خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: امام حسن عسگری(ع) در سال ۲۳۲ هجری در مدینه چشم به جهان گشودند. مادر گرامیشان سوسن یا سلیل بانویی لایق و صاحب فضیلت و در پرورش فرزند نهایت مراقبت را داشت تا حجت حق را آن چنان که شایسته است پرورش دهد. شهادت آن حضرت را روز جمعه هشتم ماه ربیع‌الاول سال ۲۶۰ هجری نوشته‌اند.

از جمله مسائل روزگار امام حسن عسگری(ع) این بود که از طرف خلافت وقت، اموال و اوقات شیعه به دست کسانی سپرده می‌شد که دشمن آل محمد(ص) و جریان‌های شیعی بودند تا بدین گونه بنیه مالی نهضت تقویت نشود.

به علت فشارهای روز افزون عباسیان بر امامان معصوم و آزار و شکنجه آنان و نیز آماده نبودن جامعه برای پذیرش امامت امام مهدی(عج)، مشیت الهی چنین تعلق گرفت که آخرین وصی پیامبر(ص) در غیبت فرو رود؛ تا وجود مقدسش از گزند حوادث زمان، مصون بماند و در فرصت مناسبی به میان مردم بیایند و مردم از وجود پرفروغ آن امام بهره‌مند شوند.

امام عسکری(ع) شبکه ارتباطی با شیعیان را از طریق وکالت تقویت کردند و در هر شهری شخصی وکالت و نیابت آن حضرت را به عهده داشت

بنابراین مردم و جامعه می‌بایست آمادگی‌های لازم را ‌داشته باشند تا موضوع غیبت امام را بپذیرند و دچار سردرگمی و انحراف در دین نشوند. از این رو، امام عسگری(ع) با انجام اقداماتی حکیمانه، در مسیر زمینه سازی و آماده کردن مردم برای پذیرش امر مهم غیبت امام زمان(عج) قدم‌های بسیار مؤثری برداشتند.

ارتباط مخفیانه و پنهانی امام حسن عسکری(ع) با شیعیان از تمهیدات مؤثر در زمینه سازی غیبت امام عصر(عج) بود تا شیعیان با آن مأنوس شده و منکر غیبت نشوند؛ چرا که اگر غیبت امام عصر(عج)، به صورت ناگهانی رخ می‌داد، وضعیت بسیار سخت و غیر قابل تحمّلی برای شیعیان به وجود می‌آمد و چه بسا درک غیبت امام زمان(عج)، برای یاران و اصحاب خاص حضرت هم مشکل می‌شد تا چه رسد به مردم عادی.

یکی دیگر از تدابیر امام عسکری(ع) که در زمان امامت خویش داشتند این بود که شبکه ارتباطی با شیعیان را از طریق وکالت تقویت کردند و در هر شهری از جمله قم، نیشابور، مدائن، یمن، ری، بصره و حجاز، شخصی وکالت و نیابت آن حضرت را به عهده داشت.

فراهم کردن زمینه غیبت امام زمان(عج)

حجت الاسلام سید محمد واعظ موسوی، عضو مجلس خبرگان رهبری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: هشتم ربیع‌الاول یادآور شهادت امام حسن عسگری(ع) است که در عین جوانی توانستند به مقامات والای انسانیت و اخلاق برسند و ما باید از ایشان الگو بگیریم.

امام حسن عسکری(ع) باید زمینه را برای غیبت فرزند خویش آماده می‌کردند و برای همین جز با یاران خاص ملاقات و معاشرت نمی‌کردند

وی ادامه داد: امام حسن عسکری(ع) فقط با خواص شیعیان ارتباط داشتند، چرا که دستگاه خلافت عباسی برای حفظ حکومت خود، کنترل شدیدی بر اهل‌بیت(ع) و مخصوصاً امام عسکری(ع) داشتند و ایشان در بیشتر اوقات در زندان و ممنوع الملاقات بوده‌اند.

