بامداد روز دوشنبه زلزله ۷.۸ ریشتری جنوب شرق ترکیه را لرزاند. محققان و کارشناسان همواره راه‌حل‌هایی فنی که به محدود کردن عواقب پس از زلزله کمک می‌کند را بیان کرده‌اند، ولی به‌جز چند کشور خاص مثل ژاپن، سایر کشورها شاید تاکنون توجه کمتری به آن داشته‌اند. به گزارش ایسنا، در سراسر جهان، روزانه ۸۰۰۰ زلزله رخ می‌دهد. فناوری‌های نوآورانه مانند حسگرها و هوش مصنوعی می‌تواند به پیش‌بینی بهتر زلزله، شناسایی قربانیان و تعیین آسیب به ساختمان‌ها و جاده‌ها کمک کند.

با توجه به قرارگیری ژاپن در محل اتصال سه صفحه اوراسیا، اقیانوس آرام و فیلیپین، این کشور با زلزله‌ها و سونامی‌های عظیمی روبرو بوده است و به همین دلیل اقدامات پیشگیرانه و مهمی در راستای کاهش تلفات و خسارات ناشی از زلزله انجام داده است. ژاپن در حد فاصل سال‌های ۱۹۴۵ تا ۱۹۹۵، ۱۴ زلزله با بزرگی بیشتر از ۶.۵۵ درجه را تجربه کرده است و تا قبل از زلزله کوبه در سال ۹۵ میلادی مجموعاً بیش از ۸۰۰۰ نفر جان خود را بر اثر زلزله از دست دادند.

زلزله فوکوشیما نیز یکی از نقاط عطف تاریخ زلزله‌ای جهان بود. این زلزله با بزرگی حدود ۹ درجه بزرگ‌ترین زلزله ژاپن از سال ۱۹۰۰ میلادی بوده است که تمام محاسبات دقیق محققان ژاپنی و دیگر کشورها را دگرگون کرد. این زلزله بر اساس آمار رسمی با ۱۵ هزار و ۶۵۰ کشته، ۶۰۱۱ مجروح و ۳۲۸۷ ناپدید و تخریب یا آسیب به ۱۲۵ هزار ساختمان خسارات فراوانی بر جای گذاشت.

ژاپنی‌ها با روش‌های علمی، زلزله و دیگر بلایای طبیعی را طوری مهار کرده‌اند که این بلایا به بخشی از زندگی روزمره آن‌ها تبدیل شده و رفتار شهروندان و ساخت‌وسازها همگی بر پایه احتمال وقوع حوادثی ازاین‌دست طراحی شده است. اقدامات ژاپن در زمینه مقابله با زلزله بسیار تأثیرگذار بوده است که در ادامه به مواردی از آن‌ها اشاره می‌شود.

۱- استفاده از بتن مسلح در ساخت‌وسازها

تمام ساختمان‌هایی که در ژاپن بعد از زلزله کوبه ساخته می‌شوند باید با استفاده از بتن مسلح یا اصطلاحاً بتن آرمه ساخته شوند و تمام آن‌ها باید ویژگی‌های زیر را دارا باشند:

- هیچ آسیبی در برابر زلزله‌های متوسط نداشته باشند

- پس از وقوع این زلزله‌ها قابل سکونت باشند

- در زلزله‌های شدید دچار ریزش نشده و ضعف در ساختار آن‌ها سبب کشته شدن ساکنان نشود.

۲- تأسیس وزارت مدیریت ریسک

دولت ژاپن پس از زلزله کوبه به این نتیجه رسید که برای مقابله با چنین پدیده‌هایی نیاز به کار سازمان‌یافته و مدیریت بحران فراگیر دارد. به همین دلیل تأسیس مراکز نظارتی و مدیریتی در زمینه مقابله با حوادث غیرمترقبه افزایش چشمگیری داشت و در سال ۲۰۰۱ برای یکپارچه شدن این مراکز «وزارت مدیریت ریسک» در ژاپن تأسیس شد.

۳- افزایش سطح استانداردهای ایمنی در ساختمان‌ها و زیرساخت‌های شهری

جدیدترین فناوری مورد استفاده در ژاپن جداسازی یا ایزوله‌سازی ساختمان از لرزش نام دارد که تحقیقات مربوط به آن از ۱۵ سال پیش آغاز شده است. در این فناوری ساختمان با استفاده از سازه‌های بلبرینگ‌ مانند از پی جدا می‌شود و در واقع نسبت به لرزش‌های پی ساختمان ایمن می‌ماند.

۴- آموزش‌های فراگیر برای مقابله با بلایای طبیعی

یکی از دلایل بالا بودن تلفات در زلزله کوبه این بود که بسیاری از مردم معتقد بودند منطقه هانشین به دلیل عدم وقوع لرزه‌های ضعیف مستعد وقوع زلزله‌های شدید نیست و به خاطر اینکه بسیاری از آن‌ها در طول زندگی خود زلزله‌ای را تجربه نکرده بودند نتوانستند اقدام مؤثری در قبال زلزله انجام دهند.

۵- تقویت و ایمن‌سازی شبکه‌های حیاتی شهری مانند خطوط ارتباطاتی، شبکه‌های برق، آب و گاز در شهرهای بزرگ

۶- طراحی سامانه‌های اعلام هشدار

سامانه‌های اعلام هشدار در ژاپن به شدت فعال هستند و در مواردی سبب شده‌اند که شدیدترین وقایع طبیعی هیچ‌گونه تلفات انسانی نداشته باشد.

۷- ضرورت افزایش سطح هماهنگی میان نیروهای کمکی و دستگاه‌های شهری و توجه علمی و سازمان‌یافته به ناهنجاری‌های اجتماعی و مشکلات روانی

۸- برنامه‌های مطالعاتی و دانشگاهی در زمینه پیش‌بینی و کاهش خطرات زلزله

در بسیاری از دانشگاه‌های ژاپن پس از وقوع زلزله کوبه برنامه‌هایی برای پیش‌بینی تلفات و خسارات در صورت وقوع زلزله‌های مختلف در ژاپن به اجرا درآمد و نتایج این مطالعات نشان داد در بسیاری از مناطق ژاپن خسارات بیشتر از زلزله کوبه خواهد بود.

9- نشست‌های سالانه ملی و بین‌المللی برای بررسی اقدامات

ژاپن هر سال سمینارهای بزرگی برای بررسی اقدامات صورت گرفته در زمینه مقابله با بلایای طبیعی و فجایع شهری برگزار می‌کند.