در دهه پنجاه هجری شمسی که هنوز از فراگیر شدن تلفن های همراه خبری نبود تلفن ثابت به عنوان وسیله مهم ارتباطی به شمار می رفت؛ ابزاری که در کوتاهترین زمان ممکن امکان ارتباط بین دورترین نقاط کشور را برقرار می کرد.

نگاهی به داده های آماری سال ۱۳۵۷ نشان می دهد که در آن زمان تنها ۲هزار خط تلفن ثابت در کهگیلویه و بویراحمد وجود داشت با توجه به اینکه شمار قابل توجهی از همین تعداد اندک در ساختمان های اداری فعال بود می توان گفت: کمتر از نیم قرن پیش تلفن به عنوان تنها وسیله ارتباطی تنها در دسترس خانواده های اعیانی این استان بود و مردم عادی از این تکنولوژی محروم بودند.

در حالی است که با گذشت ۱۲۱ سال از فعالیت تلگراف و تلفن در ایران قبل از انقلاب، تا سال ۱۳۵۷ تعداد مشترکان تلفن ثابت در کشور ۸۵۰ هزار و ۸۰۰ خط و ضریب نفوذ تلفن ۲.۳۴ درصد بود، میانگین دسترسی تلفن در کهگیلویه و بویراحمد کمتر از ۴۰ صدم درصد کل کشور در آن زمان بوده است.

بی خبری به مدت چند ماه از وضعیت جوانانی که به خدمت سربازی می رفتند، دلهره خانواده هایی که در سفرهای طولانی برای زیارت امام رضا (ع) یا امام حسین (ع) به مشهد مقدس و کربلای معلی سفر می کردند دلتنگی کسانی که فرزندشان برای تحصیل به شهر می رفتند گوشه ای از خاطرات ساکنان مناطق روستایی کهگیلویه و بویراحمد در غیاب تلفن بود و البته در مناطق شهری هم که دسترسی به تلفن بسیار کم بود مردم برای اموری که حکم مرگ و زندگی داشت از تلفن همسایه ها استفاده می کردند.

در این گزارش سعی شده با استفاده از گفت و گوهای میدانی با شهروندانی که سختی های زندگی در زمان نبودن تلفن را تجربه کرده اند اهمیت وجود این تکنولوژی یا دیگر وسایل جایگزین روشن تر شود.

انتظار خانواده های سربازان

یک بانوی سالخورده ساکن گچساران که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در روستای نیمدور از توابع شهرستان باشت زندگی می کرد می گوید: آن دوران سخت ترین روزهای زندگی خانواده ها هنگام گذران خدمت سربازی فرزندانشان سپری می شد.

شاه بگم رمضانی تاکید کرد: فردی که به سربازی می رفت در تمام این دوران تنها یک بار به نزد خانواده اش می آمد و به دلیل نبودن تلفن به وسیله نامه با خانواده اش ارتباط برقرار می کرد که آن هم دیر به دست خانواده اش می رسید.

او خاطرنشان کرد: افرادی که به سربازی می رفتند از روز عزیمت تا رسیدن نخستین نامه یا خبر به دست خانواده شان حداقل ۶ ماه طول می کشید به همین علت روز رهسپاری فرزندان به سربازی بیشتر خانواده ها آنچنان گریه می کردند که انگار فرزندشان از دنیا رفته بود.

این بانوی دوران دیده تاکید کرد: در آن زمان سرباز نامه را به آدرس یکی از آشنایان در دوگنبدان پست می کرد و ظرف چند هفته به وسیله پست به این شهر می رسید اما چند ماه می ماند تا کسی به شهر سفر کند و نامه را به خانواده سرباز برساند.

او درحالی که بغض گلویش را گرفت با اشاره به اینکه یک بار درحالی که تنها پسرم در شهر اراک خدمت می کرد از رادیو شنیدم که چند نفر از سپاه دانش این شهر بر اثر سانحه رانندگی جان باخته اند گفت: در آن لحظه ترس و غم تمام وجودم را فرا گرفت در همان آن ساعت شوهرم و چند نفر از اقوام به شهر رفتند تا از او خبری بگیرند.

وی با یادآوری نبودن خودرو برای سفر و سفر به شکل پیاده گفت: خانواده من چندین روز در دل واپسی بودند تا اینکه از سلامت او اطمینان حاصل کردیم.

انتظار خانواده دانش آموزان

یک بانوی کهنسال با یادآوری اینکه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در بیشتر روستاها خبری از مدارس راهنمایی و دبیرستان نبود تاکید کرد: دانش آموزان به علت ناهمواری راه های ارتباطی به ویژه در پاییز و زمستان امکان سر زدن به خانواده نداشتند و چون تلفن هم در کار نبود خانواده ها بسیار دلتنگ فرزندشان می شدند.

فاطمه شفیعی تصریح کرد: با توجه به اینکه دوران تحصیل بچه ها چند سال پیاپی طول می کشید و پس از آن فرزندان باید به سربازی می رفتند و خانواده ها همیشه در انتظار دیدن آنان بودند.

