خوابگاه به صورت رضایت بخش به پیشرفت تحصیلی و استقرار دانشجویان کمک می کند اما اگر این سرپناه ها نتواند تا حد امکان چنین خواسته هایی را ایجاد کند نمی توان انتظار داشت که دانشجویان نیز در کسب دانش و موفقیت علمی سرآمد باشند.

زندگی در خوابگاه آسان نیست و با مشکل های خاص خود همراه است. در این میان دانشجویان در برخی مواقع از کمبودهای آن گلایه می کنند زیرا کیفیت نامطلوب غذاها، نبود فضای کافی، حضور بخش های خصوصی در فروشگاه ها و ... چیزی نیست که بتوان جدای از خوابگاه های دانشجویی تصور کرد. هر چند با وجود همه این کمبودها، صفا و صمیمیتی در میان دانشجویان وجود دارد که گاهی سبب می شود غم و غصه های دوری از خانواده و ... را اندکی فراموش کنند.

خوابگاه هایی که دانشجویان بهترین سال های جوانی خود را در آن سپری می کنند تا برای پذیرش مسوولیت در آینده آماده شوند، بایستی به لحاظ آسایش و امکانات بتواند آنها را راضی نگه دارد تا در کنار دیگر دغدغه های فکری، نگرانی در ارتباط با همچون کیفیت غذا، بهداشت و فضای تفریحی نداشته باشند.

در جست وجوی مشکل های خوابگاه های دانشجویی به گفت وگو با دانشجویان در این زمینه پرداختیم:

«اسماعیل محمدی» دانشجوی دوره دکتری دانشگاه تربیت مدرس درباره این مشکل های می گوید:
**کیفیت پایین غذاهای دانشجویی
بوفه خوابگاه های دانشجویی یکی از مناسب ترین منابع درآمد به شمار می رود و سود فراوانی را برای افرادی که این مکان ها را اجاره می کنند، به همراه دارد زیرا در بیشتر مواقع غذاهای خوابگاه ها از کیفیت بسیار پایینی برخوردارند و دیگر آن که در روزهای تعطیل نیز توزیع نمی شوند و دانشجوی ساکن خوابگاه می بایست مواد غذایی خود را از بوفه ها تهیه کنند که دارای کیفیت پایینی هستند.

**کمبود فضای سبز و تفریحی در خوابگاه ها
فضای سبز و ایجاد مجتمع های خوابگاهی مناسب از جمله بهترین مکان هایی است که می تواند باعث شادی و نشاط در میان دانشجویان شود اما در سال های گذشته این قشر شاهد کمبود این فضاها و حتی کوچک تر شدن آنها بوده اند. برای نمونه دانشگاه تهران در سال های گذشته مقدار زیادی از فضای مجتمع کوی را به خوابگاه متاهلی اختصاص داد و باعث کوچک شدن این مکان ها شد و همچنین بیشتر خوابگاه های دانشگاه تربیت مدرس نیز در سطح شهر و به صورت آپارتمانی است و هیچ گونه فضای سبز و مکان تفریحی برای دانشجویان اختصاص نداده اند.

«سینا سمنان» دانشجوی ساکن در خوابگاه کوی دانشگاه تهران نیز در ادامه درباره معضل های خوابگاه های دانشجویی توضیح می دهد:

**خصوصی سازی دانشگاه ها و نهادهای وابسته به آن
مهمترین مشکل در خوابگاه های دانشجویی روند خصوصی سازی دانشگاه و نهادهای وابسته به آن است به صورتی که از یک طرف بالا رفتن غیر طبیعی قیمت ها و بهای خدمات به وجود آمد و از طرف دیگر کیفیت همین کالا و خدمات سیر نزولی در پیش گرفت که اجاره بهای خوابگاه ها، تغذیه، خدمات بیمه و ... همگی شامل این مشکل می شود. برای نمونه در بخش تغذیه علاوه بر گران شدن قیمت ها و نزول نسبی کیفیت غذاها در مقایسه با سال های گذشته؛ دانشگاه منتظر فرصت مناسب برای شانه خالی کردن از این مسوولیت است به گونه ای که شام روز پنجشنبه و ناهار و شام روز جمعه را از برنامه تغذیه خوابگاه ها خارج کردند و در روزهای تعطیل نیز، سلف های دانشجویی خدماتی ارایه نمی دهند. همچنین اغذیه فروشی ها و فروشگاه های داخل محوطه خوابگاه ها در این روزهای این چنین سود بالایی به دست می آورند زیرا دانشجویان مجبورند خریدار محصول های آنها باشد.

**حضور شرکت های خصوصی در خوابگاه ها
خوابگاه های دانشجویی باید مکانی باشند تا دانشجو بتواند به راحتی غذاهایی با کیفیت بالا و به قیمت ارزان تر از بیرون تهیه کند اما در سال های گذشته این کار عملی نبوده زیرا مجتمع های فروش در درون خوابگاه ها بیشتر به شرکت های خصوصی اجاره داده شده است. برای نمونه در مجتمع کوی دانشگاه تهران، فضایی را به یک شرکت خصوصی اجاره داده اند که غذاهای از پیش آماده را دوباره گرم می کند و با قیمت گزاف به دانشجو می فروشد. با وجودی که در چند مورد، فاسد بودن این غذاها مشخص شد و دانشجویان به این موضوع اعتراض کردند اما توجهی به این مساله نشد. فضای خوابگاه باید همه چیز را برای دانشجو آماده کند تا با آرامش کامل به وظیفه اصلی خود یعنی درس خواندن بپردازد اما وقتی دانشگاه و اداره امور خوابگاه ها در روزهای تعطیل که دانشجو، تمامِ وقت خودش را در آنجا می گذراند، هیچ برنامه ای برای رفاه و راحتی دانشجو ندارند، به همین دلیل باید به همان بوفه ها با غذاهای گران و بی کیفیت قانع باشد.

