امین فرج‌پور| ماجرای شگفت‌انگیزی بود. قرار بود داش فرمان قیصر میهمان شب یلدای جماعتی باشد که در چهار دهه اخیر با تماشای نسخه‌های ویدیویی بی‌کیفیت بازی‌های ناصرخان ملک مطیعی برای خود خاطره ساخته بودند. با این‌که همان روزها هم عده‌ای شاید هم به‌حق مخالف‌خوانی کردند و در کامنت‌هایی نوشتند: «آخه می‌خواد بره تلویزیون چی بگه؟ بگه ممنون که چهل سال منو خونه‌نشین کردین؟! ممنون که زندگی حرفهای من و فردین و بهروز وثوقی رو نابود کردین؟!»؛ اما به هر شکل رخدادی بزرگ بود.
تلویزیون هم می‌دانست چه برگ برنده‌ای دستش آمده. چند روز می‌شد که روزنامه‌ها و رسانه‌های مجازی خبر از برنامه‌هایی می‌دادند که قرار بود بعد از چند ماه فترت، برگ برنده‌های تلویزیون در شب یلدا لقب گیرند. قرار بود در شب‌های منتهی به یلدا که شبکه‌های ماهواره‌ای هر آن چه دارند و ندارند را وسط می‌کشند تا تتمه انگشت‌شمار مخاطبان رسانه ملی را هم به سمت خود بکشند، تلویزیون خودمان با تکیه بر بازیگر خاطره‌ساز سینمای پیش از انقلاب آسی رو کند و روی دست آنها بزند. قرار بود ناصر ملک مطیعی میهمان مهران مدیری در دورهمی و آرش ظلی‌پور در من و شما باشد. حتی تیزری از حضور ملک مطیعی به همراه علی پروین در برنامه من و شما هم پخش شد؛ قرار بود من و شما جلوی من و تو درآید.
من و شما که آغاز شد و آرش ظلی‌پور که روی صفحه آمد، نفس‌ها در سینه حبس شده بود تا حتی لحظه‌ای نیز از نخستین حضور ناصرخان در تلویزیون بعد از انقلاب از دست نرود. آرش ظلی‌پور از تماشاگران برنامه‌اش در داخل و خارج تشکر و اظهار امیدواری کرد که بتواند با برنامه‌اش اوقات خوشی را برای آنها رقم بزند؛ اما ادامه نداد. برنامه به دلایل مبهم قطع شد به کوه و در و دشت و بعد هم گفته شد که برنامه مشکل فنی دارد. مسأله‌ای که باید خیلی زودباور یا بلانسبت خیلی کم عقل بودی تا باورش می‌کردی.
چنین هم شد. ثانیه‌ای بعد خبرگزاری‌ها از قطع برنامه ناصر ملک مطیعی نوشتند؛ خبری که می‌شد مطمئن بود با سکوت برگزار نخواهد شد.
داستان یک رقابت
اما ماجرا چه بود؟ اصلا ناصر ملک مطیعی در برنامه من و شما، در آن شبکه نه چندان پرتماشاگر چه می‌کرد؟ مگر او قرار نبود اول‌بار در دورهمی رونمایی شود؟ پاسخ این پرسش‌ها را ناچاریم با تکیه بر شنیده‌ها بدهیم:
ظاهرا آرش ظلی‌پور مجری برنامه من و شما که مجوز حضور ناصر ملک‌مطیعی در تلویزیون را گرفته و سپس گفت‌وگویی با این بازیگر کهنه‌کار و سرشناس را ضبط و آماده انتشار کرده بود که قرار بود دیروز جمعه پخش شود، به ناگهان خبردار می‌شود مهران مدیری که از دریافت مجوز ملک مطیعی خبردار شده، او را به برنامه دورهمی دعوت کرده است و می‌خواهد به من و شما رودست بزند. ظلی‌پور و دیگر عوامل من و شما هم تصمیم می‌گیرند با هماهنگی مدیران شبکه شما برنامه خود را این هفته به طور استثنا جلو بیندازند تا برنامه روز جمعه‌شان تحت‌تأثیر دورهمی قرار نگیرد. بقیه ماجرا هم آن گونه پیش رفت که روایت کردیم. دقایقی بعد از این هم نخستین واکنش‌های رسانه‌ای را شاهد بودیم که ایسنا رقابت شبکه نسیم و شبکه شما را دلیل قطع برنامه اعلام کرد. این در حالی است که هادی قندی، تهیه‌کننده این برنامه از اظهارنظر در این برنامه خودداری کرد و در صفحه شخصی‌اش نوشت که دلیل این اتفاق را نمی‌داند. او در گفت‌وگو با «شهروند» هم عنوان کرد: بعد از دو روز هنوز چیزی به ما نگفته‌اند و نمی‌دانم آیا می‌شود برنامه را در روزهای آتی پخش کرد و یا این‌که مجبوریم کاملا آن را کنار بگذاریم!
