به گزارش خبرنگار ایلنا، یکی از اتفاقات مرسوم در اغلب جشنواره‌ها که به صورت بین‌المللی برگزار می‌شوند دعوت از هنرمندان کشورهای دیگر است. در بیست و نهمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان امسال که ماه گذشته در شهر همدان برگزار شد، این اتفاق افتاد.
در جشنواره امسال پس از صدور فراخوان و درخواست‌ها و انجام ارزیابی‌ها و بازبینی‌ها هجده گروه نمایشی به این رویداد راه یافتند. در بخش بین‌الملل نیز شش گروه حضور داشتند که در میان آن‌ها کشور عراق نیز به چشم می‌خورد.
راضیه رفیع‌زاده یکی از تئاتری‌های عراقی است که در رده سنی کودک و نوجوان مشغول فعالیت است. او در بیست و نهمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان نمایش «درخت کتاب» روی صحنه برد.
ایلنا به بهانه این حضور با این هنرمند عراقی گفتگو کرده است.
رفیع‌زاده در ابتدای صحبت‌هایش بیان کرد: این نخستین‌بار است که در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان شرکت می‌کنم و واقعا تصورم این بود که یک رویداد معمولی است. اما با حضور در کشور شما و شهر همدان و دیدن برخی از نمایش‌ها به اهمیت و کیفیت آن پی بردم.
اعتبار جشنواره‌ها مخاطبان هستند نه هنرمندان
او افزود: البته اعتبار هر جشنواره را نه هنرمندان شرکت‌کننده که مخاطبان تعیین می‌کنند. این علاقه به آثار کودک و نوجوان در شرایط سخت فعلی که همه کشورهای مسلمان به صورت کلی درگیر جنگ و تنش‌های منطقه‌ای و داخلی هستند از سوی مخاطبان ایرانی جالب توجه است. به خصوص اینکه والدین به کودکانشان اهمیت می‌دهند و در انتخاب آثاری که می‌خواهند ببینند دقت دارند.
دین زمینه اتحاد برای پرداختن به تئاتر کودک و نوجوان در منطقه است
این کارگردان در ادامه بیان کرد: به هرحال موضوع مسلم نقاط مشترک دینی و اعتقادی ما با ایرانی‌ها و دیگر کشورهای همسایه است. به نظرم ما، شما و دیگر کشورهای مسلمان همسایه و منطقه در زمینه اتحاد برای پرداختن به کودکان و نوجوانان و آموزش آن‌ها به واسطه تئاتر ضعیف عمل کرده‌ایم. به نظرم این ریشه‌های فرهنگی و عقیدتی باید بیشتر و جدی‌تر مورد توجه مسئولان همه کشورهای منطقه قرار گیرد.
وی درباره اهمیت آموزش در سنین کودکی و نوجوانی نکاتی را بیان کرد.
کودک‌کشی و نسل‌کشی موضوع مهم امروز است
رفیع‌زاده گفت: با توجه به تمام چالش‌هایی که مسلمانان منطقه با آن مواجه بوده‌اند بیش از هرچیز کودک کشی و نسل‌کشی‌ها را داشته‌ایم که اخیرا نیز در غزه اتفاق افتاده و هرچه گذشته بر شدت آن توسط اسرائیلی‌ها افزوده شده است. بنا به همین روند لازم و ضروری است که به واسطه هنرهایی چون تئاتر کودکان را با اهمیت موضوعات و اتفاقات رخ داده آشنا کنیم؛ چرا که همه این موارد بخشی از تاریخ هستند که باید به درستی روایت شوند.
تئاتر زبان بین‌المللی دنیاست
وی در ادامه اذعان داشت: اما موضوع دیگری که باید به آن توجه داشته باشیم، بین‌المللی بودن زبان تئاتر یا به قول شما نمایش است. حال دیگر تئاتر در تمام دنیا هنری شناخته شده است. بنابراین می‌توان با این زبان بین‌المللی مقوله فرهنگ و اشتراکات فرهنگی را مدنظر قرار داد. اما خب موضوعی که کار ما را دشوار کرده این است که حکومت قبلی عراق هیچ ارزش و جایگاهی برای تئاتر قائل نبوده است.
بیش از سه دهه بی‌تئاتر بودن!
