شهروند| «سرنوشت سنجش سرانه مطالعه درکشور از میزان واقعی سرانه مطالعه دهشتناک‌تر است.» این را رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نشست «چرخش مطالعه و شبکه‌های اجتماعی مجازی؛ از خواندن تا آموختن» می‌گوید. او از آماری حکایت می‌کند که دقیق نیست و از دو تا 109 دقیقه در نوسان است. حتی با تعداد کتاب‌هایی که ایرانی‌ها در هر‌سال می‌خوانند، همخوانی ندارد و به گفته محمدرضا جوادی یگانه تمامی اطلاعات نوشتاری اعم از زیرنویس فیلم و غیره را شامل می‌شود. «آمارها دراین خصوص از 2دقیقه، 6دقیقه، 7دقیقه، 12 دقیقه، 19 دقیقه و به همت آمارسازی‌های دولت قبل حتی تا 76 دقیقه و 109 دقیقه هم رسیده است اما با این حال 76 دقیقه رقمی است که بارها و بارها تکرار شده و مورد قبول واقع شده است اما در این‌جا تمامی اطلاعات نوشتاری اعم از زیرنویس فیلم و غیره همگی محاسبه شده‌اند اما با این حال باز هم آمار درست و حقیقی در این زمینه نداریم.»
این عضو هیأت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: «اگر برای مثال آمار 109دقیقه در هفته را به‌عنوان سرانه مطالعه در ایران بپذیریم، یعنی هر فرد 15دقیقه در روز مطالعه می‌کند که معادل است با 5هزارو600 دقیقه در سال، به این ترتیب به علت آن‌که متوسط تعداد صفحات منتشرشده در ایران 300 صفحه هستند، پس افراد باید در سال حدود 19 کتاب را مطالعه کنند، درحالی که این مسأله اصلا درکشور وجود ندارد. می‌توان گفت، معمولا ارقامی که افراد در خوداظهاری‌ها و پاسخ به پرسشنامه‌ها می‌گویند واقعی نبوده زیرا اگر این ارقام را با وضع نشر در ایران مقایسه کنیم، به هیچ‌وجه منطقی نخواهد بود.»
او یادآوری کرد: «اگر حتی 8دقیقه در روز را سرانه مطالعه درکشور درنظر بگیریم، باید هر فرد ایرانی سالیانه 9 کتاب را بخواند که باز هم درکشور صادق نبوده و حتی 9 کتاب در یک‌سال توسط یک فرد حتی افراد تحصیلکرده و دانشگاهی خوانده نمی‌شود.»
اینستاگرام، فیس‌بوک و یوتیوب؛ رسانه‌هایی با نفوذپذیری بسیار به روی مردم
رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با بیان آن‌که درحال حاضر در دنیایی زندگی می‌کنیم که به آن عصر ارتباطات گفته می‌شود و این تکنولوژی‌های ارتباطی کل دنیای پیرامون ما را دگرگون کرده و مرزها را شکسته و باعث شده‌اند که فرد در لحظه به همه چیز تسلط پیدا کند، گفت: «اگر از زمان اختراع صنعت چاپ درنظر بگیریم، به تدریج روزنامه، روزنامه‌های زرد، مجله، تلگراف، رادیو، تلویزیون، ماهواره و اینترنت و سپس رسانه‌های خاص اینترنتی روی کار آمده‌اند.»
به گزارش ایسنا، جوادی یگانه ادامه داد: «درحال حاضر اینستاگرام، فیس‌بوک و یوتیوب از رسانه‌های همگانی اینترنتی هستند که نفوذ بسیار زیادی روی مردم داشته و با قابلیت گذاشتن کامنت از رسانه‌های تعاملی محسوب می‌شوند.»
تلگرام؛ محوریت رسانه در ایران
او با بیان آن‌که محوریت رسانه در ایران تلگرام است، گفت: «درحال حاضر 22 تا 24میلیون کاربر تلگرام در ایران وجود دارد که این افراد به راحتی از این شبکه مجازی استفاده می‌کنند.»
