صبح روز شنبه 21 بهمن‌ماه رسانه‌های صهیونیستی به ساقط شدن یک جنگنده اف 16 از سوی پدافند هوایی ارتش سوریه اعتراف کردند. خبری که برای رسانه‌ها و حتی مسئولین نظامی و سیاسی رژیم صهیونیستی بسیار شوکه کننده بود.
پس از این اتفاق در زمانی کوتاه «کابینه امنیتی» این رژیم تشکیل جلسه داد و به ارتش اجازه داد تا حملات هوایی به اهدافی در سوریه را ادامه بدهد. سخنگوی ارتش رژیم صهیونیستی پس از جلسه وزارت جنگ این رژیم در پی سقوط یک جنگنده اف 16 اعلام کرد ارتش رژیم صهیونیستی به سران سیاسی گفته است در صورت صدور دستور، آماده ادامه عملیات است. یدیعوت آحارونوت اعلام کرد: «اسرائیل نمی‌تواند در مقابل معادله ساقط کردن یک پهپاد در مقابل ساقط کردن یک جنگنده اف 16 تسلیم شود (کوتاه بیاید)، زیرا معادله بدی است.»[1]
رژیم صهیونیستی برای جبران آبروی بر باد رفته‌ی خود حملاتی را علیه سوریه در مناطق مختلف این کشور انجام داد. ارتش رژیم صهیونیستی پس از حدود سه ساعت ناآرامی در بیانیه‌ای مدعی شد:« 4 هدف از 12 نقطه مورد حمله قرار داده شده در سوریه، ایرانی و سه هدف نیز سامانه دفاعی سوریه بوده است.»
تنشی غیرمنتظره اما کوتاه در جولان باردیگر نگاه‌ها را به این منطقه و نقش پایان بحران سوریه در این منطقه و آینده نظم منطقه‌ای غرب آسیا معطوف کرد. در این نوشتار سعی داریم به پیامدهای کوتاه مدت این تنش سه‌ساعته در جولان بپردازیم:
تغییر معادله بازدارندگی رژیم صهیونیستی در جنوب سوریه
در سال‌های اخیر سیاست تل‌آویو در بحران سوریه تا حدودی مشخص و ثابت بوده است. شاید بتوان این سیاست را این‌گونه تعریف کرد: «بازدارندگی افزایش قدرت نیروهای مقاومت». نیروهای ارتش رژیم صهیونیستی سعی کرده‌اند با انجام عملیات‌هایی مشخص و هدفمند نیروهای مقاومت در مرزهای جولان و سلاح‌های انتقالی از دمشق به لبنان را مورد هدف قرار دهند. این سیاست بارها بدون هیچ ترسی از واکنش دولت سوریه انجام شد. تمرکز سوری‌ها بر مبارزه با گروه‌های تروریستی و عدم اشتیاق به گشودن جبهه‌ای جدید در درگیری فرصت اتخاذ این سیاست بازدارندگی را به ارتش صهیونیستی داده بود. این بازدارندگی انتقاداتی از میان صهیونیست‌ها هم به دنبال داشت. به طور مثال عاموس یادلین رئیس پیشین اطلاعات ارتش رژیم صهیونیستی و مدیر مرکز مطالعات امنیت ملی اسرائیل (INSS) در یادداشتی تاکید کرده به سیاست بازدارندگی انتقاد کرده بود. عاموس یادلین، در پایان مقاله‌اش به هدف اصلی خود در خصوص دخالت در سوریه یعنی سیاستی خلاقانه علیه محور مقاومت و نقش‌آفرینی در شکل گیری نظم جدید منطقه‌ای است ، می‌گوید: «غرب آسیا با روندی ادامه‌دار که 5 سال پیش شروع شد، در حال گرفتن شکل جدید به خود است… برخلاف این پیش زمینه، اسرائیل علاقه بنیادی به این گزینه دارد که تضمین شود ایران و حزب‌الله نیروهایی نخواهند بود که در چارچوب نظم جدید غرب آسیا قدرتمند شوند. اگر این رژیم می‌خواهد به شکل‌دهی طبیعت منطقه پیرامونی خود در سال‌های آتی کمک کند و پایگاه خود در منطقه را ارتقاء بخشد، نباید تأمل کند و اگر چنین کند بدین معنی است که فرصت نابودی مهم‌ترین دشمنان خود را از دست داده است. سیاستی درست، قطعی، کنش گرایانه و خلاقانه علیه محور رادیکال که در گرداگرد رژیم رو به سقوط اسد حلقه زده است، مسیری است که اسرائیل باید بپیماید. این بینش سه سال قبل، هنگامی که اسد از تسلیحات شیمیایی استفاده کرد و اعتبار انجام این مسیر بعد از استفاده از این مواد افزایش یافت، نیز قابل اجرا بود.» این بخش از سخنان یادلین را می‌توان اصلی‌ترین قسمت یادداشت وی دانست که به‌صراحت سخن از نظم جدید منطقه‌ای و لزوم اتخاذ سیاست خلاقانه برای تأثیرگذاری در این نظم جدید به میان می‌آورد. همچنین یادلین استفاده از فرصت نابودی تمام محور مقاومت که به‌زعم خودش «همگی گرداگرد حکومت رو به سقوط بشار حلقه‌زده‌اند» را سیاستی درست و خلاقانه می‌نامد. او معتقد است این فرصت سه سال پیش هم هنگام استفاده اسد از سلاح شیمیایی وجود داشت و غیرمستقیم نشان از یک اختلاف مهم میان مسئولین و تصمیم گیران رژیم صهیونیستی حول راهبرد کلان در سوریه دارد.[2]
