صاحبخبر - رئیس جمهوری که می شناختیم
زهره احدی
حسن روحانی در همایش حقوق شهروندی نسبت به انتقاداتی که در خصوص ارائه لایحه بودجه سال 97 در فضای مجازی از سوی مخالفان و حامیان وی صورت میگرفت، پاسخ داد. رئیس دولت دوازدهم در این همایش مطالب مهمی را مطرح کرد و لحن سخنرانی روحانی به رویکرد وی در زمان انتخابات شباهت بسیاری داشت. همین مسئله در فضای مجازی بازتاب گستردهای داشت و در حقیقت نشان داد که مردم توانستند صدای خود را به گوش رئیس جمهوری منتخب برسانند.
صدای مردم به گوش روحانی رسید
حسن روحانی در همایش حقوق شهروندی برای نخستین بار پس از ارایه لایحه بودجه سال 97به مجلس شورای اسلامی در خصوص انتقادات صحبت کرد. وی در این سخنرانی انتقادات مردم را بر بودجه وارد اعلام کرد و گفت:« اگر نظر عمومی مردم این است که یک نهادی زیاد پول میگیرد، حق با دولت نیست، حق با ملت است.» وی در بخشی دیگر از صحبتهای خود بیان کرد: « من به عنوان رئیس جمهوری به مردم میگویم سر پیمان خودم تا آخر خواهم بود و از شما مردم میخواهم شما هم بر سر پیمان بمانید ، ما با هم کاری را شروع کردیم و ما با هم باید ادامه دهیم.» البته روحانی در این جلسه تنها به بوجه 97 نپرداخت و با توجه به این همایش که در مورد حقوق شهروندی بود در این خصوص مطرح کرد:« دیگر شنود نداریم ،تمام دستگاههای امنیتی ما اعم از وزارت، سپاه ، نیروی انتظامی و چندتا دستگاه دیگر که از این کارها میکنند باید طبق قانون عمل کنند باید بدانند نوکر مردم هستند.» بسیاری از کارشناسان اظهارات و تغییر لحنی که حسن روحانی روز سه شنبه از خود نشان داد را تاثیر مستقیم انتقادات میدانند. در همین راستا علی تاجرنیا فعال سیاسی اصلاح طلب در گفتوگو با «ابتکار» اظهار کرد:«آقای روحانی به درستی متوجه شد که عقب نشینیهایی که در دولت دوم خود داشت، به نوعی بخشی از طرفداران وی را ناراحت کرده است و موانعی که در کشور برخی از نهادها ایجاد کردهاند، بر سر راه دولت قرار دارد. آقای روحانی احساس کرد که اگر طرفداران اصلی خود و نخبگان را از دست دهد، درجهت پیشبرد اهداف و برنامههای دولت خود هم با مشکل مواجه خواهد شد.» وی در ادامه افزود: «به هر حال آقای روحانی پیام طرفداران خود را که در شرایط کنونی منتقد وی شده اند را به خوبی دریافت کرد و سخنرانی وی در واقع ناشی از درکی است که نسبت به این مسئله داشت. اما آقای روحانی باید این حقیقت را هم در نظر داشته باشد که از فضای گفتار درمانی عبور کردهایم و ما نیازمند این هستیم که اقداماتی جدی در این زمینه صورت گیرد. حتی در خصوص مسائلی که وی صحبت کردهاند این مسائل کاملا در ارتباط با خود دولت است.» گفتنی است که روحانی در این سخنرانی به بسیاری از مسائل که دغدغه مردم بود پرداخت و هیچ یک را بی پاسخ نگذاشت، تاجرنیا نیز با اشاره به این موضوع توضیح داد:« مسائلی مانند شنود و فیلترینگ مرتبط با وزارت اطلاعات و ارتباطات است و حتی مسائل آزادی سیاسی نیز مشکلاتی است که به خود دولت بازمیگردد و این قوه مجریه است که باید قوانین مربوط به آن را بنویسد و ابلاغ کند. باتوجه به صحبتهای ریاست جمهوری بخشی از طرفداران مسلما امیدوار میشوند اما این امیدواری زمانی ماندگار خواهد بود که درعمل هم تغییری را مشاهده کنیم.»
نیاز به صراحت در عملکرد دولت
واکنش ریاست جمهوری نسبت به انتقادات مردم اتفاقی مثبت است اما آنچه در شرایط کنونی اهمیت دارد، تداوم چنین رویکردی است. تاجرنیا نیز در رابطه با همین مسئله بیان کرد:« به هر حال آقای روحانی به این صراحت نیاز دارد. من پس از پیروزی آقای روحانی هم گفتم که رئیس دولت دوازدهم اشتباهات آقای رفسنجانی را تکرار نکند و نباید در برخی مسائل کوتاه بیاید و در همین مدت کوتاه مسائلی که در خصوص کابینه ایجاد شد منجر به از دست دادن برخی طرفداران و جری تر شدن تعدادی از مخالفان شد. بنابراین به چنین سخنرانیهایی که بتواند طرفداران وی را دلگرم کند، نیاز دارد تا به رای دهندگان نشان دهد که اشتباه نکرده اند. این تغییر لحن و سخنان محکم امری لازم است که شرط دیگر آن عملکرد دولت در جهت تحقق سخنان است و من امیدوارم که این اتفاق نیز رخ خواهد داد.»
