ترانه «تصور کن»، اثر «جان لنون»، شاعر، خواننده و یکی از چهره های برجسته موسیقی راک در جهان، تصنیفی است که به ترانهٔ « آرمان‌شهری و جهان وطنی، وحدت و برادری و همزیستی مسالمت آمیز» معروف شده است.
البته خیلی از ما ایرانیان مسلمان، حتما با بخش هایی از مفاهیم این ترانه موافق نیستیم. مثلا آنجایی که او سروده است: « تصور کنین که بهشت و جهنمی وجود نداره، تصور کن هیچ مذهبی وجود نداره و...»
همچنین خیلی از ما ایرانیان مسلمان هم هستند که حتما با تمام آنچه «جان لنون» سروده است موافقند. حتما چون پیامی که این ترانه با اندیشه برابری و برادری و پیوند جهان وطنی به ما منتقل می کند، نیاز جهان ماست. نیاز خاورمیانه ما و نیاز ایران امروز ماست.
ممکن است برخی از معتقدان به اندیشه های اسلامی، به حق و حتی درست و سختگیرانه با نگاه های فلسفی، کلامی یا حدیثی، این ترانه را بشنوند و بگویند که برخی مفاهیم آن با آنچه ما به نام « وحدت دینی و اسلامی» بیان می کنیم، مطابقت ندارد. اما این مهم نیست. الان مساله ما، تحلیل محتوای این اثر موسیقی نیست.
مهم این است که ما جان کلام این ترانه جهانی را دریابیم، وقتی طنین صدای «جان لنون» با صدای پیانو در هم می پیچد و می گوید:
تصور کن که در هیچ کشوری جنگ نباشه،
تصور کن تمام مردم در صلح زندگی می کنن،
تصور کن که چیزی نیست که بخواهی برای اون طمع بورزی،
تصور کن همه ما با برادری در جهان زندگی می کنیم،
امیدوارم یه روزی به هم بپیوندیم و جهان یکی شود.
وحدت، آنگونه که امام علی(ع) می گوید
امروز اگرچه وحدت مذاهب در جهان اسلام اندر خم یک کوچه است و جریان هایی در جهان و خاورمیانه، خانه وحدت و همزیستی مردُمان را از پای بست ویران کرده اند و این تصویرهای ادبی و هنری، برای جهان امروز ما، همچون نقش ایوان است؛ اما همچنان نباید فراموش کنیم که «وحدت» ضرورت زمانه ماست و پیش نیاز این وحدت، ترویج عقلانیت در جامعه است.
ما برای آنکه یادبگیریم مسالمت آمیز در کنار هم زندگی کنیم باید بیاموزیم که « دین باید در خدمت انسان باشد، نه انسان در خدمت دین »
باید این سخن امام انسانیت، علی (ع) را پیشانی همه اندیشه های اجتماعی و ارتباطی خود قرار دهیم که در فرمان تاریخی خود به مالک اشتر فرمود:
« مهربانی کردن به همه مردم و دوستی ورزیدن با همگان را در دل خود قرار بده
بدان که مردم دو دسته‌اند: دسته‌ای برادر دینی و هم عقیده با تو هستند و دسته دیگری در آفرینش با تو همانند هستند. اگر خواسته یا ناخواسته خطا و گناهی از مردم سر می‌زند، یا به دلائلی دچار درگیری می شوند، به خطای آنان نگاه نکن و از گناهشان درگذر...» این است پیام وحدت در مکتب انسانی اسلام.
به مناسبت هفته وحدت، یادداشت های جمعی از چهره های علمی و فرهنگی را که در گروه نخبگان خبرآنلاین منتشر شده است، مرور کرده ایم. امید است که در آینده به اجماع فکری و فهم مشترکی بین نخبگان برای ترویج وحدت اسلامی و عقلانیت انسانی و توسعه ایرانی دست پیدا کنیم:
دیپلماسی وحدت
عبدالحسین معزی، روحانی تلاشگری ست که سالیانی رئیس مرکز اسلامی انگلستان بوده و برای وحدت و نزدیکی مذاهب در میان کشورهای اروپایی کوشیده است. او در یادداشت او را با عنوان « وحدت و آینده جهان اسلام» بخوانید.
