صاحب‌خبر - فاطمه امین‌الرعایا
سال 97، گرچه سال پرفرازونشیبی برای حوزه‌های مختلف هنرهای تجسمی بود اما شاید بتوان در مجموع آن را سال خوب و مثبت ارزیابی کرد که اتفاقات خوبی مثل تاسیس دانشگاه فرشچیان و راه‌اندازی انجمن گالری‌داران در آن رخ داد.
سالِ خوبِ گالری‌داران
شروع سال 97 برای حوزه تجسمی سال خوبی بود، از روزهای پایانی سال 96، در کنار آثار موزه لوور که به ایران آمده بود، مجموعه‌ای از عکس‌های خاص عباس کیارستمی، کارگردان مطرح سینما، از تابلوهای مستقر در لوور در موزه ملی به نمایش درآمد که تا خرداد 97 هم ادامه داشت. کیارستمی در سال‌های ۱۳۷۴ تا ۱۳۹۰ در تالارهای نقاشی و مجسمه‌های موزه لوور به ثبت لحظات ارتباط بازدیدکنندگان با آثار پرداخت که نتیجه آن سلسله عکس‌هایی بود که منتخب‌شان با عنوان «به من نگاه کن» در حاشیه سفر لوور به موزه ملی ایران در معرض دید مخاطبان قرار گرفت.
سال 97 برای گالری‌داران سال خوبی بود. سالی که در آن تنها در تهران 28 نگارخانه مجوز فعالیت گرفتند تا تعداد گالری‌های فعال تهران به 192 گالری برسد. همچنین سرانجام پس از سال‌ها پیگیری، انجمن صنف گالری‌داران تاسیس و اولین جلسه آن هم برگزار شد. همچنین اولین حضور گالری‌داران کشور در جشنواره هنرهای تجسمی فجر تحت عنوان بخش «چارسوی هنر» از جمله مهم‌ترین اتفاقات این صنف بود. همینطور راه‌اندازی اولین نگارخانه کودک در فرهنگسرای ارسباران یکی از اقدامات مثبت در جهت آشنایی کودکان با نگارخانه‌ها و هنرهای تجسمی است.
تغییرات در موزه هنرهای معاصر
موزه هنرهای معاصر تهران را شاید بتوان مهم‌ترین مکان برای اهالی هنرهای تجسمی دانست، بنایی زیبا از نظر معماری با گنجینه‌ای ارزشمند از آثار هنری که محلی است برای گردهمایی اهالی هنر. حدودا 40 سال از ساخت بنای این موزه می‌گذرد، بارها و بارها درباره لزوم تعمیر و بازسازی آن هم برای حفط بنا و هم برای حفاظت از بزرگ‌ترین سرمایه هنری کشور یعنی گنجینه این موزه صحبت شده بود تا اینکه سرانجام در اردیبهشت امسال وعده بازسازی این مجموعه عملی شد. پیش‌بینی‌ها بر آن بود که تعمیرات این موزه 4-5 ماهه به اتمام برسد اما با گذشت حدود 11 ماه، همچنان موزه هنرهای معاصر تهران بازگشایی نشده است.
یکی از اتفاقات مهم دیگر برای این موزه، تغییر مدیریتاش بود. دی‌ماه امسال، احسان آقایی با حکم هادی مظفری، مدیرکل هنرهای تجسمی به‌جای علی‌محمد زارع که از سال 95 ریاست این موزه را به‌عهده داشت، به عنوان رئیس موزه هنرهای معاصر تهران منصوب شد.
رشد چشمگیر حراج‌های هنری
حراج‌های هنری در سال 97، بسیار پررونق بودند. در این سال سه حراج مهم برگزار شد. حراج تهران در تیرماه طبق روال هر سال در بخش هنر کلاسیک و مدرن ایران برگزار شد که با فروش 28 اثر، با مجموع 31.378.000.000 تومان توانست نسبت به سال گذشته خود در این بخش، رشدی 5 میلیارد تومانی داشته باشد. همچنین این حراج در دی‌ماه در بخش هنر معاصر ایران با فروش 113 اثر، توانست به مجموع فروش 34.403.000.000 تومان دست پیدا کند و نسبت به همین بخش در سال گذشته رشدی حدودا 20 میلیاردی داشته باشد که رشدی قابل توجه بود. در سومین دوره حراج باران، حراج تخصصی خط و خوشنویسی و هنرهای ایرانی اسلامی، که اوایل اسفند برگزار شد، با فروش 46 اثر به رقم 11.769.000.000 دست پیدا کرد که رشدی چشمگیر به نسبت دو دوره گذشته‌اش بود. همچنین در این حراج، رکورد بالاترین قیمت یک اثر فروختهشده در حراج‌های ایران با مبلغ 7.700.000.000 شکسته شد.