وقتی هم بعد از قطع این برنامه عوامل برنامه دورهمی خبر دادند که ملک مطیعی در شب یلدا میهمان برنامه‌شان است و بدین ترتیب این بازیگر پیشکسوت عملا برای نخستین‌بار در برنامه دورهمی حضور می‌یافت و این اتفاق به نام مهران مدیری تمام می‌شد، گزینه رقابت بین دو شبکه قوی‌تر شد. درواقع قطع برنامه به دلیل رقابت دو شبکه می‌توانست در میان گزینه‌های چرایی قطع این برنامه گزینه‌ای معقول باشد؛ البته اگر چندی بعد برنامه مهران مدیری هم با مشکل مواجه نمی‌شد. آن وقت می‌شد گفت مدیری به واسطه نفوذ بیشتری که روی مدیران داشته، جلوی پخش برنامه ظلی‌پور را گرفته است تا افتخار نخستین حضور تلویزیونی ناصر ملک مطیعی همه‌اش به نام او نوشته شود؛ اما وقتی گفتوگوی خود مدیری نیز امکان پخش پیدا نکرد، چگونه می‌توان با اتکا به این گمان چرایی عدم نمایش تلویزیونی این گفت‌وگو را تحلیل کرد؟
مرد باشید
اما آیا می‌شود رقابت دو شبکه دلیل وقوع رخدادی با این اهمیت باشد؟ رخدادی که می‌تواند باقیمانده اعتبار رسانه ملی را هم پیش مخاطبان این رسانه مورد خدشه قرار دهد. رخدادی به آن اندازه از اهمیت که یک روحانی با جایگاه رسانه‌ای حجت‌الاسلام زائری را وا می‌دارد به تندی از پخش‌نشدن برنامه ناصر ملک مطیعی انتقاد کند و در اینستاگرامش بنویسد: آقایان مسئولان محترم سیما، کسی که میزبانی ملک مطیعی را از شما مطالبه نکرده بود و حتى کسانی هم که او را می‌شناسند و علاقه‌ای به او دارند، توقعی از شما نداشتند، لابد خودتان فکر کرده‌اید و جوانب مختلف کار را سنجیده‌اید و به هر دلیل به این نتیجه رسیده‌اید که دعوت از او در برنامه تلویزیونی توجیه دارد و قطعا با همین منطق و قاعده برنامه را ضبط و تیزرش را هم پخش کرده‌اید! حالا یا مرد باشید و زیر بار هیچ فشاری نروید و پخشش کنید یا مرد باشید و راستش را به مردم بگویید و بهانه اشکال فنی نیاورید! به خدا به همین دو نفر و نصفی که هنوز دارند تلویزیون را تحمل می‌کنند، احساس توهین دست می‌دهد که شعورشان را این‌قدر پایین فرض کرده‌اید! لااقل راست بگویید بلکه همین یک قاشق ته مانده اعتماد مردم را حفظ کنید! اگر هم مسخره‌بازی دعواهای شخصی و داخلی خودتان است کمی خجالت بکشید و خودتان را جمع و جور کنید! ناسلامتی الان شما روی آنتن هستید!
قطع به دلایل فنی
این نیز گزینه دیگری بود که در لحظات اول بعد از قطع برنامه من و شما مطرح شد؛ و اگر چه از همان نخستین لحظات هم کسی آن را باور نکرد، اما وقتی چند ساعت گذشت و دیدیم که برنامه مهران مدیری هم پخش نشد، به‌سادگی آب‌شدن قطره‌ای یخ در گرماي تاریخ انقضای این ادعا هم فرا رسید. حقیقتش نمی‌شد از همان ابتدا حتی درصدی نیز روی صحت چنین ادعایی فکر کرد. نه برنامه من و شما و نه دورهمی مدیری برنامه‌های زنده نیستند که بشود انتظار داشت به دلایل فنی ممکن است پخش آنها با مشکل مواجه شود. اینها برنامه‌های تولیدی هستند که ابتدا قرار ضبط برنامه را گذاشته، گفت‌وگو را ضبط کرده، تدوین کرده و بعد از گرفتن خروجی آن را به پخش رسانده‌اند. حالا این‌که کجای این روند ممکن است نقص فنی مانع پخش گفت‌وگو در آخرین لحظه شده باشد، خودتان درباره‌اش فکر کنید!
