صاحب‌خبر - جواد نوائیان رودسری – آیین رونمایی از کتاب «حماسه امام سجاد(ع)»، دربرگیرنده تحلیل مبارزات سیاسی آن حضرت در بیانات رهبر معظم انقلاب، پیش از ظهر دیروز در سالن اجتماعات دانشگاه علوم اسلامی رضوی با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی برگزار شد. به گزارش خراسان، در این مراسم که در آن حجت‌الاسلام والمسلمین مروی، تولیت آستان‌قدس رضوی، آیت‌ا... سیدمصباح عاملی، مدیر حوزه علمیه خراسان، محمدصادق معتمدیان، استاندار خراسان رضوی و جمعی از شاگردان حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای حضور داشتند، ابتدا رضا خوراکیان، رئیس دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در مشهد، در سخنانی کوتاه به برنامه‌های پیشِ‌روی دفتر در سال آینده و تلاش برای همراهی و هم‌افزایی با فعالان فرهنگی و نخبگان اشاره کرد. سپس، حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی صابری، مدیر تولید محتوای انتشارات انقلاب اسلامی و عضو گروه تدوین کتاب، به شرح مختصری درباره ساختار شکلی این اثر پرداخت و گفت: رویکرد کتاب حماسه امام سجاد(ع)، تبیین حقایق اصیل اسلامی است؛ یکی از ابزارهایی که رهبر انقلاب در دوران مبارزه با رژیم ستم‌شاهی از آن استفاده کردند و به این مقوله توجه ویژه داشتند. کتاب دارای سه بخش است؛ بخش نخست که به عنوان مقدمه انتخاب شده، به تبیین نظریه انسان 250 ساله اختصاص دارد و شامل بیانات معظم‌له در کنگره امام رضا(ع) سال 1365 می‌شود؛ بخش دوم، چهار سخنرانی مقام معظم رهبری در سال 1352 است که درباره مبارزات سیاسی امام سجاد(ع) در مسجد کرامت ایراد کرده‌اند و بخش سوم نیز، بیانات حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای درباره حضرت امام زین‌العابدین(ع) است که به مناسبت‌های مختلف و در مکان‌های گوناگون ایراد شده‌است. نگاهی متفاوت به سیره ائمه(ع) سخنران اصلی مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد حاج‌علی‌اکبری، امام جمعه موقت تهران و رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه کشور بود. وی در سخنانی به تحلیل محتوای کتاب «حماسه امام‌سجاد(ع)» پرداخت و گفت: موضوع کتاب، نگاهی متفاوت به زندگی همه ائمه و به‌ویژه امام سجاد(ع) است و قصد دارد، نگاه روشنگرانه، نقش‌آفرین و الهام‌بخش را از سیره آن بزرگوار، به مخاطبان عرضه کند. وی با تمجید از تهیه‌کنندگان کتاب به خاطر قراردادن بحث نظریه انسان 250 ساله که از ابداعات رهبرانقلاب است، به عنوان مقدمه کتاب، افزود: برای فضلا و نخبگان جامعه لازم است تا درباره این نظریه فاخر، بیشتر و بهتر بدانند. این نظریه عالی که در آن سبک رهبری جامعه اسلامی نیز، برجسته‌است، به بنیان‌های وحیانی، کلام ناب شیعی و دیدگاه‌های اصیل عرفانی وابستگی دارد. از بُعد عرفانی، این نظریه وابسته به همان دیدگاهی است که همه اولیای الهی را یک کلّ واحد می‌داند؛ تفصیل این معنا را می‌توان در زیارت جامعه‌کبیره به خوبی مشاهده کرد. از بُعد مبنای کلامی، نظریه انسان 250 ساله، کاملاً بر نظریه غدیر استوار است؛ بر ساحت امامت و ولایتی که حول محور غدیر قرار می‌گیرد و در واقع، بیانگر نظریه ناب و نهایی اسلام در ساحت فقه سیاسی است؛ رویکردی که تأمین خوشبختی برای همه ابنای بشر را هدف خود قرار می‌دهد. چند نکته درباره نظریه انسان 250 