شناسهٔ خبر: 25139093 - سرویس علمی-فناوری
منبع: روزنامه شهروند | لینک خبر

به‌احترام «مددجو»

گفت‌وگو با مهدی رضایی، مبتکر سیستمی که زمان بازیابی اطلاعات بیمار را به یک‌دقیقه رسانده است

صاحب‌خبر -

امیر‌هاتفی نیا| همین دو روز پیش بود که رئیس‌جمهوری از سیستم اداری فرسایشی که مراجعه‌کنندگان را خسته می‌کند، انتقاد کرد. شاید تصور خیلی‌ها از خستگی و معطلی، در بیمارستان‌ها معنا پیدا کند؛ این‌که مثلا برای پیداکردن یک پرونده یا سابقه بیمار در خوش‌بینانه‌ترین حالتِ ممکن 10دقیقه دست به چانه شویم. حالا اما خبر رسیده که این زمانِ خوش‌بینانه به یک دقیقه رسیده! «هر بيماري كه به مركز درماني مراجعه کند، پزشك مي‌تواند بدون پرسيدن از بيمار به سوابق پزشكي او دست پیدا کند و اين مسأله به شدت خطاهاي پزشكي را كاهش خواهد داد.» این تنها یک نتیجه از پیاده‌سازی طرح «مهدی رضایی» است. «حساب كنيد در زمان حوادثي مثل زلزله كه تعداد مصدومان زياد است، اطلاعات درماني بيمار چقدر مي‌تواند در ارایه خدمت به آنها موثر باشد و زمان رسيدگي را کاهش دهد.» رضایی، دكتري خود را در رشته سلامت در بلايا و فوريت‌ها از دانشگاه علوم پزشكي تهران گرفته و در بیمارستان نورافشار هلال‌احمر مشغول‌به‌کار است؛ اهل اندیمشک و متولد ‌سال 1361. او در ادامه با «شهروند» همراه شده و از طرح ابتکاری‌اش گفته.
 چطور به بیمارستان نورافشار آمدید؟
در‌ سال 1392 بنا به پيشنهاد مدير گروه رشته فناوري اطلاعات سلامت در دانشگاه شهيدبهشتي به بيمارستان نورافشار معرفي شدم. در مقطع راهنمايي عضو داوطلب هلال‌احمر شهرستان انديمشك شدم و اين فعاليت تا ديپلم ادامه و استمرار داشت.
 منظور از «اطلاعات سلامت» چیست؟
واحد مديريت اطلاعات سلامت در بيمارستان، مكاني جهت مرتب‌سازي و سروسامان‌بخشيدن به اطلاعات درماني و سوابق درماني بيماران است.
 و مراجعه‌کنندگانی که به این واحد می‌آیند؟
همه مراجعان به اين واحد سه دسته‌اند: نخست اينكه خدمات بيمه‌اي براي بيماران صورت مي‌گيرد؛ دوم سوابق بيمار را جمع‌آوري و جهت ارایه به پزشك ديگر برای ادامه درمان آنالیز می‌کنند؛ سوم اینکه بيماراني كه دچار سانحه و حوادث مي‌شوند مي‌توانند سوابق‌شان  را كه در اين واحد آناليز مي‌شود جهت ارایه به مراجع قضائي و كميسيون‌ها داشته باشند.
 سیستم پرونده بیماران در کشور به چه صورت است؟
همزمان به‌صورت پيپر و الكترونيك. سيستم پيپر اطلاعات بيمار هنوز جايگاه خود را در كشورهاي پيشرفته به‌صورت 70درصد الكترونيك و 30درصد پيپر دارد كه اين سيستم را ايده‌آل مي‌دانند. مثل آمريكا، استراليا و كانادا كه پيشرفته‌ترين كشورهاي دنيا در حوزه پرونده الكترونيك بيمارند. اما متاسفانه كشور ما هنوز به اين جايگاه دست نيافته است. تلاش زيادي درحال انجام است كه امیدواریم به نتیجه برسد.
 و در دیگر کشورها؟