حال اتفاقات اخیر و پاسخ غیرمنتظره پدافند ارتش سوریه به حمله جنگنده‌های صهیونیستی این چالش را برای صهیونیست‌ها ایجاد می‌نماید که سیاست آنان در قبال جنوب سوریه و نظم آتی منطقه‌ای چه خواهد بود. به نظر می‌رسد صهیونیست‌ها سعی کردند با انجام حملاتی پس از ساقط شدن اف 16 به حومه دمشق و جولان، این بازدارندگی را برای خود حفظ نمایند؛ اما به نظر می‌رسد این حملات بدون پاسخ نمانده است و صهیونیست‌ها را مجاب به کاهش تنش در ساعاتی پس از تصمیم به انجام عملیات گرفته‌اند. ادبیات تل‌آویو و نتانیاهو مبنی بر عدم اراده‌شان مبنی بر افزوده شدن بر سطح تنش و درگیری نشان می‌دهد که صهیونیست‌ها حتی پس از سقوط جنگنده نخست همچنان گمان می‌کردند سوری‌ها سیاست گذشته و عدم درگیری را دنبال می‌کنند لذا تصمیم به انجام عملیات‌هایی علیه پایگاه‌ها گرفتند.[3]
حال آنچه سیاست اتخاذی تل‌آویو را در آینده رقم می‌زند، تصمیم سوری‌ها و محور مقاومت در تداوم پاسخ به حملات صهیونیست‌ها به خاک سوریه و جولان است. به نظر می‌رسد صهیونیست‌ها برای حفظ بازدارندگی طی روزهایی که می خواهد حملاتی را به برخی پایگاه‌های مقاومت در جنوب سوریه داشته باشد، دست به این اقدام نابخردانه زده است. اما این اقدام به قماری شبیه است که می‌تواند شرایط را بسیار برای صهیونیست‌ها پیچیده‌تر نماید.
جدی‌تر شدن تلاش صهیونیست‌ها برای خروج ایران از جنوب سوریه
تأسیس پایگاه نظامی دائمی ایران در سوریه در نزدیکی سرزمین‌های اشغالی با هدف دسترسی به مدیترانه و در تیررس بودن سرزمین فلسطین اِشغالی با هماهنگی دولت سوریه، از موضوعات عملیات روانی است که در ماه‌های اخیر به شدت در محافل رسانه‌ای صهیونیست‌ها و حتی داخلی ایران بحث برانگیز بوده است.
به طور مثال بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی ادعا کرده بود که ایران با شکست تروریست‌های داعش نیروهاو تجهیزات نظامی‌اش را در نزدیکی مرزهای فلسطین اشغالی مستقر می‌کند. وی در گفتگو با شبکه بی بی سی از رویکرد ضد صهیونیستی ایران ابراز نگرانی کرد و گفت: «ایران به دنبال نابودی ماست.» نتانیاهو همچنین از راهبرد ترامپ در قبال ایران استقبال و تأکید کرد که مواضع ترامپ هم راستا با مواضع تل‌آویو و دولت‌های عربی منطقه است. وی در بخش دیگری از ادعاهای خود ایران را متهم کرد که قصد دارد سوریه را به سرنوشت لبنان دچار کرده و با شکست تروریست‌های داعش، وارد این کشور شود. به ادعای نخست وزیر رژیم صهیونیستی ایران به دنبال استقرار نیروهای نظامی، کشتی‌ها و زیردریایی‌های خود در کنار سواحل این رژیم است، اما اسرائیل اجازه چنین کاری را نمی‌دهد.[4]
پس از سخنان نتانیاهو برخی رسانه‌های رژیم صهیونیستی، خبرها و تحلیل‌های متعددی را درباره تأسیس پایگاه نظامی ایران در جنوب دمشق در منطقه «الکسوة» و در 50 کیلومتری بلندی‌های جولان، منتشر کردند.[5] اقداماتی که تکمیل کننده سخنان سران صهیونیستی و تلاش آنان برای واقعیت بخشی به اخبار در خصوص تصمیم تهران برای ایجاد پایگاه در نزدیکی سرزمین‌های اشغالی است.