غوغای کپی‌کاری
شهریور‌ماه بود که نمایشگاه نقاشی‌های تهمینه میلانی، کارگردان، خبرساز شد. تنها یکی دو روز پس از افتتاح این نمایشگاه، موضوع کپی‌بودن بسیاری از آثار به نمایش درآمده در این گالری به موضوع داغ شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها مطرح شد، تا جایی که گالری برگزار‌کننده این نمایشگاه، آن را پیش از موعد و تنها پس از گذشت چند روز از افتتاحیه تعطیل کرد، گرچه میلانی هیچ‌گاه نپذیرفت که این کارها را از آثار هنرمندان خارجی کپی کرده اما شباهت بسیار آثارش با آثار هنرمندان خارجی، منتقدان و افکار عمومی را راضی نکرد. همین موضوع سبب شد تا دوباره بحث کپی‌کاری در عرصه هنرهای تجسمی باز شود و اهالی هنر درباره چگونگی مبارزه با آن و راهکارهایش صحبت کنند تا جایی که حتی سیدمجتبی حسینی، معاون امور هنری وزارت ارشاد هم درباره لزوم مقابله با این پدیده نوشت.
تاسیس دانشگاه فرشچیان، پس از 20 سال
افتتاح دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی فرشچیان، یکی از مهم‌ترین اتفاقات هنرهای تجسمی در سال 97 بود. حدودا از 20 سال پیش موضوع تاسیس این دانشگاه مطرح بود اما این اتفاق در سال 97 با اقداماتی که در فرهنگستان هنر، شورایعالی انقلاب فرهنگی و در نهایت با حضور دانشگاه آزاد انجام گرفت، محقق شد.
پایان مدیریت عجیب
میانه‌های شهریور بود که خبر رفتن علی معلمدامغانی از فرهنگستان هنر در رسانه‌ها منتشر شد. او که از ۲۰ دی‌ماه سال 88 ریاست این مجموعه را به عهده داشت، حالا پس از چیزی حدود 9 سال به دنبال نامه رئیس‌جمهوری از این سمت کناره‌گیری کرد و معاون امور هنری او یعنی علیرضا اسماعیلی به عنوان سرپرست فرهنگستان منصوب شد. مدیریت 8 ساله او بر این مجموعه گرچه نکات مثبتی داشت اما با حاشیه‌های فراوان خصوصا در سال 95 و ماجرای بانک پاسارگاد همراه بود. با رفتن علی دامغانی اما فرهنگستان هنر با جانی دوباره و انرژی‌ای مضاعف کار خود را از سر گرفت و بسیاری از کارگروه‌های خود را دوباره احیا کرد.
یادشان گرامی...
سال 97 گرچه سال بسیار پرباری برای اهالی هنرهای تجسمی بود، اما ازدستدادن دو هنرمند در این عرصه، کام اهالی هنرهای تجسمی را تلخ کرد. اردیبهشت‌ماه، جامعه عکاسان، یکی از مطرح‌ترین‌هایش را از دست داد. عباس عطار از ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۱ رئیس دوره‌ای مگنوم بود. «عباس» پنجم اردیبهشت به علت بیماری سرطان در ۷۴ سالگی در پاریس درگذشت. از مشهورترین عکس‌هایی که این عکاس ایرانی در طول انقلاب گرفته، عکس‌های مربوط به پایین کشیدن مجسمه رضا و محمدرضا پهلوی از روی پایه‌های بتونی‌شان در تهران، عکس معروف امام خمینی (ره) و عکس معروف آیت‌الله طالقانی است. همچنین محسن وزیری‌مقدم، طراح، نقاش و مجسمه‌ساز 16 شهریور در سن ۹۴ سالگی به دلیل کهولت سن در منزلش در شهر رم درگذشت. وزیری‌مقدم از شاخص‌ترین نقاشان نوگرای ایران بود که با رویکردی مدرنیستی و سبکی شخصی، آثاری بدیع و منحصر به فرد خلق کرده است. او از نخستین دانش‌آموختگان دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و در سال‌های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۵ ریاست دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران را بر عهده داشت.
اهالی هنرهای تجسمی سال 97 را با دست پر بدرقه می‌کنند تا سال آینده را پرطراوت‌تر از سال‌های دیگر آغاز کنند.∎
نظر شما