به گزارش ايسنا، قرارداد گازي ميان ايران و پاکستان باقيمانده از طرحي است که زماني قرار بود "خط لوله صلح" باشد، قرادادي که توافقنامه اوليه آن با پاکستان در سال 1995 به امضا رسيد و سپس در سال 1999 هند نيز به اين توافق مشترک گازي پيوست. اين قرارداد در 2004 مورد بازبيني قرار گرفت و جزئيات آن روشن شد، اما پنج سال بعد هند با بهانههايي در مورد امنيت و قيمت معاهده نسبت به آن سرد شده و از تعهد سه جانبه کنارهگيري کرد.در سپتامبر 2012 عمليات اجرايي معاهده آغاز شده و روساي جمهور وقت دو کشور توافق کردند در اين زمينه همکاري داشته باشند، بر اساس اين همکاري پيشبيني شده بود که پاکستان نيز خط لوله خود را طي 22 ماه تا مرز ايران بکشد. بر اساس اين معاهده گازي قرار شد با شروع عمليات لولهگذاري تا سال 1393 صادرات گاز از طريق خط لوله به کراچي آغاز شود. اين قرارداد 25 ساله ايران را متعهد ميکند که صادرات گاز در روز از حجم 14 ميليون متر مکعب را آغاز کرده و آن را در دو فاز به 21 و 30 ميليون متر مکعب افزايش دهد.
بدعهدي پاکستانيها
اما عمليات اجرايي خط لوله از سوي پاکستانيها مدام متوقف ميشد و از سوي مسئولان اين کار در پاکستان اطلاعات ضد و نقيضي در مورد ميزان پيشرفت پروژه ارائه ميشد. کارشکنيها و عدم آغاز عمليات اجرايي خط لوله از سوي پاکستان در حالي اتفاق ميافتاد، که ايران از سال 2011 کار خط لوله خود را به اتمام رسانده بود و به اسلام آباد فرصت داده بود تا پايان 2014 عمليات خط لوله را تکميل کند.
در حالي که حدود يک دهه از قرارداد گازي ميان ايران و پاکستان گذشته و طبق آن همه زيرساختهاي لازم براي صادرات گاز از ايران به پاکستان از سوي ايران فراهم شده است، اين همسايه شرقي بر بدعهدي خود اصرار مي کرد. اصراري که وزير نفت را نيز به تعجب انداخت و بر آن داشت تا با ارسال نامهاي به وزير نفت پاکستان خواهان يک پاسخ صريح از اين کشور شود. اما باز هم جواب مشخصي از سوي اين کشور دريافت نکرد و ايران را بر آن داشت تا اين پرونده را از مسير حقوقي پيگيري کند.
بازگشت پاکستان به گاز ايران
اکنون به نظر ميرسد اين کشور باز هم به آغوش گاز ايران پناه اورده است و هفته گذشته يک مقام نفتي پاکستان اعلام کرد: اين احتمال وجود دارد که ماه آينده ميلادي مذاکرات دو کشور بر سر موضوع از سرگيري اجراي خط لوله انتقال گاز ايران به پاکستان آغاز شود.
به گفته وي، قرار بود هيأتي از ايران به پاکستان سفر کرده و در اين رابطه با دولت موقت در اين کشور گفتوگو کند اما تصميم بر اين شد که اين مذاکرات به بعد موکول شود تا از تأثير آن در نتيجه انتخابات در پاکستان جلوگيري شود.اين مقام مسئول ادامه داد: در ژوئن سال 2016 دولت وقت پاکستان انجام مذاکرات را به دليل فشارها از سوي عربستان متوقف کرد و به تعهدات خود در قبال دولت ايران در اين زمينه عمل نکرد اين مسئله باعث شد تا ايران موضوع شکايت از پاکستان در اين زمينه به دادگاه داوري بينالمللي را مطرح کند.در حال حاضر انتخابات در پاکستان تمام شده و احتمالاً عمرانخان به عنوان رهبر حزب، مسئوليت دولت در اين زمينه را بر عهده خواهد گرفت. وي قرار است در روز 9 آگوست به عنوان نخستوزير پاکستان سوگند ياد کند و در همان ماه نخست نيز بايد به طور کامل دولت تشکيل دهد.
اين مقام نفتي دولتي پاکستان ادامه داد: احتمالاً دو کشور افکار خود را در اين زمينه روي هم گذاشته تا بتوانند در سايه تحريمهاي آمريکا و رفتار خصمانه دولت ترامپ راهي براي اجراي اين پروژه پيدا کنند. آمريکا از توافق هستهاي با ايران خارج شده و احتمالاً نمايندگان ايران و پاکستان جدول زمانبندي جديدي براي اجراي اين پروژه تعيين خواهند کرد.اگر دو طرف به توافق نرسند و ايران تصميم بگيرد اين موضوع را در دادگاهبينالمللي مطرح کند پاکستان نيز چارهاي جز دفاع از خود نخواهد داشت.پاکستان به تعهد خود براي ايجاد 781 کيلومتر خط لوله انتقال گاز در خاک خود عمل نکرده است اما با توجه به تحريمهاي پيشين آمريکا هيچ کشور يا آژانسي نميتواند هزينه اجراي اين پروژه را تأمين کند.
استقبال ايران از تکميل خط لوله انتقال گاز
از سوي ديگر ايران از ادامه مذاکره براي تکميل تمکيل خط لوله انتقال گاز ايران به پاکستان استقبال کرده است. به گفته معاون امور بين الملل و بازرگاني وزير نفت جمهوري اسلامي ايران انرژي و گاز را عاملي براي توسعه همکاريهاي منطقه اي و همبستگي با همسايگان، از جمله پاکستان ميداند.
اميرحسين زمانينيا با اشاره به نشانه هاي مثبتي که بهتازگي در اين زمينه از دولت منتخب مشاهده ميشود، ادامه داد: در همين راستا و در شرايط جديد، از ادامه مسير مذاکرات درباه تکميل و راه اندازي خط لوله انتقال گاز به پاکستان استقبال ميکنيم.
حمايت اروپا از تکميل پروژه خط لوله گازي ايران - پاکستان
اتحاديه اروپا هم از تکميل پروژه خط لوله گازي ايران - پاکستان حمايت کرده است و سفير اتحاديه اروپا در پاکستان اعلام کرد که اين نهاد درباره تکميل پروژه خط لوله انقال گاز ايران به پاکستان اعتراضي ندارد.
∎