ساله حجت‌الاسلام حاج‌علی‌اکبری تأکید کرد: درباره نظریه انسان 250 ساله، چند نکته کلیدی وجود دارد؛ نخست این‌که با این نظریه، از نگاه گزارشی به تاریخ و سیره اهل‌بیت(ع) عبور می‌کنیم و نگاه ما به این مقوله، به نگاهی پژوهشگرانه و برخوردار از نظریه‌پردازی تبدیل می‌شود؛ رویکردی که در شیوه مرسوم بررسی گزارش‌های تاریخی کمتر به آن بها داده می‌شود؛ البته نه این‌که تحلیل تاریخی نداریم؛ خیر! داریم، اما به اندازه نیاز نیست. در نگاه رهبر معظم انقلاب، ما به جای تمرکز بر روایت سیره ائمه(ع)، نگاهی جامع و در بازه‌ای بلندمدت به تمام دوره امامت می‌اندازیم و آن را به منزله یک واحد مورد مطالعه قرار می‌دهیم. این کار پاسخ بسیاری از رفتارهای مندرج در سیره ائمه معصومین(ع) را که گاه در آن‌ها به‌ظاهر تناقضاتی دیده می‌شود و زمینه سوال و پرسش را فراهم می‌کند، می‌دهد و بسیاری از شبهات رفع می‌شود. در واقع این نگاه کلی، به مخاطب یاد می‌دهد که رفتار و تصمیم امام(ع) را در چارچوب منظومه کلان اقدامات ائمه(ع)، در مسیری که به آن اشاره کردیم، موردتوجه قرار دهد. دوم این‌که، با این نظریه ناب، گزاره‌های تاریخی به اندیشه اجتماعی تبدیل می‌شود؛ گزاره تاریخی، گزاره‌ای صامت است و مورخ در واقع به گزارشگری اشتغال دارد و اقدامات و کنش‌ها را بازگو می‌کند. اما با این نظریه و برخلاف شیوه مرسوم، گزارش‌های تاریخی صاحب معنا می‌شوند؛ سیره ائمه(ع) با این نگاه کلی، الهام‌بخش و از همه مهم‌تر، قابل تعمیم و تأسی است. این جلوه امامت اجتماعی و جریان‌ساز را می‌توان با چنین نظریه‌ای موردتوجه قرار داد. سومین نکته درباره این نظریه کلیدی، تبدیل مفاهیم تاریخی منفصل و خنثی به مفاهیم زنده، پویا و مؤثر است. طبق این نظریه، همه اقدامات امام(ع)، حتی سکوت ایشان، معنا پیدا می‌کند. معمولاً در روش مرسوم، می‌کوشند تا به اقداماتی مانند سکوت امام(ع)، تنها از وجه غربت و جلوه عاطفی آن بنگرند و درباره مظلومیت آن حضرت سخن بگویند؛ اما این نظریه، نگاه به غربت و مظلومیت امام(ع) را به بستری برای تاریخ‌سازی و تحولات اساسی تبدیل می‌کند؛ کاملاً نگاه معطوف به قله است؛ امامت یک محور تاریخ‌ساز می‌شود و امام(ع) کنشگری فعال است، نه این‌که تحت تأثیر شرایط محیطی قرار بگیرد. تعبیر رهبر معظم انقلاب برای این مقوله، اقدامات حادّ سیاسی است. امام(ع) صحنه را مدیریت می‌کند؛ ممکن است اقدامات در کوتاه‌مدت جواب ندهد، اما در بلندمدت، راه تحقق برنامه جامع غدیر را هموار می‌کند. وی در ادامه سخنان خود، با بدیع‌‌خواندن نظریه انسان 250 ساله گفت: شیوه‌ای که رهبر انقلاب با طرح نظریه انسان 250 ساله ابداع کردند، شیوه استنطاق از متون تاریخی است؛ به این معنا که گزاره‌های تاریخی را به حرف می‌آورد؛ گاهی نماد و نشانه‌ای که ممکن است طی قرون متمادی، نظر کسی را جلب نکرده باشد، با این نظریه معنا پیدا می‌کند و با چیدن همین قطعات در کنار یکدیگر، می‌توان طرح کلی را شناخت. نگاهی بسیار ویژه به سیره امام سجاد(ع) امام جمعه موقت تهران در ادامه صحبت‌های خود در جمع شرکت‌کنندگان در آیین رونمایی از کتاب «حماسه امام سجاد(ع)»، به تحلیل محتوای فصول بعدی کتاب پرداخت و ضمن ارائه یک نگاه کلی به جریان حاکم بر آن، تصریح کرد: نگاه رهبری به سیره امام سجاد(ع) که مبتنی بر گزاره‌های تاریخی تراژیک، غمگنانه و آکنده از اندوه