شاید اسمش چندان به گوش آشنا نباشد، اما قطعا پروژه های این شرکت را در سطح شهر همه دیده اند. از ساخت سرپناه اتوبوس در خطوط اتوبوس تندروی 2، 3، 4، 5، 7 و 10 و جداسازی و ایمن سازی مسیر بی آر تی گرفته تا ساخت پل عابر پیاده و مکانیزه کردن آن و نصب گاردریل و علائم افقی و عمودی تونل ها و بوستان های فرامنطقه ای و حتی تابلوهای راهنمای مسیر در سایر شهرها. 

شرکت علائم راهنمایی و فنی ایران دیشب میزبان سیزدهیمن شبگردی اهالی رسانه بود. برنامه ای که طی آن، خبرنگاران از نزدیک با نحوه تولید تابلوها و علائم راهنمایی و شیوه خط کشی خیابان ها آشنا شدند.

در ابتدای این برنامه صادق خلیلی، مدیرعامل عرف ایران با اشاره به سابقه فعالیت انحصاری این شرکت در 23 سال گذشته گفت: در سال های اخیر 100 شرکت بخش خصوصی نیز به حوزه خط کشی و نصب علائم و تابلوهای خیابان ها وارد شده اند که متاسفانه کیفیت کار آنها در سطح شرکت عرف ایران نیست. زیرا جنس مواد اولیه و نحوه اجرای آنها مثل این شرکت نیست.

وی ادامه داد: برای مثال گاردریل هایی که به وسیله شرکت های خصوصی نصب می شود، از ورق ها و فولاد تولیدی ذوب آهن خوزستان تهیه می شود، ولی عرف ایران تنها از فولاد مبارکه اصفهان استفاده می کند که آلیاژ ورق ها برای تولید گاردریل در کاهش آسیب های ناشی از تصادفات بسیار موثر است. اما هر کاستی که در کار این شرکت ها وجود داشته باشد، به نام عرف ایران تمام می شود که لازم است کارفرمایان در این خصوص در انتخاب پیمانکار دقت کافی را به خرج دهند. 

خلیلی افزود: بودجه کل شهرداری تهران در سال جاری حدود 15 هزار میلیارد تومان است که از این مبلغ حدود 3 هزار و 500 میلیارد تومان به حوزه حمل و نقل اختصاص دارد. از این میزان نیز تقریبا 1500 میلیارد تومان در مسائل ترافیکی و علائم فنی هزینه می‌شود و خط‌کشی‌ها نیز بخشی از این هزینه‌ها است.

مدیرعامل شرکت عرف ایران اضافه کرد: رقم کل صورت وضعیت هایی که ما در طول سال برای شهرداری می فرستیم، حدود 110 میلیارد تومان است. همچنین بیش از 80 درصد مواد اولیه مورد نیاز ما تولید داخل است. میزان عمر تابلوهای شهری بستگی به نوع شبرنگ هایی دارد که روی آنها چسبانده می شود و در حال حاضر این میزان 5 سال و استاندارد است. این شبرنگ ها از چین، کره، ژاپن، آلمان و ... وارد می شود.

وی با بیان اینکه در طوفان تهران کمترین آسیب در حوزه تجهیزات شهری به تابلوهای راهنمایی و رانندگی وارد شد، گفت: ما هر سال در آستانه مهرماه و بازگشایی مدارس به صورت آماده باش حرکت های ویژه ای در راستای آماده سازی شهر از جمله خط کشی های خیابان ها، نصب علائم، استانداردسازی علائم و تابلوها و مخصوصا جانمایی آنها انجام می دهیم. البته تعیین معابری که نیاز به خط کشی و نصب علائم و تابلو دارند، با شهرداری های مناطق است و ما به عنوان پیمانکار شهرداری، صرفا اجرای این کار را بر عهده داریم. 

خلیلی اعلام کرد: حجم پروژه استقبال از مهر در حدود 25 میلیارد تومان است. علاوه بر این، ما یک بار دیگر نیز در طول سال به بازسازی علائم راهنمایی و خط کشی ها می پردازیم و آن بعد از سال نو در فروردین و اردیبهشت ماه است. البته تنها در شب چهارشنبه سوری، پرتاب ترقه و سایر مواد محترقه به تابلوهای راهنمایی 5 میلیارد تومان خسارت به بار می آورد.