جوادی یگانه در ادامه ادامه داد: «درحال حاضر پربازدیدترین کانال ایرانی تلگرام، کانالی است که یک شبکه ماهواره‌ای آن را تبلیغ می‌کند. زمانی که این کانال تنها 35 عکس و مطلب را آپلود کرده بود، یک‌میلیون یوزر ایرانی در آن عضو شده بودند. این کانال‌ها مرکز ملغمه، همهمه و شایعه هستند، چون اصلا نمی‌دانیم که این کانال یا هر کانال دیگری برای چه کسی بوده و دسترسی به صاحب یا ادمین آن نداریم.»
رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: «هیچ اطلاعاتی از آن یک‌میلیون و300هزار نفری که در این کانال عضو هستند، وجود ندارد و علاوه بر آن ما اصلا نمی‌دانیم که این کانال توسط چه کسانی اداره و رصد می‌شود و چه مطالبی با چه درجه از اطمینان در آن منتشر می‌شود.»
او ادامه داد: «صاحبان کانال‌های مختلف تلگرامی به راحتی با بررسی تعداد بازدید و بازنشر هر خبر توسط یوزرهای مختلف می‌توانند کاملا به ذائقه‌های خبری و رفتاری مردم ایران آگاه شده و بدانند که مردم به چه چیزهایی اهمیت داده و از کنار چه چیزهایی راحت‌تر عبور می‌کنند. درواقع اطلاعات کاربران به راحتی دراختیار صاحبان این کانال‌ها وجود دارد اما کاربر هیچ اطلاعاتی از آنها ندارد و درواقع صاحبان این کانال‌ها به راحتی می‌توانند وضع ما را رصد و تحلیل کنند.»
مردم به رسانه‌های رسمی کشور اعتماد ندارند
جوادی یگانه در ادامه با تأکید بر آن‌که اصلا قصد آن را ندارم که بگویم شبکه‌های مجازی مضر هستند، گفت: «این شبکه‌ها در برخی مواقع بسیار مفید بوده و فضای بسیار خوبی را برای گفت‌وگو و تعامل ایجاد می‌کنند اما به وجود آمدن آیتم‌هایی چون کانال در شبکه‌ای چون تلگرام مشکلاتی را به لحاظ رسانه‌ای و... ایجاد کرده و به این ترتیب استفاده بیش از حد از هر چیزی اعم از شبکه مجازی یا سایر امکانات و دسترسی‌ها مقدمه ایجاد آسیب و مشکل است.»
او گفت: «رسانه‌های رسمی کشور به‌طور موفق عمل نکرده‌اند زیرا اگر رسانه‌های رسمی کشور موفق بودند، مردم خود را به این شایعات و همهمه واگذار نمی‌کردند و این نتیجه آن است که مردم به رسانه‌های رسمی کشور اعتماد ندارند.»
رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: «متاسفانه نسل جوان ایرانی کاملا فانتزی با شبکه‌های مجازی برخورد می‌کنند، به‌طوری که گمان می‌کنند می‌توانند به راحتی دیتاهای خود را از این شبکه‌ها حذف کنند و به این ترتیب خطر آن را احساس نمی‌کنند.» او تصریح کرد: «این درحالی است که با نشر اطلاعات دروغ به راحتی می‌توان در این شبکه‌ها به انسان‌ها صدمه زد و علاوه بر آن جوانان باید بدانند که دیتاها و اطلاعات ثبت‌شده آنها در این شبکه‌ها به این راحتی پاک نخواهد شد.» او ادامه داد: «فقدان شبکه‌های اجتماعی و شبکه‌های خبری که خبرها را به موقع در دست مردم قرار دهند، باعث شده که هجوم زیادی به شبکه‌های مجازی و کانال‌های تلگرامی وارد شود و درواقع باید گفت، مدیریت رسانه‌ای کشور همواره بر پایه مصلحت است نه نیاز مردم و این امر باعث شده که چنین وضع و ملغمه‌ای درکشور ایجاد شود.»
∎