سيستم پرونده بيماران در دنيا به دو صورت color coding (بایگانی مدارک از طریق تفکیک رنگ) و ترمينال ديجيت است كه در كشور ايران نيز كليه واحدهاي مديريت اطلاعات سلامت در همه بيمارستان‌ها به يكي از اين دو صورت خدمات ارایه می‌دهند. سيستم جديدي از تركيب اين دو سيستم براي نخستین‌بار توسط كشور استراليا طراحي و اجرا شد كه كشور‌هاي آمريكا و انگلستان نيز همين سيستم را پياده‌سازي كردند. اما چون اين روش ظرافت و پيچيدگي‌هاي زيادي داشت، بسیاری از كشور‌ها جرأت اجراي اين روش را نداشتند؛ چون اين سه كشور اطلاعات پياده‌سازي اين سیستم را در اختيار هيچ كشوري قرار ندادند. ضمنا پياده‌سازي اين روش بدون داشتن اطلاعات تكميلي ريسك زيادي دارد.
 طرح شما چطور پیگیری و به نتیجه رسید؟
من در آبان، آذر و دي ماه‌ سال 1394 با مجوز فرصت مطالعاتي كه دانشگاه تهران در اختيارم گذاشت به كشورهای استراليا و كانادا سفر كردم و از نزديك شروع به مطالعه در مورد اين روش كردم. با توجه به اينكه تز دكتري من پرونده الكترونيك است، زمان زيادي روی آن گذاشتم كه بعد از برگشت در‌ سال 1395 با حمايت‌های لازم اين روش را در بيمارستان نورافشار پياده‌سازي كردم.
 بازیابی اطلاعات چه استانداردی دارد؟
استاندارد بازيابي پرونده در كشور ما طبق سنجه‌هاي اعتباربخشي 10دقيقه است كه اين زمان براي بيمارستان‌های كشور ايده‌آل است.
 و سیستم ابتکاریِ شما این زمان را چقدر کاهش داد؟
توانستيم زمان بازيابي پرونده را به يك دقيقه برسانيم.
 حالا ما از این نظر چه جایگاهی بین کشورها داریم؟
اين روش ما را در رتبه چهارمين كشور دنيا قرار داده است.
 در ایران فقط بیمارستان نورافشار این سیستم را پیاده‌سازی کرده؟
بله. بيمارستان نورافشار نخستین و تنها بيمارستانی است كه به این روش كار مي‌كند و اين سيستم را پياده‌سازي كرده است.
 به طور مشخص درباره خدمات سیستم صحبت کنیم.
اين روش اگر در تمام كشور پياده‌سازي شود، هر بيماري كه به هر مركز درماني مراجعه کند، پزشك مي‌تواند بدون پرسيدن از بيمار جهت سوابق درماني‌اش به سوابق پزشكي او دست يابد و اين بشدت خطاهاي پزشكي را كاهش خواهد داد؛ چون پزشك از تمام سوابق و حساسيت‌هاي بيمار مطلع مي‌شود و درمان و داروهايي را تجويز مي‌کند كه مشكلي براي بيمار ايجاد نخواهد کرد. در بعضی از موارد ممكن است بيمار به دارو و يا مواد غذايي حساسيت داشته باشد كه اگر پزشك از آن اطلاع نداشته باشد، با تجويز دارو حتی امکان مرگ بيمار وجود دارد. اين روش بيشتر براي بيماراني موثر است كه دچار سانحه و حوادث شده‌اند و زمان كمي در اختيار پزشك است تا آنها را نجات دهد؛ چون پزشک با داشتن اين اطلاعات مي‌تواند بهترين تصميم درماني را در كوتاه‌ترين زمان بگيرد. حساب كنيد در زمان حوادثي مثل زلزله كه تعداد مصدومان زياد است، اطلاعات درماني بيمار چقدر مي‌تواند در ارایه خدمت درماني به مصدومان موثر باشد و زمان رسيدگي به آنهایی كه در نوبت رسيدگي قرار دارند  را كاهش دهد. اين روش همچنین مراجعه مردم به بيمه‌ها را بسیار كاهش خواهد داد. به صورت كلي اين سیستم می‌تواند در حادثه و بلايا بسیار کمک‌کننده باشد و سرعت خدمات درماني را افزایش دهد.
 طرح دیگری هم در این زمینه مدنظر دارید؟
الان درحال كار روي فاز دوم اين روش هستم كه موجب مي‌شود پزشك یا بیمار به هر جای دنیا سفر كرده باشند، در صورت بروز مشكل يا مشاوره براي ادامه درمان به اطلاعات دسترسي داشته باشند.
 این سیستم چه زمانی به نتیجه می‌رسد؟
اين پروژه نياز به حمايت ويژه‌تري از  سوی جمعيت هلال‌احمر دارد.