در ادامه این گفت وگو می خوانیم: از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا، اعمال و تصمیمات محیرالعقول از او کم دیده یا شنیده نشده، اما تصمیم آخر مبنی بر به رسمیت شناختن بیت‌المقدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی از جنس دیگری است. ترامپ در حالی به صورت رسمی دستور انتقال سفارت آمریکا به قدس را صادر کرده که هیچکدام از روسای ایالات متحده آمریکا با وجود حمایت همه جانبه خود از اسرائیل و همچنین نفوذ قابل توجه لابی‌های صهیونیستی در ساختار سیاسی آمریکا، جرات اعمال چنین تصمیمی را نداشتند.

اقدام تازه ترامپ علاوه بر شلیک تیر خلاص به مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل، بر خلاف روند حقوق بین‌الملل است. طبق قطعنامه 181 شورای امنیت سازمان ملل در زمان اشغال فلسطین و اعلام دولت اسرائیل در 1948 میلادی، قدس به عنوان سرزمین مشترک میان مسلمانان، یهودیان و مسیحیان شناخته شد و هر چند این رژیم در طول این سال‌ها و به خصوص در اوایل دهه هشتاد میلادی تلاش‌هایی مبنی بر اشغال کامل قدس را داشت، این تصمیم به واسطه تبعات منطقه‌ای و بین‌المللی آن هیچگاه جامعه عمل نپوشید.

هر چند برخی از کارشناسان تصمیم ترامپ در به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی را عملی نمایشی برای تحقق شعارهای انتخاباتی و فرار از مسائل داخلی آمریکا عنوان می‌کنند، اما در سوی مقابل عده‌ای نیز این عمل را نشانه‌ای از راه‌اندازی راهبرد جدیدی از سوی آمریکا و اسرائیل برای منطقه خاورمیانه می‌دانند. در این رابطه عملی شدن این راهبرد و تبعاتی که می‌تواند در منطقه بحران‌زده خاورمیانه داشته باشد یکی از سوالات مبهم در خصوص اعلام چنین تصمیم بی‌سابقه‌ای است. تا همینجای کار نیز علاوه بر موج اعتراضات وسیع در جهان اسلام، اتحادیه اروپا و سایر کشورهای جهان نیز این تصمیم را باعث پیچیده‌تر شدن اوضاع منطقه و همچنین سرآغازی برای ایجاد درگیری‌های جدید در خاورمیانه می‌دانند.

از سوی دیگر این تصمیم غیرمنتظره در داخل آمریکا نیز با واکنش‌های منفی زیادی مواجه است، به طوریکه باراک اوباما رئیس جمهوری سابق آمریکا نسبت به افزایش بومی‌گرایی و به خطر افتادن دموکراسی در کشورش هشدار داد و تصریح کرد که ما باید از دموکراسی مراقبت کنیم زیرا در غیر این صورت از بین خواهد رفت. اوباما همچنین در صحبت‌های خود بدون اینکه نامی از ترامپ بیاورد به آدولف هیتلر اشاره کرد و اظهار داشت: به رغم دموکراسی موجود در جمهوری وایمار، آدولف هیتلر قدرت گرفت.

**فرار به جلوی ترامپ
در همین راستا، دکتر سید علی خرم، استاد حقوق بین‌الملل و سفیر اسبق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل در گفت و گو با « ابتکار» در خصوص علت اعلام این تصمیم توسط دونالد ترامپ توضیح داد: آنچه ترامپ انجام داد بر اساس یک راه حل سیاسی نبوده و اصولاً به خاطر نجات خود دست به این اقدام زده است. ترامپ قرار بود در زمان ریاست جمهوری خود کارهای شگرفی انجام دهد، اما عملاً شاهدیم که در تمامی زمینه‌ها شکست خورده است. اکنون دولتمردان، سیستم قضایی و جامعه آمریکا در مقابل او ایستاده‌اند و تمامی شعارهای انتخاباتی‌اش نیز نقش بر آب شده است. به عنوان نمونه خروج آمریکا از توافق آب و هوایی پاریس در اجلاس اخیر «بن» بی‌اثر شد.

در این اجلاس هر کدام از ایالت‌های آمریکا در اقدامی بی سابقه با فرستادن نمایندگان خود به «بن» آلمان، مخالفت رسمی‌شان را با نظر ترامپ اعلام کردند. ترامپ همچنین در خصوص شعارهای خود در قبال ناتو، توافق هسته‌ای، توافق تجاری آمریکای شمالی (نفتا) نیز ناکام مانده است. علاوه بر این ناکامی‌ها، ترامپ به واسطه پرونده دخالت روسیه در انتخابات ریاست ایالات متحده آمریکا در آستانه استیضاح قرار دارد. بنابراین در چنین حالتی طبیعی است که به دنبال فرار رو به جلو باشد. یعنی عملی انجام دهد که همزمان یکی از شعارهای انتخاباتی خود را عمل کرده و از سوی دیگر نیز از فشار حاصل در داخل کشور هم رهایی یابد.