دلایل دیگر
در این زمینه نکته‌ای می‌گوییم و می‌گذریم. دوستی که در تلویزیون از برنامه‌سازان موفق است و در این گزارش حاضر به اعلام نامش نیست به شوخی می‌گوید: ما اگر قبلا اعلام کرده باشیم که با خود رئیس تلویزیون آقای علی عسگری گفت‌وگو کرده‌ایم، باز هم نمی‌توانیم مطمئن باشیم که گفتوگوی رئیس صداوسیما را به راحتی روی آنتن بفرستند. در حقیقت همیشه یک نفری هست که ممکن است از یک برنامه تعابیری داشته باشد و بخواهد جلوی پخش آن را بگیرد. وقتی این برنامه‌ساز اوضاع رسانه ملی را چنین ترسیم می‌کند، آیا واقعا رخدادی چون جلوگیری از پخش گفتوگوی یک هنرمند قدیمی اتفاقی عجیب خواهد بود؟
واکنش آقای بازیگر
ناصر ملک‌مطیعی حاضر به موضعگیری درباره پخش‌نشدن گفت‌و‌گویش نیست؛ و وقتی با اصرارهای خبرنگار «شهروند» مواجه می‌شود، درنهایت ما را به پست‌هایش در شبکه‌های مجازی ارجاع می‌دهد: من آخر چه بگویم؟ یک اتفاقی قرار بوده بیفتد و حالا نیفتاده است. ناصرخان ملک‌مطیعی اما چند روزی می‌شد که در صفحه شخصی‌اش نوشته‌هایی درباره حضورش در تلویزیون گذاشته بود. او پیش از پخش برنامه ظلی‌پور نوشته بود: امشب چهارشنبه بیست‌ونهم آذر نودوشش، پس از چهل سال، در برنامه من و شما میهمان شما مردم سرزمینم هستم. ملک‌مطیعی در اینستاگرامش همچنین تصاویری از حضور خودش در این برنامه هم منتشر کرده بود. تصاویری با حضور خودش در کنار علی پروین. بعد از عدم پخش این برنامه در تلویزیون هم این بازیگر قدیمی در پستی در صفحه شخصی خود تصویری از خبر عدم پخش برنامه‌اش و همچنین تصویری از خودش در مجموعه دورهمی را منتشر کرد. درنهایت ویدیوی کوتاهی از خودش و احمد ایراندوست را نیز منتشر کرد که در این ویدیو احمد ایراندوست اعلام می‌کند که دوستان قول مساعد برای پخش برنامه با حضور ناصر ملک‌مطیعی را داده‌اند، ولی ملک‌مطیعی در این ویدیو سکوت کرده و چیزی نمی‌گوید.فارغ از این‌که آیا بازیگری در حد و اندازه و درجه محبوبیت ناصر ملک‌مطیعی نیازی به حضور تلویزیونی دارد یا نه؛ اما از موضعگیری‌های این بازیگر قدیمی پیداست که ارتباط رودر‌رو با هوادارانش بعد از چهل سال برای او چه اهمیت زیادی داشته و عدم پخش گفت‌و‌گوهایش تا حدی او را رنجانده است.
گردن‌آویزی از بغض
رنجش ملک‌مطیعی، مسعود کیمیایی را که در قیصر همکاری پرثمری با ملک‌مطیعی داشته، واداشت در یادداشتی که به خبرگزاری‌ها داد، از این هنرمند بگوید: شنیدم که از ناصر ملک‌مطیعی دعوت شده تا بعد از سال‌ها میهمان یک برنامه تلویزیونی شود. اتفاقی که شاید می‌بایست خیلی پیشتر از اینها می‌افتاد و حالا دیگر دیر است. دیری که همیشه هست و انگار قرار نیست هیچ‌وقت تمام شود.
