کاهش محسوس قیمت اوراق تسهیلات خرید مسکن در روزها و هفته‌های گذشته در پی وقوع دو رویداد مهم در بازار مسکن قابل تحلیل و بررسی است. قیمت اوراق تسهیلات مسکن در ماه قبل بیش از 44 هزار تومان قیمت داشت اما در روزهای اخیر نوسان چندانی نداشته و حدود قیمت آن ۴۲ هزار تومان است که زوج‌های تهرانی برای دریافت وام ۱۲۰ میلیون تومانی مسکن و جعاله باید حدود ۱۰ میلیون و ۸۰ هزار تومان هزینه کنند. به گزارش ایسنا، در این روزها کفِ قیمت هر ورق از اوراق تسهیلات مسکن بانک مسکن حدود قیمت ۴۱ هزار تومان است. این اوراق بسته به اینکه در چه تاریخی منتشر شده تا بیش از ۴۲ هزار تومان هم داد و ستد می‌شوند. به عنوان نمونه هر ورق از اوراق تسهیلات مسکنِ اردیبهشت ۱۳۹۸ حدودا ۴۲ هزار و ۶۰۰ تومان داد و ستد می‌شود و هر ورق از اوراق فروردین ۱۳۹۸ معادل ۴۲ هزار و ۳۰۰ تومان معامله می‌شود. همچنین بیشترین قیمت اوراق تسهیلات مسکن به مرداد ماه ۱۳۹۸ مربوط است. قیمت این اوراق ۴۳ هزار و ۳۰۰ تومان است. دیگر اوراق منتشر شده در سال ۱۳۹۸ و اواخر ۱۳۹۷ بیش از ۴۲ هزار تومان معامله می‌شود. اوراقی که در نیمه اول سال ۱۳۹۷ منتشر شده است نیز حدود ۴۱ هزار تومان داد و ستد می‌شود اما اوراقی که در سال ۱۳۹۶ منتشر شده و به سر رسیدِ آن زمان زیادی نمانده است کمتر از ۴۱ هزار تومان قیمت خورده است. در این گزارش متوسط قیمت هر ورق از اوراق تسهیلات مسکن که در این روزها داد و ستد می‌شود را ۴۲ هزار تومان در نظر می‌گیریم و بر اساس آن هزینه وام مسکن را برای اقشار مختلف به دست می‌آوریم. با توجه به اینکه زوج‌های تهرانی برای دریافت وام ۱۰۰ میلیون تومانی مسکن باید ۲۰۰ برگه تسهیلات مسکن خریداری کنند هزینه این تعداد اوراق آنها هشت میلیون و ۴۰۰ هزار تومان می‌شود. به این مبلغ با احتساب ۲۰ میلیون تومان وام جعاله که بابت خرید آن باید ۴۰ برگ تسه خریداری شود، یک میلیون و ۶۸۰ هزار تومان اضافه می‌شود. در نتیجه در مجموع باید برای دریافت وام ۱۲۰ میلیون تومانی مسکن حدود ۱۰ میلیون و ۸۰ هزار تومان هزینه شود. همچنین زوج‌های غیر تهرانی که در شهرهایی با جمعیت بیشتر از ۲۰۰ هزار نفر جمعیت زندگی می‌کنند، می‌توانند تا سقف ۸۰ میلیون تومان وام بگیرند که برای گرفتن این مبلغ باید ۱۶۰ ورق بهادار خریداری کنند و با این حساب باید حدود شش میلیون و ۷۲۰ هزار تومان بابت خرید این اوراق بپردازند که با احتساب یک میلیون و ۶۸۰ هزار تومان برای خرید اوراق وام جعاله، در مجموع برای دریافت وام ۱۰۰ میلیون تومانی باید هشت میلیون و ۴۰۰ هزار تومان پرداخت کنند. علاوه بر این، زوج‌های ساکن در سایر شهرهای با جمعیت زیر ۲۰۰ هزار نفر می‌توانند برای گرفتن ۶۰ میلیون تومان وام مسکن، ۱۲۰ برگ بهادار خریداری کنند که باید پنج میلیون و۴۰ هزار تومان بابت خرید اوراق بپردازند. همچنین برای دریافت ۲۰ میلیون تومان دیگر بابت وام جعاله نیز باید یک میلیون و ۶۸۰ هزار تومان پرداخت کنند که در مجموع برای وام ۸۰ میلیون تومانی، حدود شش میلیون و ۷۰۰ هزار تومان از سوی زوجین باید پرداخت شود. مجردهای تهرانی نیز می‌توانند تا سقف ۶۰ میلیون تومان و مجردهایی که در مراکز استان‌های بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارند تا سقف ۵۰ میلیون تومان و در نهایت غیر زوج‌های ساکن در سایر مناطق تا سقف ۴۰ میلیون تومان وام دریافت کنند که به ترتیب هر کدام باید ۱۲۰، ۱۰۰ و ۸۰ برگ بهادار اوراق تسهیلات مسکن را از فرابورس ایران خریداری کنند.