مدیرعامل عرف ایران درباره رنگ های مورد استفاده در خط کشی خیابان ها گفت: ما از رنگ های مختلفی شامل رنگ های سرد، گرم و دو جزئی برای خط کشی خیابان ها استفاده می کنیم که رنگ های دو جزئی خود چند نوع مختلف دارد. در رنگ های سرد از تینر استفاده می شود،‌ اما در رنگ های گرم به دلایل زیست محیطی تینر استفاده نمی شود و به همین دلیل، میزان لیزخوردگی افراد و موتورسوراران روی خط کشی هایی که با رنگ گرم انجام شده، کمتر است. البته میزان لیزخوردگی به ضخامت رنگ بستگی دارد. اما رنگ های دو جزئی که اخیرا هم در داخل تولید می شود و هم وارد می کنیم، از یک سو لیزخوردگی را کاهش می دهد و ماندگاری بیشتری نیز بین 3 تا 5 سال دارد.

بعد از این خبرنگاران به بازدید از خط تولید کارخانه عرف ایران رفتند، یکی از سه کارخانه ای که این شرکت برای تولید علائم و تابلوهای راهنمایی و فنی در اختیار دارد. در این کارخانه، نحوه ساخت تابلوها، برش آنها، نحوه برش شبرنگ تابلوها، چسباندن آنها و حروف روی تابلوها و ... از نزدیک مورد بازدید خبرنگاران قرار گرفتند.

قائم مقام شرکت عرف ایران درباره نحوه تولید تابلوهای راهنمای مسیر گفت: ابعاد تابلوهای راهنمای مسیر بزرگراهی و خیابانی بر اساس سرعت مجازی که پلیس راهنمایی و رانندگی مشخص کرده، تعیین می شود. برای مثال در بزرگراه حکیم که حداکثر سرعت مجاز 80 تا 100 کیلومتر است، گروه فنی و مهندسی ما ابتدا در محل،‌ ابعاد و نوشتار تابلو را برداشت می کنند.

غلامرضا نخشه ادامه داد: روی هر تابلو حداکثر دو آدرس داریم. همچنین طبق استانداردهای بین المللی تابلوهای بزرگراهی با زمینه سبز و نوشتار سفید و تابلوهای خیابانی با زمینه سفید و نوشتار مشکی تولید می شود. ابعاد تابلوها و نوشتار آنها نیز بر مبنای سرعت مجاز در معبر مشخص می شود. برای مثال در بزرگراهی با حداکثر سرعت مجاز 100 کیلومتر، ارتفاع الف بر اساس کتاب استاندارد بین المللی باید 25 سانتی متر باشد. با تعیین ارتفاع الف، ابعاد سایر حروف نوشتار تابلو و ابعاد تابلو نیز مشخص می شود.

وی درباره فونت های مورد استفاده در تابلوهای راهنمای مسیر گفت: فونت مورد استفاده در تابلوها، فونت استاندارد عرف ایران است که هیچ شرکت دیگری در سطح کشور چنین فونتی ندارد. البته شرکت های مختلف فونت های مختلف و مختص خود دارند.

مدیر فنی مهندسی شرکت عرف ایران نیز درباره فونت های تابلوها گفت: ما دو فونت جم و گوهر داریم. البته فونت عرف ایران نیز با نام Ir Orf طراحی شده که این فونت از نظر خوانایی و زاویه دید، کیفیت بهتری دارد. این فونت در حال حاضر به صورت آزمایشی در حال استفاده است و حق استفاده و کپی رایت این فونت به صورت انحصاری در اختیار شرکت عرف ایران است.

مهدی شهروی ادامه داد: برای تابلوهای خارج از شهر، وزارت راه و شهرسازی استانداردهای خاصی را در مورد فونت مورد استفاده دارد و قبلا فونتی با نام کاروان را استفاده می کرد که اکنون نسخه جدید آن آمده که طبق آیین نامه های وزارت راه، کسانی که تابلوهای بین شهری تولید می کنند، باید از این فونت استفاده کنند. اما در مورد تابلوهای شهری، هیچ شرکتی به جز عرف ایران متولی سرمایه گذاری و طراحی فونت استاندارد شهری نبوده است.

وی درباره اشتباه های املایی ترجمه انگلیسی تابلوهای راهنمای مسیر گفت: متاسفانه متولی خاصی برای تایید ترجمه انگلیسی نوشتار تابلوها وجود ندارد. شرکت عرف ایران با همکاری معاونت ترافیک و سازمان حمل و نقل و ترافیک کارگروهی را از چند سال پیش تشکیل داده اند و در مورد تابلوهای تولیدی این شرکت، وحدت رویه ای در مورد املای کلمات انگلیسی وجود دارد.

در ادامه قائم مقام شرکت عرف ایران گفت: این شرکت 300 کارمند و کارگر دارد و بعضا در شهرستان ها هم کار می کند. سه کارخانه تولید تابلوها و علائم راهنمایی و فنی نیز در اختیار داریم.