حجت الاسلام واعظ موسوی اظهار داشت: امام حسن عسکری(ع) تدابیر بسیار مهم و ارزشمندی اندیشیدند که زمینه امامت امام زمان(عج) در شرایط غیبت فراهم شود.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: امام حسن عسکری(ع) باید زمینه را برای غیبت فرزند خویش آماده می‌کردند و برای همین جز با یاران خاص ملاقات و معاشرت نمی‌کردند تا مردم کم کم به عدم ارتباط مستقیم و ظاهری با امام معصوم زمان خویش انس بگیرند و زمینه را برای غیبت امام مهدی(عج) آماده کنند.

وضعیت علمی زمان امام حسن عسکری(ع)

حجت الاسلام واعظ موسوی گفت: امام حسن عسگکری(ع) بیش از ۲۹ سال عمر نکردند ولی در مدت ۶ سال امامت اسلامی، آثار مهمی از تفسیر قرآن و نشر احکام و بیان مسائل فقهی و جهت دادن به حرکت انقلابی شیعیانی که از راه‌های دور برای کسب فیض به محضر امام(ع) می‌رسیدند بر جای گذاشتند.

وی با اشاره به اینکه امام حسن عسکری(ع) تعلیمات عالیه قرآن و نشر احکام الهی و مناظرات کلامی جنبش علمی خاصی را در جامعه ایجاد کردند، عنوان کرد: فرهنگ ناب شیعی در رشته‌های دیگری مانند فلسفه و کلام باعث ظهور و بروز بزرگانی شد و قدرت علمی امام که از سرچشمه ضلال ولایت و اهل‌بیت(ع) آبیاری شده بود، امروز نیز بعد از گذشت قرن‌ها بهترین راهنمای اقشار جامعه است.

استاد حوزه علمیه قم تصریح کرد: امام حسن عسکری(ع) در سن ۲۹ سالگی به شهادت رسیدند و چون خلیفه متوجه بود که فرزندی از وی متولد شده تا دو سال بعد از شهادت امام(ع) در تفحص فرزند ایشان بود تا او را پیدا کرده و از بین ببرد اما چون مشیت الهی برای نجات بشریت به‌وسیله حضرت قائم(عج) بود به دلیل همین ایشان را نیافتند و برای همین بغض و کینه در دل دشمنان نسبت به ائمه معصومین(ع) برافروخته است.

جامعه زمان امام حسن عسکری(ع) که پر از استبداد و اختناق بود

حجت الاسلام بهرام دلیر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اوضاع سیاسی زمان امام حسن عسکری(ع) اظهار کرد: زمان یازدهمین امام شیعیان، زمان استبداد و اختناق بود و امام(ع) پادگان به پادگان در تبعید بودند و فرصت یک حج هم پیدا نکردند و به حضرت فرصت شاگرد پروری ندادند.

وی ادامه داد: در جامعه زمان امام حسن عسکری(ع) که پر از استبداد و اختناق بود رونق علمی معنا ندارد؛ عباسیان ثبات کامل در جامعه دارند و فرصت دادن به دانشمندان از جامعه رخت بر بست.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه اگر فرصت لازم به امام حسن عسکری(ع) داده می‌شد همان شاگردان زمان امام صادق(ع) تربیت می‌شدند، تصریح کرد: امام حسن عسکری(ع) در طول عمرشان آزاد نبودند و مباحث علمی تحت الشعاع مسائل سیاسی بود و حرف اول و آخر را صاحب قدرت می‌زد نه فرهیختگان و دانش آموختگان.

حجت الاسلام دلیر با اشاره به اینکه مستبدان نمی‌گذاشتند خانه امام حسن عسکری(ع) رونق داشته باشد و شیعیان رفت و آمد کنند، عنوان کرد: البته در جامعه زمان امام حسن عسکری(ع) کتابخانه بود و ترجمه و مسائل علمی و فلسفی هم رونق داشت و بحث‌های فلسفه غربی را ترجمه می‌کردند، اما دانش به طور کامل دست ایشان نبود در حالی که عالم‌تر از ایشان نبود.

وی اضافه کرد: از جمله اقدامات مهم امام حسن عسکری(ع) طرح پیشاپیش مسئله غیبت بود؛ ایشان در موارد متعددی، غیبت فرزندشان را که جانشین پس از خودشان محسوب می‌شد خبر دادند و این‌گونه مردم و جامعه را برای پذیرش غیبت آماده کردند.

خبرنگار: مژگان فرهنگیان