بعضی معتقدند، بازار سرمایه دماسنج اقتصاد در تمامی کشورها اعم از توسعه‌یافته و در حال‌توسعه است. توسعه بازار سرمایه منوط به مشارکت مردم و مشارکت مردم نیز بر مبنای کارا بودن بازار سرمایه شکل می‌گیرد. بنابراین تلاش به افزایش مشارکت مردم، تلاش در جهت رونق اقتصادی خواهد بود.

عوامل مؤثر بر مشارکت مردم در اقتصاد

منظور از مشارکت مردم در بازار سرمایه میزان وجوهی است که در حوزه‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌شود که این موضوع به عوامل مختلف بستگی دارد.

نهادها و بازارهای موازی بازار سرمایه به همراه عوامل اجتماعی– فرهنگی، عوامل فنّاورانه، قوانین و مقررات حاکم بر بازار سرمایه و فرآیندها و رویه‌های بازار بورس اوراق بهادار می‌توانند به‌صورت مستقیم بر نوع مشارکت مردم در این بازار سهیم باشند.

از سوی دیگر عوامل سیاسی و قانونی بر عوامل کلان اقتصادی مؤثر هستند و عوامل کلان اقتصادی نیز موجب تأثیر غیرمستقیم بر مشارکت مردم در بازار سرمایه می‌شوند. در واقع عوامل کلان اقتصادی از دو سو، یکی تأثیر بر بازارها و نهادهای موازی و مکمل و دیگر تأثیر بر قوانین و مقررات حاکم بر بازار سرمایه تأثیرات غیرمستقیم خود را بر این بازار حاکم می‌کند.

بازارها و نهادهای مکمل و موازی

به دلیل محدود بودن سرمایه آنچه برای سرمایه‌گذار از اولویت اصلی برخوردار است بازدهی سرمایه می‌باشد درواقع سرمایه محدود در بین فرصت‌های سرمایه‌گذاری تقسیم می‌شود، بنابراین هرچه جذابیت دیگر بازارها بیشتر شود انتقال سرمایه از بازاری به بازار دیگر بسیار طبیعی است.

در واقع اگر بازدهی بازارهای موازی بازار سرمایه مانند زمین و مسکن، طلا، ارز، فلزات اساسی و بازار پول نسبت به بازار سرمایه بالاتر بوده و ریسک آن نیز کمتر باشد، قطعاً مشارکت مردم در آن بازارها بیشتر خواهد بود. تنوع نهادهای مالی سرمایه‌گذار یا مکمل در بازارهای سرمایه می‌تواند از عوامل اصلی بهبود مشارکت مردم باشد.

عوامل اجتماعی- فرهنگی

در این زمینه علاوه بر نگاه جامعه نسبت به انتخاب نوع بازار سرمایه‌گذاری عوامل دیگری نیز می‌تواند مؤثر باشد. از جمله آن‌ها می‌توان به تبلیغات و اطلاع‌رسانی در مورد بورس به آحاد مختلف جامعه، ایجاد دانش مقدماتی در مورد بورس و سرمایه‌گذاری نزد مردم، تسهیم اطلاعات و مشارکت میان اعضای خانوارها، حضور فعال گروه‌های مرجع در بازار سرمایه، ترجیحات شخصی و اولویت‌های سیاسی افراد و جامعه[1] و... اشاره نمود.

دیگر عوامل مؤثر

علاوه بر موارد که قبلاً بیان شد می‌توان از ایجاد انگیزه سودآوری نزد مردم و تضمین امنیت سرمایه‌گذاری مردم نیز به‌عنوان دیگر عوامل افزایش مشارکت نام برد. در امنیت سرمایه‌گذاری جدا از اطمینان سرمایه‌گذار به سودهی بازار آنچه دارای اهمیت است، عدم تعرض سیاسی، نظامی، حقوقی و ... به سرمایه، موردتوجه سرمایه‌گذار است.

جمع‌بندی

در اقتصاد کلان انباشت سرمایه فیزیکی شرط لازم برای توسعه اقتصادی به‌حساب می‌آید. بازار سرمایه به‌عنوان بستر مناسبی در‌زمینه تشکیل سرمایه است.

در واقع این بازار با ایجاد فرصت انتقال پس اندازه‌های مردم به بخش واقعی اقتصاد و تأمین منابع موردنیاز واحدهای تولیدی کمک شایانی به رونق اقتصادی می‌نماید.

به‌رغم اهمیت بازار سرمایه، در ایران مشارکت مردم در این زمینه فراوان نیست. لذا بررسی عوامل مؤثر در جهت ایجاد انگیزه مشارکت مردمی می‌تواند با فعال کردن و افزایش کارایی این بازار به رونق کسب‌وکار نیز منجر گردد. درمجموع عوامل مؤثر بر مشارکت مردم ، از عوامل اجتماعی- فرهنگی تا قوانین و مقررات و تغییر مناسبات اقتصاد کلان کشور می باشد.

این گستردگی عوامل می‌تواند دست سیاستمداران را در جهت افزایش انگیزه مردم نسبت به ورود به این بازار از جوانب مختلف باز گذارد و یا سیاست‌گذاری در این زمینه را به علت وابستگی هر بخش به بخش دیگر پیچیده نماید. در کل به دلیل اهمیت نتیجه نهایی حاصل از این موضوع توجه به تغییر نگرش مردم در جهت ورود آنان به این بازار می‌بایست در اولویت سیاست‌گذاری‌ها قرار گیرد.

[1] فصلنامه بورس اوراق بهادار شماره 34 تابستان 95

نویسنده:حمیده عزیزی

انتهای پیام/ب