با این حساب مجردهای تهرانی باید برای خرید این اوراق پنج میلیون و ۴۰ هزار تومان، افراد ساکن در مراکز استان بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت مبلغ چهار میلیون و ۲۰۰ هزار تومان و افراد گروه سوم مبلغ سه میلیون و ۳۶۰ هزار تومان پرداخت کنند. البته در صورت تمایل برای دریافت وام ۲۰ میلیون تومانی جعاله باید مبلغ یک میلیون و ۶۸۰ هزار تومان دیگر هم بپردازند. اوراق تسهیلات مسکن قابلیت معامله در فرابورس ایران را دارد و ارزش اسمی هر برگ پنج میلیون ریال است. مدت اعتبار اوراق تسه حداکثر تا دو دوره شش ماهه قابل تمدید است. این اوراق با توجه به اینکه چقدر تا زمان اعتبارش باقیمانده، قیمت متفاوتی دارد. در صورتی که مدت اعتبار این اوراق به اتمام رسیده و دارنده اوراق از تسهیلات آن استفاده نکند، نماد معاملاتی آن متوقف خواهد شد و وجوه پرداختی دیگر به دارنده اوراق بازپرداخت نخواهد شد. یک کارشناس بانکی در این باره گفت: مهم‌ترین علت کاهش قیمت اوراق تسهیلات خرید مسکن در شرایط فعلی جهش قیمت مسکن و به دنبال آن وقوع رکود در بازار معاملات مسکن است؛ کاهش تقاضا برای خرید مسکن به دنبال افزایش شدید قیمت‌ها و به حاشیه رانده شدن متقاضیان خرید مسکن موجب شده است بطور طبیعی تقاضا برای دریافت تسهیلات مسکن نیز کاهش یابد و همین موضوع ابتدا منجر به افت تعداد تقاضا برای دریافت تسهیلات خرید مسکن و به تبع آن کاهش میزان خرید اوراق در بازار معاملات اوراق تسهیلات مسکن شده است. محمد حسن مرادی گفت: قیمت اوراق تسهیلات مسکن بطور مستقیم تحت تاثیر میزان عرضه و تقاضا در بازار معاملات این اوراق است؛ طبیعی است با افزایش تقاضا در بازار معاملات اوراق مسکن در صورتی که عرضه کمتر از تقاضا باشد به دلیل فشار تقاضا برای خرید مسکن و کافی نبودن حجم عرضه، قیمت‌ها دچار نوسان شده و افزایش می‌یابد؛ موضوعی که در برخی از مقاطع رونق بازار مسکن و به دنبال افزایش حجم معاملات خرید مسکن و به دنبال آن افزایش تقاضا برای دریافت تسهیلات از محل اوراق مشاهده می‌شود؛ مشابه این وضعیت در تابستان سال ۹۵ تجربه شد و میانگین قیمت اوراق در مردادماه این سال به مرز ۱۰۰ هزار تومان به ازای هر فقره از اوراق رسید. وی افزود: این در حالی است که در شرایط رکود بازار مسکن و به دنبال کاهش حجم تقاضا برای خرید مسکن و دریافت تسهیلات خرید مسکن شرایط در بازار معاملات اوراق تسهیلات مسکن نیز کاملا متفاوت خواهد بود؛ به این معنا که همزمان با کاهش تعداد معاملات خرید مسکن تعداد تسهیلات دریافتی برای خرید مسکن و در نتیجه تعداد تقاضا برای خرید اوراق به منظور قرار گرفتن متقاضیان در فهرست مشمولان دریافت تسهیلات خرید مسکن نیز کاهش می‌یابد. وی با بیان اینکه شرایط فعلی به لحاظ قیمت اوراق تسهیلات مسکن شرایطی بی‌سابقه بوده است و تاکنون قیمت اوراق به این میزان ریزش نداشته است مقطع زمانی حاضر را بهترین فرصت برای خرید اوراق به منظور دریافت تسهیلات خرید مسکن برای متقاضیان مصرفی اعلام کرد. وی گفت: هزینه خرید اوراق تسهیلات مسکن در مقطع زمانی حاضر چه برای متقاضیان انفرادی تسهیلات مسکن از محل اوراق و چه برای زوجین نسبت به گذشته به میزان قابل توجهی کاهش یافته است؛ بنابراین اگر چه به دلیل جهش قیمت مسکن سطح پوشش دهی تسهیلات نسبت به گذشته کاهش یافته است اما به دلیل کاهش قیمت اوراق، متقاضیانی که در شرایط فعلی قصد خرید مسکن با تسهیلات بانکی دارند می‌توانند با هزینه کمتری نسبت به گذشته، به این تسهیلات دسترسی داشته باشند.