در ماههای اخیرعلی صوفی وزیر تعاون در دولت اصلاحات که به عنوان یکی از منتقدان دولت دوازدهم شناخته شده است در خصوص انتقاداتی که روحانی متحمل شده است، طی گفتوگو با «ابتکار» عنوان کرد:« آقای روحانی در شرایطی است که شاید تنها رئیس جمهوری باشد که بلافاصله پس از انتخابات تا این حد مورد انتقاد قرار میگیرد و آن گرایشی که به وی در جریان انتخابات به وجود آمده بود با شیب تندی به اعتراض تبدیل شد و کمتر رئیس جمهوری داشتهایم که با این سرعت نظر رای دهندگان نسبت به وی تغییر پیدا کند.» وی در ادامه افزود:« برخی از جریانهای هم تحت عنوان پشیمان هستم شکل گرفته است و این نیز پدیده جدیدی است و آقای روحانی را تحت تاثیر قرار میدهد و آقای روحانی در گزارش صد روزه خود مجالی داشت تا پاسخی به این انتقادات دهد اما نتوانست مسائل را شفاف کند و گوشههایی از وعدههایی که به مردم داده است را مطرح کند.» صوفی با بیان اینکه این جلسه هم بحث حقوق شهروندی مطرح بود و بازتاب گسترده ای داشت، عنوان کرد:« این سخنرانی اقناع کننده نبود و تاثیر آن در میان مردم مشاهده نمیشود، اما من احساس میکنم که آقای روحانی جوهره اش را دارد و واقعا میخواهد که برخی مسائل را افشا کند ولی محافظهکاری وی بیش از اندازه بوده است و باید دید که چه چیزی پشت پرده رخ میدهد که آقای روحانی با چنین شخصیت و شجاعتی عقب نشینی میکند.» این فعال سیاسی با اشاره به اینکه تغییر لحن روحانی در سخنرانی میتواند نقطه امیدی باشد، اظهار کرد:« روحانی می خواست بگوید که من همچنان به دنبال تحقق وعدهها هستم و اگر مجالی پیدا کنم آنها را پیگیری خواهم کرد اما آنچه در خصوص کابینه نشان داد خوب نبود اما شفاف سازیهایی که در زمینه بودجه داشت مثبت بود و گفت باید در فضای شیشهای زندگی کنیم و این حق مردم است که در جریان امور قرار گیرند.» صوفی در بخشی دیگر از صحبتهای خود گفت:« این شفاف سازی میتواند بر فساد غلبه کند و مردم باید بدانند که این بودجهها در چه راهی هزینه میشود، این اتفاق تصادفی نبود و آقای روحانی در خصوص بودجه شفاف سازی کرد و اعلام کرد که بودجه بگیران چه کسانی هستند. من از منتقدان آقای روحانی هستم اما با این صحبتها امیدوار شدم.»
هوشیاری مردم نسبت به سیاستمداران
سخنرانی امروز حسن روحانی و مسائلی که مطرح کرد به حق نتایج پیگیریهایی است که مردم در شبکههای اجتماعی و رسانهها از خود نشان دادند. حتی به جرات میتوان گفت برای اولین بار مسئله بودجه تا این حد در میان مردم مورد توجه و انتقاد قرار گرفت. تاجرنیا در بخشی دیگر از گفتو گوی خود با «ابتکار» با بیان اینکه مردم به طورمستقیم نمیتوانند انتقادات خود را مطرح کنند، گفت: «طرح انتقادات مردم از طریق مطبوعات و همچنین تشکلها، احزاب و گروههای سیاسی صورت میگیرد. در واقع اگر میخواهید صدای انتقادات مردم را بشنوید باید فضا را برای آزادی مطبوعات فراهم کنید.» وی تصریح کرد:« از اصرار بر اصلاح قانون مطبوعات و اصلاح قوانین مربوط به سازمانهای مردم نهاد و تشکلهای سیاسی باید اجتناب کرد. مجموعهای از این مسائل به ما کمک میکند تا شرایط آزادتری داشته باشیم و این نهادها نباید دغدغه داشته باشند تا به فعالیت خود بپردازند. در کشور ما آزادی بیان وجود دارد اما آزادی پس از بیان نیست و دولت باید از منتقد خود دفاع کند.» علی صوفی نیز در رابطه با نقش مردم بر عملکرد فعالان سیاسی در جوامع امروزی مطرح کرد:« مردم نقش بسیاری میتوانند در تغییر رویکرد داشته باشند. مردم دیگر مردم گذشته نیستند و آقای روحانی نیز به همین مسئله اشاره کرد. امروزه در فضای مجازی ویدئویی منتشر میشود و ضرب و شتم مردی که سد معبر کرده است انعکاس پیدا میکند و به دلیل انتشار همین ویدئو مجبور شدند با این افراد برخورد قانونی داشته باشند.» صوفی تصریح کرد:« این مردم در عملکرد سیاستمداران تاثیرگذار هستند و با حضور پای صندوقهای رای آنچه را میخواستند، انتخاب کردند. در شرایط کنونی نیز آموخته اند که چگونه از دستاورد خود حمایت کنند و این حمایت مقطعی نباشد. من هم امیدوار هستم که مشارکت مدنی قویتر شود. در شرایط کنونی مردم جای خالی این نهادها را پر میکنند و یک نهاد اجتماعی بزرگ شکل میگیرد که جای بسی امیدواری است.»
سخنرانی حسن روحانی نشان داد که نسبت به انتقادات و نارضایتیهایی که در میان حامیان وی وجود دارد بی توجه نیست. وی در سخنرانی خود تلویحا به این موضوع اشاره کرد که در صورت مهیا بودن شرایط همچنان به عهد و پیمانی که با مردم بسته وفادار است اما مسائلی در پشت پرده وجود دارد که در تحقق این اهداف تاخیر ایجاد میکند و روحانی در چنین شرایطی از رای دهندگان خود انتظار حمایت بیشتری دارد.∎