در جایی از این یادداشت یادآور شده است: « سوگمندانه باید گفت که عمده ترین مشکل در رفتار مسالمت آمیز، نگاه به مسائل با حکم فقهی است . در حالی که موضوعات کلامی ، اخلاقی و حقوقی ارجح بر موضوع فقهی است. طرد مخالفان عقیدتی از آنجا سرچشمه می گیرد که فرد ؛ اعتقاد خود را صحیح و اعتقاد دیگران را باطل می داند، تا جایی که به خود اجازه می دهد برای نابودی آنان گام بردارد. »
سید مرتضی نعمت زاده، از مدیران سیاسی و از چهره های فعال در جمعیت دفاع از ملت فلسطین است. او یادداشتی با عنوان « افق های روشن وحدت و خروج از بحران در جهان اسلام » در گروه نخبگان خبرآنلاین منتشر کرده است.
نعمت زاده البته معتقد است: « مروری بر فرآیند شکل گیری و فعال شدن اختلافات مذهبیِ سنی/ شیعی در سطح جهان اسلام وشدت گرفتن تدریجی آن تا رسیدن به مرحله نقطه اوج و سپس فروکش کردن آن، طی سال های گذشته حاکی از وجود یک حرکت سینوسی در این زمینه است....»
حسین علایی، فعال سیاسی نیز در موضوع تقابل شیعه و سنی در دیپلماسی ایرانی پرداخته است و نگاه او را می توان در« وحدت شیعه و سنت؛ کلید حل بحران‌های منطقه» مرور کرد.
او معتقد است: « نقش دولت‌ها در کنترل بحران و چالش میان شیعه و سنی در منطقه بسیار حائز اهمیت است و در این میان دولت جمهوری اسلامی ایران با کمک سایر دولت های مسلمان برای حل این مسائل باید سناریوی جامعی طراحی کند تا سیاستی که اول انقلاب برای همگرایی میان اهل شیعیان و اهل سنت وجود داشت در عمل و در گفتمان توسعه پیدا کند.»
فرهنگ و تاریخ وحدت
رسول جعفریان، محقق و استاد دانشگاهی که صدها مقاله برای وحدت نوشته است و تالیف های فراوان کرده است تا وحدت شکنان را در تاریخ معرفی کند. او یادداشتی با موضوع ملل و نحل در عصر جدید خود با عنوان « دنیای جدید بین کاهش منازعات فرقه ای یا افزایش آنها» منتشر کرده است.
در قسمتی از این تحلیل تاریخی می خوانید: «کسانی بودند که چون عقب افتادگی خود را ناشی از استعمار غرب می دانستند، برای تمدن جدید اسلامی خود، نوعی نگرش اسلامی قاطع تر و صریح تری را مطرح می کردند. مسیری که تعصب دینی را روی اسلام در برابر غرب که از آن به مسیحیت صلیبی تعبیر می شد، شدت می بخشید. اخوان المسلمین و بعدها داعش از نتایج این جریان بودند که تا به امروز به مسیر خود ادامه می دهند. البته مشابه آن در کشورهای دیگر هم بود. یک عامل دیگر هم به این مساله کمک می کرد. تعصب شماری از کشیش های مسیحی در ترویج مسیحیت در شرق، باز مسلمانان را تحریک می کرد که در باره دین، جدی تر تاکید کنند تا فرزندانشان تحت تاثیر آنها قرار نگیرند.... »
عماد افروغ، جامعه شناس و استاد دانشگاهی است که وحدت و همزیستی اجتماعی در داخل ایران همواره دغدغه ملی اش بوده است و یادداشت او را با عنوان « دو مشکل جدی برای تحقق وحدت پایدار در ایران» بخوانید.
او در این یادداشت به این پرسش پاسخ میدهد که: چگونه می توان به تفاهم و وحدت پایدار در جامعه دست یافت؟
علی اکبر اشعری، مدیر پیشکسوت فرهنگی است. او در یادداشتی با عنوان « تلاش برای وحدت» نیز معتقد است: تلاش ها برای از بین بردن وحدت در بین ملت ایران، از ابتدای انقلاب طی چند مرحله با استفاده از زمینه های موجود بین گروههای سیاسی ایجاد و گسترش یافته است.
حالا باید به هر ایرانی مسلمانی گفت که وحدت و همزیستی را تصور کن. آری! تصور کن؛ چه با ترانه «جان لنون» چه با فرمان «امام علی»(ع)
/6262