سامان زماني

ليگ برتر فوتبال ايران درحالي به هفته نوزدهم خود رسيده كه در هفته‌هاي اخير اعتراضات مربيان ليگ برتري به روند داوري‌ها بسيار زياد شده است. اگر روند نشست‌هاي خبري مربيان ليگ را بعد از بازي‌ها دنبال كنيد، كمتر نشستي را مي‌بينيد كه بدون اعتراض به داوري به پايان برسد. البته بررسي‌هاي صحنه‌هاي داوري از سوي كارشناس هم نشان مي‌دهد كه اعتراضات مربيان هم خيلي دور از انصاف نيست. مثلا گل‌محمدي مدعي است در دو ديدار اخير تيمش برابر فولاد و آلومينيوم داور عليه اين تيم سوت زده كه براساس نظر كارشناسان داوري، دو پنالتي اين تيم در دو بازي اخير ديده نشده است. 

درباره روند داوري‌ها و اشتباهات داوران در اين فصل با نويد مظفري، داور سابق فوتبال ايران همكلام شديم تا نظر او را جويا شويم. او در ابتداي صحبت‌هاي خود اظهار كرد: مهم‌ترين مشكل ما اين است كه وقتي فصل فوتبال ايران به اتمام مي‌رسد، براي فصل جديد انتظار داريم همه مشكلات فصل قبل بدون اينكه كاري براي حل آن انجام داده باشيم، حل شده باشد. بايد ببينيم در چند سال اخير چه كاري براي داوري كشور انجام شده است؟ به غير از اينكه فقط يك كلاس ابتداي فصل برگزار مي‌شود، ديگر چه كار مي‌كنند؟ وقتي تيم فوتبال داريد، قبل از فصل چه كار مي‌كنيد؟ بازيكنان مدنظر را جذب مي‌كنيد و بعد دوره آماده‌سازي را طي مي‌كنيد. همين دو مورد كار را در داوري انجام نمي‌دهيم.  او در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود با بيان اينكه تعداد داوران ليگ برتر زياد است، گفت: به خاطر اينكه از سوي هيات‌هاي فوتبال به فدراسيون فشار مي‌آورند تا داوران‌شان در ليگ برتر قضاوت كنند، الان تعداد داوران در ليگ برتر زياد شده است. چرا اين فشار وجود دارد؟ چون افرادي كه در هيات‌رييسه هستند از طرف همين هيات‌ها انتخاب مي‌شوند و به خاطر همين زير فشار هيات‌ها خواهند بود. من نمي‌گويم بده بستان وجود دارد اما آنها راي مي‌دهند و اعضاي هيات‌رييسه هم مجبور هستند بگويند فلان داور هم بيايد و در ليگ برتر قضاوت كند. متاسفانه اتفاقات بدي براي داوري رخ مي‌دهد و شايسته‌سالاري كمرنگ مي‌شود. ليگي كه با 23 يا 24 داور قضاوت شود با ليگي كه با 40 داور كار قضاوت خود را دنبال مي‌كند، متفاوت است. وقتي ليگي 38 داور دارد قاعدتا مشكل دارد. داوري هم مثل بازي كردن فوتبال است. هرچه داور بيشتر قضاوت كند در ريتم خوب خود قرار مي‌گيرد و هرچه فاصله قضاوت براي داور بيشتر شود، از ريتم خوب خود جا مي‌ماند. الان داور داريم كه قضاوت مي‌كند و بعد چند هفته قضاوت نمي‌كند. خوب از شرايط خوب خود فاصله مي‌گيرد. مظفري اضافه كرد: چند سال قبل اتفاقي رخ داد كه به خاطر رشوه برخي داوران را كنار گذاشتند و برخي ديگر را هم گفتند ممكن است با اين جريان در ارتباط بوده باشند و آنها را هم كنار گذاشتند. درنهايت با 24 داور ليگ را پيش بردند و بعد ديدند عملكرد داوران بهتر شده است چون داوران تعداد بازي بيشتري را قضاوت مي‌كنند. وقتي هيات‌ها فشار بياورند داوران ليگ يك بيايند در ليگ برتر قضاوت كنند و آن داور در طول فصل فقط يك يا دو بازي قضاوت كند، چه فايده‌اي دارد؟ اين كار فقط ضرر دارد چون باعث شده برخي داوران خوب، بازي‌هاي بيشتري را قضاوت نكنند. وقتي اين مسائل وجود دارد از داوري چه انتظاري داريد؟ وقتي آموزش درست و صحيح نداريد، چه انتظاري داريد؟ وقتي پيش از فصل فقط يك كلاس يك روزه برگزار مي‌شود چه انتظاري داريد؟ چرا براي داوران پيش از فصل اردويي در كيش برگزار نمي‌كنند تا كارهاي آموزشي براي‌شان انجام بدهند؟ او در پاسخ به اين سوال كه از چه زماني با مشكل تعداد زياد داوران در ليگ برتر روبه‌رو هستيم، گفت: به كميته داوران فعلي نقد دارم اما اين موضوع تعداد زياد داوران مربوط به اين كميته داوران نيست. زماني آقاي كامراني‌فر رييس دپارتمان داوري بودند سعي كردند تعداد داوران را كم كنند كه تا حدي هم موفق بودند اما با اولين تغيير باز تعداد داوران زياد شد. ليگ برتر بايد طوري باشد كه بهترين داوران در آن قضاوت كنند. يعني داوران خاص در آن باشند. ورود به ليگ برتر بايد سخت باشد و خروج از آن هم بايد معنادار باشد. مثل تيمي كه به ليگ يك سقوط مي‌كند بايد براي داوران طوري باشد كه مشخص باشد به ليگ يك سقوط كرده است. الان در ليگ برتر اسم‌هايي مي‌بينيم كه انگار ليگ دو است. برخي از افراد از نظر آمادگي جسماني و نه از نظر نوع قضاوت در حد ليگ برتر نيستند.  