نخشه درباره شبرنگ های تابلوهای راهنمای مسیر گفت: این شبرنگ ها بسیار گران است و نوعی از آن با عمر 12 ساله با ابعاد یک متر و 20 سانتی متر در 45 متر حدود 6 میلیون تومان قیمت دارد. شبرنگ با عمر 10 ساله معمولی و پربازتاب نیز حدود 4 میلیون تومان قیمت دارد. به همین دلیل برای صرفه جویی در مصرف شبرنگ، حروف روی تابلوها به صورت درهم توسط کامپیوتر روی شبرنگ برش داده می شود و بعد کارگران این حروف را برداشت کرده و روی تابلو می چسبانند.

وی درباره دستگاه های برش شبرنگ گفت: دستگاه های ما از ژاپن، ایتالیا، هلند و ... وارد می شود و تیغه های الماسی خاصی دارد که به سختی تهیه می شوند. اما عمده جنس وارداتی ما شبرنگ است که در دنیا سه کارخانه شبرنگ استاندارد بین المللی تولید می کنند، دو کارخانه آمریکایی و یکی ژاپنی هستند و کره هم به تازگی وارد این کار شده که هنوز استاندارد بین المللی را دریافت نکرده است، اما باقی مواد اولیه از داخل تهیه می شود. در حال حاضر شبرنگ استاندارد، ذوزنقه پربازتاب است که عمر 10 ساله دارد.

بعد از این، خبرنگاران از نحوه خط کشی خیابان ها بازدید کردند. معاون بازرگانی شرکت عرف ایران درباره نحوه انجام این کار گفت: ابتدا کارگران محل خط کشی را با گچ علامت می زنند و دستگاه که شروع به کار می کند،‌ شاقول خود را بر مبنای فاصله این علامت ها می بندد و شروع به رنگ زدن می کند. البته طول خطوط در بزرگراه ها با خیابان ها فرق می کند.

نخشه درباره نوع رنگ های مورد استفاده در خط کشی خیابان ها گفت: هر دستگاه رنگ سرد از 12 شب تا 4 صبح حدود 50 کیلومتر خط کشی می کند. هر دستگاه رنگ گرم به دلیل محدودیت زمانی حدود 20 کیلومتر خط کشی می کند. بعد از خط کشی، مسیر باید حدود 20 دقیقه تا نیم ساعت بسته باشد تا رنگ خشک شود و برای این منظور، خیابان را می بندیم. اما بعضی ماشین ها گاهی موانع را کنار می زنند و از روی خطوط عبور می کنند.

وی درباره تفاوت نوع رنگ ها گفت: رنگ سرد به شکل مایع است و تینر حلال جداگانه دارد که با یکدیگر مخلوط می شوند. رنگ گرم به شکل پودر است و تینر حلال ندارد و شش ساعت قبل از استفاده باید پخته شود. ماندگاری رنگ گرم بین 18 ماه تا دو سال و ماندگاری رنگ سرد 9 ماه است. رنگ های جدید دو جزئی به صورت وایرلس اجرا می شود و 5 سال ماندگاری دارد. 

قائم مقام عرف ایران درباره رنگ های مورد استفاده در خیابان های تهران گفت: در حال حاضر به دلیل ماندگاری بیشتر، از رنگ گرم در سطح شهر استفاده می کنیم. اما در خیابان های فرعی از رنگ سرد استفاده می شود. با این حال به دلیل کاهش آسیب های زیست محیطی ناشی از تینر حلال رنگ سرد، یک نوع رنگ جدید با پایه آب وارد کرده ایم. پیش از این که عمده خط کشی های ما با رنگ سرد بود، سالانه حدود 5 تا 6 هزار تن رنگ وارد محیط زیست می شد که قابل حل نیز نیست. اما اکنون مصرف رنگ سرد کمتر شده است.

نخشه افزود: رنگ دو جزئی نیز برای نقوش، فلش ها، نوشته های کف آسفالت و ... استفاده می شود که با استفاده از شابلون و به صورت دستی به کار می رود. یک نوع رنگ پریزمارک نیز جدیدا وارد کرده ایم که تمام نقوش، فلش ها و ... به صورت قالبی در کارخانه رنگ ساخته می شود و در محل اجرا با حرارت به کف آسفالت چسبانده می شود.

وی ادامه داد: وقتی معابر، اتوبان ها و خیابان ها ساخته می شود، بدون هیچ تجهیزاتی به شرکت عرف ایران تحویل داده می شود. کارشناسان ما طراحی علائم، تابلوها و خط کشی ها را انجام داده و روی نرم افزار اتوکد پیاده می کنند و بعد برای تایید به سازمان حمل و نقل و ترافیک به عنوان کارفرما و در مناطق به شهرداری ها می دهند.