شناسهٔ خبر: 32224794 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه فرهیختگان-قدیمی | لینک خبر

سودان دموکراتیک یا تکرار دیکتاتوری؟

صاحب‌خبر - کشورهای شمال آفریقا به شکل واقعی دارای روحیات انقلابی هستند؛ از مصر و چندین انقلاب ملی‌گرایان و اسلام‌‌گرایان تا لیبی، الجزایر و سودان. یکی از کشورهای بزرگ در شاخ آفریقا که از گذشته با کلمه ثوره (انقلاب به عربی) درآمیخته بوده، بلاد سودان است. مهدی سودانی از نمونه رهبران انقلابی و اسلامگرا در جهان از سودان برخاست و علیه استعمار انگلیس دست به قیام زد و پیروز شد. ساختار مذهبی سودان در شمال و مرکز پیرو صوفیه هستند و اهل سنت این کشور هم بسیار اعتدالگرا و نزدیک به شیعیان محسوب می‌شوند. در اواخر دهه ۸۰ میلادی جوانی از ارتش سودان علیه حکومت وقت صادق‌المهدی کودتا کرد و حکومت را در دست گرفت. عمرالحسن‌البشیر در همان زمان، تنها الهام‌گرفته نظامی از جمال عبدالناصر بود و ایدئولوگ این کودتا که باید به اسلامگرایی اعتدالگرا در خدمت مردم می‌انجامید، کسی جز حسن ترابی، رهبر معروف اخوان‌المسلمین سودان نبود. ترابی که فارغ‌التحصیل حقوق از دانشگاه سوربن فرانسه بود، ید طولایی در مبارزه داشت و به‌دلیل اینکه رابطه خوبی با رهبران اسلامگرای جهان اسلام برقرار کرده بود، می‌توانست نقشه راهی برای پیاده‌سازی اسلام در سودان باشد. عمرالبشیر اما بعد از قدرت یافتن در اوایل دهه ۹۰ او را ‌کنار زد و خود را خلیفه همه دانست و راه و رسم ناصر در مصر را پی گرفت. جمال عبدالناصر رهبر مصر هم در ابتدا از اخوان‌المسلمین این کشور برای رسیدن به قدرت و کسب مشروعیت مردمی کمک گرفت ولی بعد از قدرت گرفتن، رهبران این جبهه مردمی را به زندان انداخت و سیدقطب را هم اعدام کرد. ترابی که رهبری معتدل و اسلامگرا بود و همواره بر لزوم آشتی مسلمانان و مسیحیان شمال و جنوب سودان اصرار می‌ورزید بارها توسط عمرالبشیر زندانی شد و اگر ترس از ایجاد آشوب در کشور نبود، عمرالبشیر همان کار ناصر علیه سیدقطب را با حسن ترابی می‌کرد. حسن ترابی رهبر فقید اخوان در سودان از اوایل سال‌ ۲۰۰۰ میلادی جبهه‌ای برای نجات اسلامی تشکیل داد تا با مبارزه دموکراتیک حکومت بشیر را تغییر دهد. او در مصاحبه‌ای با خبرگزاری فرانسه در سال ۲۰۱۲ بر لزوم اصلاح ساختاری در سودان تاکید کرده بود. ترابی به این موضوع اشاره کرد که اگر اصلاحات در سودان رخ ندهد، ادامه بیداری اسلامی به سودان کشیده می‌شود که این‌گونه هم شد. از چند سال پیش مردم سودان علیه گرانی، فساد سیستماتیک در دولت غیراسلامی و ملی‌گرای بشیر قیام کردند. رئیس‌جمهور سابق سودان هم علاج کارش را قطع رابطه با ایران و کشورهای تاثیرگذار مانند ترکیه و قطر دید و به سمت سعودی‌ها و اسرائیل گرایش پیدا کرد. او که زمانی مانند قذافی داعیه‌دار آرمان فلسطین بود تمام آن شعار‌ها را فراموش و روابط مخفیانه ولی در عین حال گسترده‌ای با رژیم اشغالگر قدس برقرار کرد. عمرالبشیر حتی در جنگ یمن که به نوعی با نبرد غیرمستقیم با ایران به شمار می‌رفت، نیرو اعزام کرد و بیشترین کشته‌های ائتلاف سعودی، از نظامیان سودان بودند. سیاست‌های اشتباه عمرالبشیر درنهایت منجر به کودتا علیه حکومت او شد؛ کودتایی که جوانان و بخشی از زنان نیز در آن حضور پررنگی داشتند. فقدان رهبر مقتدر برای اعتراضات منجر به کودتای نظامی در خارطوم شد. اکنون باید کودتای نظامیان در سودان را به دیده تردید نگریست؛ چراکه شبکه الجزیره وابسته به قطر گزارش کرده که رئیس سرویس اطلاعاتی سودان و برخی نظامیان در کنفرانس امنیتی مونیخ با دستگاه اطلاعاتی اسرائیل (موساد) و سرویس جاسوسی عربستان سعودی برای موج‌سواری بر انقلاب مردم سودان اتفاق‌نظر داشته و خواسته‌اند کار را از دست جامعه مدنی و بدنه اسلامگرای معتدل سودان که میراث حسن ترابی است، خارج کنند و به همین دلیل دنبال رهبری عبدالفتاح سیسی دیگر در سودان هستند. این شیوه تغییر حکومت‌ها با حمایت سعودی‌ مسبوق به سابقه هم هست؛ چون هم‌اکنون اسلامگرایان و مردم انقلابی لیبی هم با خلیفه حفتر یک نظامی دیگر روبه‌رو هستند که می‌خواهد بر لیبی حکومت کند. امارات و عربستان با همکاری اسرائیل قصد دارند کشورهای عربی و شمال آفریقا را یکدست کرده و نظامیان متحد خود را بر سر کار بیاورند.

نظر شما