوشگل در مهدکودکها و سایتهای زرد میاندازد که در پی جمع کردن فالوور هستند. آیا اصلاحطلبانی که مدعی پیشروترین برنامهها بودند، به این حد از خفیف بودن رسیدهاند که باید با طرحهای ابتدایی دنبال فالوور باشند؟! اما از این گذشته، فراموش نمیکنیم که یکی از مشکلات اصلاحطلبان، محمدرضا عارف و فراکسیون امید و بعضا عملکرد شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان است. در طی یکی دو سال گذشته، کم کسانی از عارف انتقاد نکردند. از جمله آقایان محسن آرمین و علی شکوریراد که در هفتههای اخیر از ناکامیهای فراکسیون امید و عدم کارایی آقای عارف سخن گفتند. آیا آن انتقادات فراموش شد؟ یا آن انتقادات بیشتر کارکرد تبلیغاتی داشت؟ با توجه به آن انتقادات، چه رویکرد و رفتار مثبتی از سوی آقای عارف و شورای عالی دیده شده که میخواهیم مکانیزم رسا را دوباره در اختیار آنها قرار دهیم و زمینه اصلی انتخاب افراد، این شورا و یاران آقای عارف باشند؟فراموش نکنیم که مهمترین اشکالی که به این طرح وارد است، تفرقهافکنی است. این طرح به اختلافات دامن میزند. چه اختلاف در سطح سران اصلاحات و احزاب، چه اختلاف در بدنه و مردم؛ زیرا در شهرستانها افراد زیادی که غیرمشهور هستند، سودای نمایندگی باعث میشود آنها توسط مکانیزم «خرید رای» و نیز مسائل قومیتی و فامیلبازی، حایز رتبهی کاندیداتوری در انتخابات شوند. کسانی که اساساً یا اصلاحطلب نیستند یا پایبندی به ارزشهای اصلاحطلبانه را ندارند، اما صرفا فرمی را پر کردهاند. وقتی مشخص شود فردی که رتبهی کاندیداتوری را به دست آورده، اما اصلاحطلب نیست و صرفا بر اساس آرای فامیلی و قومی بالا آمده است، چگونه میتوان او را حذف کرد؟ایراد سوم این طرح، معرفی پیش از موعد کاندیداها به مخالفان است. در واقع اصلاحطلبان کاندیداهای خود را پیش از تایید صلاحیت شورای نگهبان معرفی میکنند. اشکال در این است که وقتی «اصلاحطلبی» جرم است و هر کس که بویی از آن برده، رد میشود یا پروندهای برایش فراهم میشود، چرا باید نامش پیش از تایید صلاحیتهای نهایی اعلام شود؟ شفافیت خوب است، اما نه در هنگامی که شمشیر داموکلس بر سر شماست.
کارگزارانی ها انتقادات صریح خود را با یک سوال ادامه دادند: یک سؤال مهم هست که باید کسانی که مکانیزم طرح سرا را طراحی کردهاند، پاسخ دهند. تا چه حد امیدوار به رای مردم هستند؟ چرا فکر میکنند با عملکرد فراکسیون امید و افرادی چون محمدرضا عارف، دوباره مردم باید بیایند و به آنها رای بدهند؟ بهتر است پیش از طراحی هر مکانیزمی، به مردم پاسخ دهند چه کردهاند. و اگر کاری نکردهاند، عذرخواهی کنند و کنار بکشند تا دیگران بیایند.
واکنش ها به سرا
آذرمنصوری: بنا به اعلام شورای عالی سیاست گذاری جبهه اصلاح طلبان، این شیوه شفاف و دموکراتیک انتخاب نامزدها فساد سیاسی و نقش لابیهای ناسالم در برآمدن نامزدها را میکاهد، به شکلگیری فضای انتخاباتی و افزایش مشارکت و استفاده از فرصت انتخابات برای آگاهیافزایی کمک میکند، به شناسایی و برآمدن نامزدهای شایسته و معرفی چهرههای توانا و جدید به جامعه میانجامد، اقتضای دموکراتیزسیون در سطح احزاب و جریانهای سیاسی است و ارتباط میان یک جریان سیاسی با بدنهی اعضا و حامیانش را تقویت میکند و مشارکت اعضای یک جریان سیاسی را به نحوی معنادار در فرآیند انتخاب نامزدها جلب میکند.
اسماعیل گرامی مقدم، سخنگوی حزب اعتماد ملی نیز معتقد است: «خاستگاه و نقطه عزیمت این طرح از کجا بوده چندان مهم نیست بلکه آنچه اهمیت دارد این است که خروجی این طرح چه خواهد شد و چه دستاوردی برای اصلاحطلبان خواهد داشت». او تأکید دارد: «به عنوان کسی که سالها در عرصه انتخابات کار کردم از هم اکنون برای من روشن است که این طرح، نخواهد توانست نظر مردم را جذب کرده و مشکل اصلی فعلی اصلاحطلبان را رفع و رجوع کند به ویژه در آن قسمتی که طراحان معتقدند به جای اینکه لابی در سطح بالای احزاب سیاسی برای تهیه لیستها اتفاق بیفتد در بدنه اتفاق بیفتد.»
فائزه هاشمی: «اگراین طرح به شیوه درستی اجرا شود، میتواند روند دموکراتیکی را تعریف و یا در تدوین لیستهای انتخاباتی به نمایش بگذارد. شوراهای عالی اصلاحطلبان که در تهران و استانها شکل گرفتهاند، قرار است چنین کاری انجام دهند اما سیستم، سیستم دموکراتیکی نیست. برای مثال در آخرین انتخابات که انتخابات شورای شهر بود، عملا اقدام دموکراتیکی صورت نگرفت. از این رو بسیاری از اعتراضات به تهیه لیستهای انتخاباتی بحق بود»
بنظر می رسد این طرح نیز مانند هسته سخت که از سوی حجاریان مطرح شده (پس از انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ هم این طرح به شکل دیگری به اطلاع چهره های شناخته شده اصلاح طلب رسید )که این چهره ها به طور صریح و عیان با این طرح که ریاست جبهه اصلاحات از فرد به جمع و شورا سوق داده شود، مخالفت کردند.
بحث عبور از خاتمی و بزرگان اصلاحات به عنوان یکی از اهداف سرا به نظر می رسد، جواد امام کنشگر سیاسی اصلاحطلب در این مورد گفت: به نظر اینجانب آقای خاتمی هم از این طرح استقبال خواهند کرد،؛ چرا که مسئولیت از دوش ایشان هم برداشته خواهد شد.
اختلافات فاحش احزاب اصلاح طلبی بر سر این طرح خود بخشی از اختلاف بزرگ تر در این جبهه است، درحالیکه مسائل مهم تری مانند شرکت یا عدم شرکت در انتخابات، لیست دادن یا ندان و چگونگی حضور در صحنه انتخابات همچنان مسائل حل نشده جریان اصلاحات است.
*گزارش از حمزه دستیار
∎
نظر شما