این کارگردان عراقی گفته‌های خود را اینگونه تکمیل کرد: همین که بیش از سه دهه، و نزدیک چهار دهه تئاتر نداشته‌ایم ما را به نوعی با دشواری‌های مواجه کند، اما با این حال از همان زمان که تئاتر در کشور عراق ارزش یافت در این عرصه مشغول به فعالیت بوده‌ام و تلاشم این بوده به دغدغده‌های روز جامعه بپردازم که این دغدغه‌های روز گاه جهانی و جهانشمول هستند.
کربلا هم تئاتر دارد
کارگردان نمایش «درخت کتاب» ادامه داد: حال خداراشکر کشور ما در زمینه انجام کارهای هنری و تولیدات و اجراها تا حدود قابل قبولی فعال است. مایه خوش‌بینی است که در شهر زیارتی کربلا نیز انجام چنین اموری جای خود را پیدا کرده است. و موضوع دیگر اینکه حال ما نیز جشنواره‌های سینمایی و تئاتری داریم که همه طیف‌ها از کودکان تا بزرگسالان را دربرمی‌گیرند.
این کارگردان درباره نمایش «درخت کتاب» نیز اینگونه توضیح داد: نمایش ما سه بازیگر دارد و برای به سرانجام رساندنش حدود چهارماه به طور مستمر تمرین داشته‌ایم.
وی با بیان اینکه برای اجرا در بیست و نهمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان اثری بی‌کلام را روی صحنه برده، بیان کرد: اتفاق که خوبی رخ داده و به جدی بودن هنر در عراق فعلی تاکید دارد همراهی رییس جشنواره کودک بغداد با ماست که تا پایان جشنواره در کنارمان بودند. و در نهایت با تیمی هشت نفره که شامل طراح و دستیار صحنه و سازنده موسیقی نیز هست به کشورتان آمدیم.
اجرایی بر اساس تحقیق
رفیع‌زاده درباره نگارش و شیوه اجرایی کارش گفت: برای پرداخت بهتر اثر و اشراف بر موضوعات ضروری پیش از تمرینات و حین برگزاری جلسات کتاب‌ها، مقاله‌های متعددی را مطالعه کرده‌ام چون می‌خواستم بر اساس تحقیقاتی مشخص پیش بروم. به هرحال تئاتر بی‌کلام قواعد خاص خودش را دارد. در اثر بی‌کلام بار اصلی قصه به دوش بازیگران و بر اساس حرکات و کدهای از پیش تعیین شده است. در نهایت اینکه جذب مخاطب با اثری بی‌کلام دشوارتر از اجرای یک نمایش باکلام است.
او درباره قصه نمایش «درخت کتاب» گفت: ما در نمایش پسربچه‌ای را داریم که سفری را در پیش گرفته است. او طی این مسیری که می‌پیماید با اتفاقاتی مواجه می‌شود که به مرور شخصیت او را تغییر می‌دهند. ما در این نمایش بچه‌ها را از انجام کارهایی که برای آن‌ها مناسب نیست، منع کرده‌ایم. به طور مثال استفاده بیش از حد از موبایل توسط کودکان و مضرات آن یکی از مواردی است که در نمایش به آن توجه داشته‌ایم.
نمایشی کودکانه برای رشد و ارتقاء شخصیت
رفیع‌زاده ادامه داد: ما در واقع حین اجرا به واسطه بازیگران و دیگر مولفه‌هایی که در اختیار داشتیم به مخاطبان کودک و نوجوان این موضوع مهم را گوشزد می‌کنیم که در مسیر زندگی باید با هر واسطه‌ای که پیش روی‌شان قرار می‌گیرد بر سواد و آگاهی خود بیفزایند و بدانند که این کار شخصیت آن‌ها را کامل کرده و ارتقاء خواهد داد.
رفیع‌زاده در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تجلیل صورت گرفته از خودش و گروهش در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان امسال پرداخت. او گفت: اینکه در جشنواره مورد تجلیل قرار گرفتیم اتفاقی بود که خوشحال‌مان کرد. و ما نیز به عنوان میهمان شما به رسم ادب و قدردانی پرچم مقدس و متبرک امام حسین (علیه السلام) را به دبیرخانه جشنواره هدیه کردیم و انشالله از برکات ارزشمند این هدیه نفیس بهره‌های لازم گرفته شود.
او در پایان گفت: البته که دوستان می‌توانند هدیه را هرجایی که دوست دارند، نصب کنند. هرجا که باشد، پیشنهادمان این است که در معرض دید عموم باشد، بخصوص کودکان. تا این رده سنی به ارزش این پرچم پی ببرند و از برکاتش بهره‌مند شوند.