وی قبل از روی کار آمدنش به لابی صهیونیستی قول انجام چنین عملی را داده بود و آنها نیز متقابلا وعده کرده بودند که از ترامپ در مقابل کنگره و سنا حمایت کنند. لذا شواهد نشان می‌دهد که مطرح کردن این موضوع جنجالی در واقع عملی بوده برای نجات ترامپ از بحران داخلی.

**اقدامی در تعارض کامل با حقوق بین‌الملل
این استاد حقوق بین‌الملل در ادامه خاطرنشان کرد: البته 23 سال قبل در کنگره آمریکا طرح انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت‌المقدس تحت فشار جمهوری خواهان تندرو به تصویب رسید، ولی هیچکدام از روسای ایالات متحده آمریکا به دلیل اینکه این امر مستقیماً با حقوق بین‌الملل و قطعنامه‌های شورای امنیت در تعارض بود، دست به چنین اقدامی نزدند. ترامپ در واقع با این عمل راه حل سیاسی را منتفی و به عبارتی تیر خلاصی بر راه حل سیاسی در فلسطین اشغالی زد. به همین دلیل معتقدم که این کار یک تصمیم کارشناسی و پخته نیست.

روسای جمهوری پیشین آمریکا چنین اقدامی را سم مهلک برای مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل می‌دانستند و حتی روسای جمهوری‌خواه نیز به خوبی آگاه بودند که تصویب این طرح در کنگره از روی درایت سیاسی نبوده، بلکه از روی تندروی لابی‌گری صهیونیست‌ها بوده است. در چنین وضعیتی آمریکا نمی‌تواند راست و راسخ در مقابل حقوق بین‌الملل و قطعنامه‌های شورای امنیت ایستادگی کند و به همین دلیل است که اکنون تمام جهان در مقابل تصمیم ترامپ ایستاده‌اند.

**ایجاد موج جدیدی از آمریکا ستیزی در منطقه
خرم در خصوص تبعات این تصمیم نیز اظهار کرد: به اعتقاد من این تصمیم دور جدیدی از تنفر در میان کشورهای اسلامی ایجاد خواهد کرد. بگذریم از اینکه برخی رهبران عرب دامنشان به این تصمیم آغشته است، اما در عرصه عمومی شرایط کاملاً متفاوت خواهد بود. قطعاً آنچه که در 11 سپتامبر اتفاق افتاد که ناشی از تنفر مسلمانان نسبت به عملکرد آمریکا بود، دوباره می‌تواند شکل و شتاب گرفته و در مسیری قرار بگیرد که آمریکایی‌ها قادر به کنترل آن نباشند.

**احتمال منتفی شدن این تصمیم در عمل
وی همچنین در مورد احتمال اجرایی شدن این طرح توسط آمریکا نیز توضیح داد: ممکن است در عمل ترامپ با پیچیده شدن اوضاع دستور تعلیق این طرح را صادر کند. ترامپ از قبل نیز اعلام کرده بود که معماران و مهندسان آمریکایی به قدس رفته و نقشه یک سفارتخانه را در این شهر طراحی کنند. همین مساله گویای آن است که این طرح سال‌ها طول خواهد کشید و ممکن است که رئیس جمهوری بعدی آمریکا این طرح را منتفی کند.

سفیر پیشین ایران در مقر اروپایی سازمان ملل در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص تبعات این موضوع در منطقه بحران زده خاورمیانه نیز تصریح کرد: این مساله می‌تواند منجر به ایجاد بحرانی جدید در خاورمیانه باشد. هر چند در ابتدای کار تمام کشورهای اسلامی متحداً انزجار خود را از این عمل اعلام کردند، اما همه به خوبی می‌دانند که پای محمد بن سلمان نیز در این معامله به عنوان شریک اصلی آمریکا و اسرائیل در میان است و همین مساله قطعاً دامن سعودی‌ها را خواهد گرفت. البته اکنون یک وحدت میان کشورهای اسلامی و همچنین غیر اسلامی ایجاد شده است و این روند آرام نخواهد شد، مگر آنکه یک راه حل اساسی در خصوص این تصمیم اتخاذ شود.

*منبع: روزنامه ابتکار، 1396.9.18
**گروه اطلاع رسانی**9370**2002 انتشار دهنده: فاطمه قنادقرصی