کیمیایی در ادامه به نقش ملک‌مطیعی در سینمای ایران پرداخته است: این سال‌ها بسیاری از غیبت او در سینمای ایران گفته‌اند اما من می‌خواهم از وجه دیگری به این ماجرا بپردازم. اگر ملک‌مطیعی نبود، چه اتفاقی برای سینمای ایران می‌افتاد؟ او حاصل تصمیم سینمای دوره خود است، همان‌طور که سینمای امروز ما تصمیم دوره خودش است. سینما در ایران همیشه دولتی بوده، چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب. بخش عظیمی از آنچه که در سینمای ما اتفاق افتاده، همیشه دیکته حکومت‌ها بوده، به همین جهت است که ما همیشه خیلی سخت فیلم ساخته‌ایم. کیمیایی چنین ادامه می‌دهد: نباید در قبال غیبت این هنرمند بی‌اعتنا باشیم. او در تمام این سال‌ها فرصتی نیافت تا هنرش را دوباره عیان کند. باید بگویم استعداد ناصر ملک‌مطیعی تمام این سال‌ها در تنگناها و محدودیت‌ها پنهان ماند. حالا بعد از گذشت این همه سال، چه مدالی می‌خواهید بر گردن او بیاویزید؟ متأسفم، بغض امانم نمی‌دهد که ادامه دهم...
چرا؟
درحالی که آرش ظلی‌پور در پاسخ پرسش «شهروند» دلیل مخالفت با پخش برنامه‌اش را اعلام نمی‌کند و می‌گوید: «سعی می‌کنیم بعد از بررسی کامل درباره اتفاقات اخیر بیانیه‌ای بدهیم»؛ و درحالی که مهران مدیری هم خود را بی‌اطلاع از دلایل رخدادها نشان می‌دهد؛ از فرزند و همراه همیشگی ناصر ملک‌مطیعی در این سال‌ها درباره اتفاقات روزهای اخیر می‌پرسیم. امیرعلی ملک‌مطیعی، فرزند ناصر ملک‌مطیعی به «شهروند» می‌گوید: واقعا ما خودمان هم دلیل پخش‌نشدن گفت‌و‌گوها را نمی‌دانیم، اما درباره این‌که بین این دو برنامه رقابتی بوده یا نه؛ باید بگویم که از ابتدا قرار بود برنامه دورهمی اول روی آنتن برود و بعد از آن هم روز جمعه برنامه من و شما پخش شود. البته ضبط گفتوگوی ناصر ملک‌مطیعی با من و شما زودتر از دورهمی بود. فرزند ناصر ملک‌مطیعی درباره این‌که آیا بهشان اطلاع داده شده که چرا برنامه‌ها روی آنتن نرفت؛ می‌گوید: بعد از قطع برنامه من و شما به خود ما هم گفتند که نقص فنی باعث عدم پخش این برنامه شده است، اما وقتی دیدیم که دورهمی نیز پخش نشد، فهمیدیم شاید پای اتفاقات دیگری وسط است. حرف آخر با یادآوری این‌که دقیقا مشابه این اتفاق چندی پیش برای برنامه نود هم رخ داد که مصاحبه عادل فردوسی‌پور با دکتر ظریف در آخرین لحظه از آنتن پایین کشیده شد؛ حرفهای پایانی فرزند آقای ملک‌مطیعی را می‌خوانیم که پیشتر به آی‌سینما گفته بود: من همیشه آرزو داشتم فیلمی از پدرم اکران شود که با نمایش نقش نگار این اتفاق رخ داد و آرزوی دیگرم این بود که پدرم را در رسانه ملی ببینم، اما حالا به دلایل نامعلوم جلوی پخش برنامه‌هایی که او در آن حضور داشت، گرفته شده، درحالی که ما بسیار خوشحال بودیم که قرار است پدرم را در تلویزیون ببینیم اما این اتفاق رخ نداد. آقای مدیری خیلی لطف داشتند و کل برنامه را به پدرم و خاطرات او اختصاص دادند و در برنامه من و شما هم مصاحبه بسیار خوبی با پدرم انجام شود و استاد پرستویی هم لطف کردند و پشت خط آمدند. واقعا خیلی حیف است که این دو برنامه به روی آنتن نرود.
گزارش «شهروند» درباره دلایل پخش نشدن گفت و گوهای تلویزیونی ناصر ملک مطیعی
سانسور یا زیرآب‌زنی
گفتوگوی «شهروند» با ناصر ملک مطیعی هادی قناد، آرش ظلی پور و امیرعلی ملک مطیعی
صاحب‌خبر -