حال با اتفاقات روز 21 بهمن و تلاش ارتش صهیونیستی مبنی بر روایتی خاص مبنی بر آغاز تنش با حضور پهپاد ایرانی و استفاده از اصلاح نبرد ایران-اسرائیل در بسیاری از رسانه‌های عبری و عربی باید گفت که رژیم صهیونیستی با استفاده از این اتفاق حساسیت بر موضوع حضور ایران در جولان را بسیار تشدید خواهد کرد.
تقویت روحیه و همبستگی محور مقاومت
شاید بیراه نباشد که جولان را اصلی‌ترین نقطه اتصال مقاومت سوری و مقاومت لبنان و حتی مقاومت فلسطین به یکدیگر دانست. بهبود روابط حماس و حزب‌الله در ماه‌های اخیر در سایه ترمیم روابط تهران با تیم جدید رهبری حماس پس از انتخاب اسماعیل هنیه خبر خوبی است که موجب شده همبستگی شاخه‌های مقاومت تقویت شود. اتفاق 21 بهمن در جولان، بار دیگر روحیه و همبستگی گروه‌های مقاومت را تقویت کرد.
شاخه نظامی جنبش حماس برای پاسخگویی در برابر هرگونه تجاوز اسرائیل در پی رویداد امروز شمال اراضی اشغالی، اعلام آماده باش کرد.[6] سخنگوی گردان‌های حزب‌الله عراق اقدام پدافند هوایی سوریه در سرنگونی جنگنده اف 16 رژیم صهیونیستی را تبریک گفت و به ارتش سوریه به دلیل مقابله با تجاوزات صهیونیست‌ها درود فرستاد. رئیس کمیته عالی انقلاب یمن سرنگونی جنگنده رژیم صهیونیستی را به رئیس جمهور و ارتش سوریه تبریک گفت و آن را تحولی استراتژیک برشمرد.[7]
جمع‌بندی
تقویت روحیه و همبستگی محور مقاومت، جدی‌تر شدن تلاش صهیونیست‌ها برای خروج ایران از جنوب سوریه و تغییر معادله بازدارندگی رژیم صهیونیستی در جنوب سوریه سه پیامد احتمالی ساقط شدن اف 16 صهیونیست‌ها از سوی پدافند هوایی سوری‌هاست. حال اتفاقات اخیر و پاسخ غیرمنتظره پدافند ارتش سوریه به حمله جنگنده‌های صهیونیستی این چالش را برای صهیونیست‌ها ایجاد می‌نماید که سیاست آنان در قبال جنوب سوریه و نظم آتی منطقه‌ای چه خواهد بود. به نظر می‌رسد صهیونیست‌ها سعی کردند با انجام حملاتی پس از ساقط شدن اف 16 به حومه دمشق و جولان، این بازدارندگی را برای خود حفظ نمایند. حال آنچه سیاست اتخاذی تل‌آویو را در آینده رقم می‌زند، تصمیم سوری‌ها و محور مقاومت در تداوم پاسخ به حملات صهیونیست‌ها به خاک سوریه و جولان است. به نظر می‌رسد صهیونیست‌ها برای حفظ بازدارندگی طی روزهای آتی حملاتی را به برخی پایگاه‌های مقاومت در جنوب سوریه داشته باشد اما این اقدام به قماری شبیه است که می‌تواند شرایط را بسیار برای صهیونیست‌ها پیچیده‌تر نماید.
پی نوشت:
[1] http://fna.ir/a3wcy3
[2] http://tabyincenter.ir/13382
[3] http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13961121002138
[4] https://www.mehrnews.com/news/4135911
[5] http://tabyincenter.ir/22057
[6] https://farsi.palinfo.com/11929
[7] http://nasimonline.ir/Content/Detail/2164551
انتهای متن/
∎