وي در ادامه با بيان اينكه بررسي صحنه‌هاي داوري قبل پخش در برنامه‌هاي تلويزيوني بايد براي داوران به نماش دربيايد گفت: زماني كه ما در كميته داوران بوديم صحنه‌هايي كه داوران اشتباه مي‌كردند را براي‌شان ارسال مي‌كرديم و مي‌گفتيم كه مثلا روي اين صحنه اشتباه كرده‌ايد. فارغ از اينكه داور چه شخصي بود، همه اطلاع داشتند فلاني در فلان بازي اشتباه كرده است و براي همه روشن مي‌شد روي اين صحنه نبايد اين‌گونه قضاوت شود. متاسفانه آموزش داوران در ايران معنايي ندارد. او در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود درباره اينكه آيا ورود VAR مي‌تواند به كم شدن اشتباهات داوران كمك كند، گفت: ما فرهنگ VAR را نداريم. اگر فردا هم اين سيستم بيايد، باز هم شاهد اعتراض خواهيم بود. VAR هم اين‌گونه است كه انسان با ديدن تصاوير صحنه‌ها را قضاوت مي‌كند، بنابراين باز هم شاهد اعتراض خواهيم بود. در آلمان هم شاهد اشتباه كمك‌داور ويديويي بوديم. حالا آنها چندين سال از با اين جريان روبه‌رو هستند اما ما هميشه فكر مي‌كنيم اتفاقات پشت پرده در جريان است. شما ببينيد فردا اين سيستم بيايد باز هم مشكلات جديد خواهيم داشت. شما ببينيد قديم كه آقاي تركي و مرادي قضاوت مي‌كردند مگر VAR بود؟ آيا اعتراض به داوري كمتر نبود؟ مظفري در ادامه درباره اظهارات يحيي گل‌محمدي كه عنوان كرده دست‌هاي پشت پرده اجازه نمي‌دهند پرسپوليس قهرمان شود هم گفت: اين موضوع مختص يك باشگاه خاص نيست. به شما قول مي‌دهم چنين چيزي وجود ندارد كه مي‌خواهند تيمي نتيجه نگيرد يا به كسي دستور بدهند كه تيمي نتيجه نگيرد. اين‌گونه هم نيست.او در پاسخ به اين سوال كه آيا داوران ايران سالم هستند يا در داوري‌ها فساد وجود دارد يا خير، گفت: آيا خبرنگاران ما همه سالم هستند؟ آيا كل جامعه ما در سطوح مختلف همه سالم هستند؟ من مي‌گويم هر جايي انسان حضور دارد مي‌تواند فساد هم باشد. چرا مي‌گوييم در جاهاي ديگر فساد وجود دارد و فقط در داوري فساد وجود ندارد؟ نمي‌شود اين را گفت. ما بايد ابزارهاي نظارتي كافي داشته باشيم تا يك روزي بگوييم خيال‌مان راحت است و در داوري فساد نيست يا خيلي كم است. اصلا نمي‌توانيم بگوييم فساد نيست. مگر ممكن است در جامعه‌اي فساد نباشد، داوري هم جزيي از جامعه ما است. در آلمان هم فساد بوده است. آنجا حقوق خوبي به داوران مي‌دادند و باز هم فساد بوده است.  وي در پاسخ به اين سوال كه آيا دستمزد كم داوران مي‌تواند بستر فساد ايجاد كند، گفت: خير. نمي‌گوييم دستمزد داوران خوب است اما مي‌گوييم فساد به خاطر دستمزد كم رخ نمي‌دهد. همه‌چيز به شخصيت كم آدم‌ها برمي‌گردد. ممكن است براي قضاوت يه يك داور يك ميليارد دستمزد بدهند اما آن داور به دنبال دو ميليارد تومان باشد. به نظر من خيلي مسائل ديگر وجود دارد كه مهم‌تر از دستمزد آنها است. داوران ما محل تمرين ندارند و برخي از آنها در پارك تمرين مي‌كنند. داوران ما مربي آمادگي جسماني ندارند و اگر مصدوم بشوند خودشان بايد به دنبال درمان خود بروند. ليگ ما اسم حرفه‌اي دارد اما درست است داور ليگ آن در پارك تمرين كند؟ ابزاري كه فدراسيون براي داوران آماده كرده در حد ليگ برتر نيست.  مظفري درباره پيشنهادش براي بهتر شدن شرايط داوري فوتبال ايران هم گفت: بايد آدم‌هاي بزرگ در راس كار باشند. مگر مي‌شود مسعود مرادي، محسن تركي، غياثي و فنايي در خانه نشسته باشند؟ مي‌گويند اين افراد به خاطر سن نبايد در كميته داوران باشند. آنها تجربه دارند و مي‌توانند كمك كنند. چرا نمي‌خواهيم از تجربيات آنها استفاده كنيم؟ چون اين افراد بزرگ‌تر از خودمان هستند؟ هر زماني آدم‌هاي بزرگ داوري را جمع كنيم به كار بگيريم مشكلات حل مي‌شود.