ایران البته درخصوص برخی از موارد به سؤالات آژانس پاسخ داده وخوشبختانه پرونده آن بسته شد و در این مرحله بناست که آقای گروسی پاسخ‌های جمهوری اسلامی را درخصوص دو سؤال باقیمانده بشنود.همچنین موضوع توافق‌های1401با آژانس به صرف پاسخگویی ایران به سؤالات آژانس محدود نمی‌شد و مباحثی چون نحوه ویزا دادن به بازرسان هم جزو هماهنگی‌های صورت گرفته بود. به‌نظر می‌رسد که سفر آقای گروسی فرصت مغتنمی را برای ایران فراهم می‌کند تا به یک توافق نهایی برسند. در عین‌حال با توجه به اقدامات صورت گرفته از سوی آژانس، برخی بر این باورند که مشکل اصلی جمهوری اسلامی با آژانس مسأله فنی و حقوقی نیست و اگر موضوع ایران و آژانس حقوقی و فنی باشد، ما می‌توانیم در چارچوب ان‌پی‌تی یا پیمان عدم اشاعه سلاح هسته‌ای که ایران هم متعهد به آن است به توافق برسیم اما رویکرد آژانس تاکنون به این صورت بوده که زیاده‌خواهی می‌کند و قصد دارد تا ایران را در مسیر تعهدات برجامی قرار دهد. در‌حالی که جمهوری اسلامی معتقد است با توجه به این‌که طرف‌های مقابل به تعهدات خود عمل نکردند، طبیعی است که ایران هم نمی‌تواند به تعهدات خود پایبند باشد و آن را در چارچوب ان‌پی‌تی انجام خواهد داد.از سویی دیگر نظارت‌ها و کنترل‌های آژانس به‌صورت مرتب صورت می‌گیرد و هفته‌ای نیست که ناظران و بازرسان در تهران و سایر مراکز حضور پیدا نکنند. نشانه این حضور هم این است که گزارش‌های ماهانه به صورت دقیق منتشر و از طرف آژانس به شورای حکام ارائه می‌شود.با توجه به چنین روندی معتقدم که آژانس سیاسی‌کار نیست، چون تنها نهاد بین‌المللی ناظر بر فعالیت‌های هسته‌ای کشورهاست و اگر این نهاد را زیر سؤال ببریم نهاد دیگری وجود ندارد که به استناد آن بگوییم می‌خواهیم از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای که حق همه کشورهاست، استفاده کنیم.به‌نظر می‌رسد آن شخصی که سیاسی‌کاری انجام می‌دهد رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. او چه آن زمانی که معاون محمد البرادعی بود و چه از زمانی که مدیریت این نهاد بین‌المللی را به‌عهده گرفت، سیاسی‌کاری می‌کند. گروسی به‌جای این‌که به گزارش‌های مستند نمایندگان و ناظران آژانس اتکا داشته باشد تحلیل‌های خود را به‌عنوان نظر این نهاد بین‌المللی مطرح می‌کند. او براساس همین نقطه‌نظرات شخصی در رسانه‌ها علیه جمهوری اسلامی موضعگیری می‌کند واین در‌حالی است که او به‌عنوان مدیرکل آژانس براساس اساسنامه این نهاد بین‌المللی باید آدم بی‌طرف و رازداری باشد که از این مسئولیت و وظیفه تخطی می‌کند. او موظف است که براساس مستندات ناظران و بازرسان آژانس اظهار‌نظر کند نه مبتنی بر خواسته‌های آمریکا، انگلیس،آلمان وفرانسه علیه جمهوری اسلامی موضع بگیرد.بنابراین بسته شدن پرونده‌های ادامه‌دار ایران و آژانس برای همیشه، نیازمند تجدید‌نظری است که باید از‌سوی مدیرکل آژانس بین‌المللی اتمی در رویه‌های سابق خود صورت گیرد.
حسن بهشتی‌پور / کارشناس حوزه روابط بین‌الملل
حسن بهشتی‌پور / کارشناس حوزه روابط بین‌الملل