است، با روش مرسوم تفاوت دارد. ایشان مفهوم تراژدی انفعالی را به مفهوم تأثیرگذار و حماسی تبدیل کرده‌اند و به جای تحلیل‌های علیلی که گاه توسط برخی مورخان ارائه می‌شود، گزارشی از حماسه بی‌نقص حضرت زین‌العابدین(ع) را پیشِ روی مخاطبان قرار می‌دهند؛ جزء به جزء سیره این امام غریب، آکنده از شور و حماسه گزارش می‌شود. این نگاه در مقابل آن دیدگاه تحریف‌آمیز است که امام سجاد(ع) را بر طبق روایت‌های مرسوم، در قالب بیمار، ساکت و ناچار به انزوا ترسیم می‌کند. وی به دیدگاه رهبر انقلاب درباره طبقه‌بندی دوران امامت امام سجاد(ع) نیز اشاره کرد و افزود: مقام معظم رهبری، دوره امامت امام‌سجاد(ع) را دارای دو تجلی می‌دانند؛ تجلی سه‌ماهه و تجلی 30 ساله؛ تجلی نخست که در جریان وقایع پس از عاشورا اتفاق می‌افتد، سازنده حماسه‌ای است که در جلوه 30 ساله اتفاق می‌افتد؛ 30 سالی که معمولاً درباره آن سکوت می‌کنند و از اهمیت آن غافل می‌شوند. از منظر رهبر انقلاب، این دوره، یک دوره نظام‌ساز و گفتمان‌ساز است؛ دورانی است که حضرت زین‌العابدین(ع) از سرمایه‌گذاری عظیم سیدالشهداء(ع) در عاشورا صیانت و آن را تکمیل می‌کند؛ آن را پرورش می‌دهد و با امتداد آن، مکتب فکری باقرین(ع) بنیان‌گذاری می‌شود. این بخش از تاریخ، بخشی سخت، پیچیده و دشوار است؛ استبداد وحشتناک، بی‌پروا و بی‌حیای امویان، اجازه فعالیت نمی‌دهد و از سوی دیگر، جامعه اسلامی در بُهت و حیرتی عجیب فرو رفته‌است و خواص زمین‌گیر شده‌اند؛ امام(ع) باید از نو شروع کند؛ مثل یک طبیب حاذق، هم به درمان درد دنیاگرایی جامعه و هم به نبرد با انحراف‌های فکری و اخلاقی بپردازد. عناصر مهم در نگاه تحلیلی رهبر انقلاب رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه کشور، در ادامه به تبیین دیدگاه رهبر انقلاب درباره اقدامات امام سجاد(ع) برای انجام این امر خطیر پرداخت و گفت: امام(ع) طی این 30 سال، از همه روش‌های ممکن استفاده کرد؛ پیوندها دوباره برقرار و مسیر مقابله با طاغوت هموار شد؛ آن‌ حضرت با اقدام هوشمندانه خود، به گونه‌ای عمل کرد که نه به جریان طاغوت اعتبار داد و نه بهانه را در اختیار دشمنان گذاشت تا به دوستداران اهل‌بیت(ع) ضربه وارد کنند. از نگاه رهبر معظم انقلاب که در کتاب «حماسه امام سجاد(ع)» قابل احصاست، آن حضرت در مسیر مبارزه خود، از سه عنصر مهم استفاده می‌کرد؛ اول، تدریس و تدوین اندیشه اسلامی، دوم، آشناکردن مردم با حقانیت اهل‌بیت(ع) به عنوان مصداق واقعی اولوالأمر و سوم، ایجاد و تقویت تشکیلات اسلامی. این سه عنصر با اتکا به دو روش ویژه، تقویت می‌شد؛ نخست، استفاده از دعا و دوم، استفاده از موعظه. حجت‌الاسلام حاج‌علی‌اکبری تأکید کرد: در محور دعا، آن‌چه از امام(ع) باقی مانده، دربرگیرنده تمام جوانب موردنیاز برای جامعه اسلامی است؛ اصلا باید صحیفه سجادیه را، نرم‌افزار ایجاد تمدن نوین اسلامی بدانیم. در سراسر متن صحیفه، پرچم اعتراض امام(ع) بلند است؛ با این‌که ظاهر دعا، عرض نیاز به درگاه حضرت احدیت است. شایان ذکر است که در بخشی از این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن هاشمی‌گنابادی، از شاگردان رهبر انقلاب، به بیان خاطراتی درباره شیوه و روش پژوهشی حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای پرداخت و در پایان، از کتاب «حماسه امام سجاد(ع)» رونمایی شد.∎​