تلفن مختص خانواده های اعیانی

یکی از ساکنان شهر دوگنبدان اظهار کرد: زمان پیش پیروزی انقلاب اسلامی تلفن وسیله لوکسی محسوب می شد و تنها شمار اندکی از خانواده های پولدار و برخی از ساکنان منازل شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران که بیشتر غیربومی بودند از آن بهره مند بودند.

خاتون حسینی تاکید کرد: البته برخی خانواده در دیگر نقاط شهر دوگنبدان تلفن داشتند که در زمان های ضروری همسایه ها از تلفن آنان استفاده می کردند.

وی با اشاره به اینکه شمار خانواده هایی که تلفن داشتند در زمان جنگ بیشتر شد گفت که مردم برای خبر گرفتن از امور ضروری مثل مرگ و زندگی به ویژه در حوادثی مانند سیل،زلزله از تلفن همسایه ها استفاده می کردند.

روایت آماری از دسترسی اندک به تلفن

سرپرست شرکت مخابرات کهگیلویه و بویراحمد گفت:پیش از پیروزی انقلاب اسلامی تنها ۲ هزار شماره تلفن ثابت و آن هم تنها در شهرهای دوگنبدان و یاسوج واگذار شده بود.

سید هادی امیری اضافه کرد: در آن دوران ضریب تلفن ثابت در کهگیلویه و بویراحمد کمتر از یک درصد بود و نوع تکنولوژی مخابرات آن روزگار در استان آنالوگ و الکترومغناطیسی بود.

سرپرست شرکت مخابرات کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت: ارتباط بین مراکز مخابراتی استان تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی از طریق یک سیستم کاربر ۱۲ کانال از مسیر نورآباد،یاسوج به دوگنبدان به صورت فیزیکی به هم متصل بود.

امیری عنوان کرد: سیستم ارتباطی دوم کهگیلویه و بویراحمد در آن زمان به صورت محدود تلگراف بود که به صورت نوشتاری گفتار فرد را مبادله می کرد.

تلفن در دوران کنونی

وی بیان کرد: هم اکنون نه تنها بخش عمده ای از اهالی مناطق روستایی از مزایای تلفن ثابت بهره مند هستند بلکه تلفن های همراه اعتباری وثابت و اینترنت هم به بسیاری از روستاهای استان رسیده است.

امیری با یادآوری اینکه طول فیبر نوری در مناطق شهری استان ۴۳۰ کیلومتر،بین شهری ۹۰۰ کیلومتر و ۶۰۰ کیلومتر فیبر نوری در روستاها ایجاد شده افزود: ۶۸ مرکز روستایی و ۲۱ مرکز شهری در استان وجود دارد.

وی ادامه داد: ۱۶۰ هزار تلفن نصب شده در کهگیلویه و بویراحمد کار خدمت رسانی به مردم استان را انجام می دهد و ۳۷۷ سایت تلفن همراه در محدوده استان ایجاد شده که کار پوشش ارتباطی را انجام می دهند.

مدیرعامل شرکت مخابرات کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: مجموع مشترکان تلفن همراه در استان یک میلیون و ۵۰۰ هزار شماره است.

وضعیت دیگر وسایل ارتباطی

استاندار کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اهمیت زیرساخت های ارتباطی به عنوان رکن اصلی توسعه پایدار گفت: ۹۲ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان به اینترنت پرسرعت و شبکه ملی اطلاعات متصل هستند.

سید علی احمدزاده کرد: تنها هشت درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار هنوز به اینترنت دسترسی ندارند که در سال آینده (۱۴۰۲) از این وسیله ارتباطی مهم بهره مند خواهند شد.

وی افزود: هم اینک در حوزه فناوری استان کهگیلویه و بویراحمد بیش از یکهزار میلیارد تومان پروژه در حال انجام است که اجرای ۸۵۰ کیلومتر فیبر نوری از یاسوج تا بهمئی یکی از این طرح هاست.

بر اساس سرشماری نفوس و مسکن سال ۹۵، جمعیت استان بیش از ۷۱۳ هزار نفر است که بیش از ۵۹۴ هزار و ۷۵۲ مشترک اینترنت پر سرعت در استان کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد و یک هزارو ۶۴۳ روستای دارای سکنه در این استان وجود دارد که ۷۲۱ روستای آن بیش از ۲۰ خانوار جمعیت دارند تعداد روستاهای متصل به اینترنت پهن باند استان ۸۲۷ روستاست.

ضریب نفوذ همراه اول در کهگیلویه و بویراحمد ۹۵.۹۹ درصد و ضریب نفوذ ایرانسل ۳۸.۱۲ درصد و ضریب نفوذ اینترنت ثابت ۵.۲۴ درصد، ضریب نفوذ پهن باند سیار ۷۴.۷۰ است.