**برنامه های فرهنگی متناسب با نیاز دانشجویان
یکی از مشکل های دیگر در خوابگاه های دانشجویی بخش برنامه ها و بودجه های فرهنگی است زیرا بیشتر بودجه فرهنگی خوابگاه ها در زمینه های دیگر هزینه می شود و هیچ گزینه تفریحی برای دانشجویان در آخر هفته ها، روزهای تعطیل و ... در خوابگاه هستند، وجود ندارد و اگر اردویی هم باشد هزینه های آن بالا است.

مشکل های گوناگون خوابگاه های دانشجویی سبب شد تا دیدگاه های «خلیل زاله سمنگانی» کارشناس مسوول امور فرهنگی خوابگاه های دانشگاه تربیت مدرس را در این زمینه از نظر بگذرانیم:

**ایجاد شادی و نشاط در خوابگاه های دانشجویی با برگزاری برنامه های فرهنگی متنوع
برنامه های متنوعی در خوابگاه ها برای ایجاد شادی و نشاط در روحیه دانشجویان در دستور کار واحد امور فرهنگی قرار دارد که از طرف رابط های فرهنگی ساکن در آنجا برنامه ریزی و با حمایت همه جانبه مدیریت امور فرهنگی و اجتماعی به مناسبت های مختلف برگزار می شود که این برنامه ها شامل برگزاری اردوهای زیارتی و معنوی، سیاحتی و تفریحی به مناطق مختلف، بازدید از مراکز فرهنگی و تاریخی، برگزاری مسابقه های مختلف فرهنگی و اجتماعی مانند آشپزی، میوه آرایی ویژه خوابگاه دختران، خاطره نویسی، دلنوشته، کتابخوانی، مسابقه عکاسی و ... است.

همچنین برگزاری مراسم در خوابگاه ها به مناسبت های مختلف ملی- مذهبی، اکران فیلم و پخش مستند، برگزاری کلاس های آموزشی مانند نقاشی روی چرم، کاموا بافی، چرم دوزی، خوشنویسی، خیاطی، طراحی، نقاشی و... ، برپایی نماز جماعت، جلسه های سخنرانی و ... وجود دارد که حضور دانشجویان ساکن در خوابگاه ها و مشارکت هر چه بیشتر آنها می تواند باعث دوام و قوام چنین برنامه هایی شود و از طرفی حضور در این برنامه ها باعث دوستی، همدلی، همکاری و همبستگی، ایجاد افزایش روحیه نشاط اجتماعی وجلوگیری از انزوای دانشجویان خواهد شد.

دانشجویان باید به ارزش برنامه های فرهنگی، مشارکت و فعالیت هر چه بیشتر در این برنامه ها به ویژه در درون خوابگاه ها و محیط دانشگاه ها پی ببرند و بدانند که شرکت در چنین برنامه هایی برای آینده شغلی آنها بسیار مفید خواهد بود و باعث ایجاد تجربه کار اداری در آنان برای آینده می شود.

**برنامه ریزی برای شاد زیستن با مشارکت ساکنان خوابگاه ها
معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه برای پیشبرد اهداف فرهنگی و اجتماعی خود آموزش بهبود سبک زندگی دانشجویان در چارچوب طرح تحول راهبردی را در دستور کار دارد و از رابط های فرهنگی در درون خوابگاه ها که پل ارتباط میان دانشجویان ومدیریت فرهنگی هستند کمک می گیرد. یکی از وظایف این رابط ها برگزاری برنامه های فرهنگی و اجتماعی برای پر کردن اوقات فراغت دانشجویان و ایجاد شادی و نشاط در آنها است. اگر دانشگاه بخواهد این برنامه ها را با سیستم اداری خود برگزار کند بیشتر کارمند محور خواهد شد اما وقتی رابط های فرهنگی وظیفه مشارکت دادن دانشجویان را در این کارها برعهده می گیرند، دانشجو محور می شود زیرا از میان خود آنها انتخاب شده اند و می توانند با مشورت با افراد ساکن خوابگاه ها، برنامه های متنوعی برگزار کنند. بنابراین برنامه ریزی برای اوقات فراغت و از میان بردن خمودگی و خستگی دانشجویان تا میزان زیادی به خود آنها بستگی دارد که باید از رابط های فرهنگی بخواهند که پیگیر مطالبه های آنان باشند.

**هدف معاونت های فرهنگی و اجتماعی؛ بهبود فضای خوابگاه ها
معاونت فرهنگی و اجتماعی همواره تلاش می کند به میزان امکان با برگزاری برنامه های مختلف بخشی از مشکل های دانشجویان ساکن در خوابگاه را که بیشتر به درون خوابگاه مربوط می شود، حل کند. اگر مشارکت دانشجویان در این کارها کم است باید با دعوت از افراد متخصص در حوزه های مختلف آسیب شناسی کرد و با روش های مختلف و تغییر دیدگاه ها در جهت سالم سازی فضاهای خوابگاه ها گام برداشت. هر چند به عنوان پیشنهاد می توان گفت که بوستان ها و فضای سبز همراه با امکانات سرگرمی و تفریحی در درون آنها و تغییر در فضای بصری از دیدگاه زیبایی شناسی خوابگاه ها کمک زیادی به ایجاد روحیه نشاط در میان دانشجویان می کند زیرا با ایجاد بوستانی در کنار خوابگاه های داخل دانشگاه و تغییر فضای بیرونی و رنگ آمیزی آنها می توان کمک زیادی به افزایش روحیه دانشجویان کرد.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مهدی احمدی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**9370**2002**9131
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.