عصر ایران؛ امیر حسن خدیر - با شروع دور حذفی جام جهانی 2022 خلق شگفتی‌هم به پایان رسید. چه، تیم‌های بزرگ یکی پس از دیگری به جمع ۸ تیم پایانی می‌رسند و این جمع با اضافه شدن احتمالی اسپانیا و پرتغال کامل می‌شود. هرچند حذف تیم بزرگی مثل آلمان از مرحله گروهی و برای دومین بار پیاپی همواره مایۀ شگفتی است و البته صدرنشینی مراکش در گروهی که تیم های دوم و سوم جام قبل حاضر بودند. همان مراکشی که در دوره پیش از ایران شکست خورد و در نهایت در گروه، چهارم شد.
این نوشتار اما دربارۀ جداب‌ترین تیم جام جهانی است: برزیل. تیمی که دیشب کره را گل‌باران کرد تا در پی شکست با نتیجۀ 4 بر یک به خانه بازگردد.
بهانۀ نوشته هم این است که تیته در تصمیمی تحسین‌برانگیز برآن شد تاکتیک سال 1970 را به اجرا گذارد. برزیلی که تنها در بین مردمان این سرزمین وسیع، محبوب نبود بلکه در سراسر جهان نماد زیبایی فوتبال به حساب می‌آمد.
24 سال در عطش قهرمانی بودند تا این که در سال 1994 و باز 8 سال بعد در 2002 نیز قهرمان شدند اما آن برزیل کهکشانی 1970 کجا که "تیم مریخی‌ها" لقب داشت و برزیل‌های قهرمان بعدی کجا؟ شگفت این که تیم های 1982 و 1986 هم از تیم‌های قهرمان بعدی زیباتر بازی می‌کردند و محبوب‌تر بودند.
کاش گزارش‌گر بازی دیشب که تصویر و صدای تکراری او به سبب حضور مستمر هر شب بر لذت بردن از تماشای مسابقات سایه انداخته هم یادی می‌کرد از زیبایی‌ها و هیجان‌ها در آن سال و به این بهانه دست‌کم یاد گزارش ماندگار زنده‌یاد بهرام شفیع در سال 1986 (برزیل - فرانسه) را تازه می‌کرد چون وقتی صحبت از برزیل است زیبایی فوتبال به رخ کشیده می‌شود اگرچه تلویزیونی که درآمد هنگفتی از جام جهانی قطر داشته به خود حق می‌دهد رقص سامبای بازیکنان برزیل را پس از به ثمر رساندن گل سانسور کند.
به 1970 بازگردیم. تیم آن سال تنها یک بازیکن معمولی داشت: دروازه بانش فیلیکس. بقیه همه فوق‌العاده بودند و با هارمونی خاصی بازی می‌کردند. سیستم آن تیم هم 4-2-4 بود و تیته در این جام جهانی به همان سیستم بازگشته است.
در این سیستم 4 دفاع بود: کارلوس آلبرتو راست بازی می‌کرد و چپ صحنه هنرنمایی اوالدو و در مرکز برتو و پیتزا بود . 2 هافبک که یکی آزاد بود (به نام جرسون) و دیگری عقب‌تر (گلدو آلدو) با 4 فوروارد. دو گوش راست و چپ جرزینهو و اولینو بودند و دو فوروارد دیگر توستائو و البته پله افسانه‌ای. هم او که در بستر بیماری است و بازیکنان برزیل در پایان بازی با کره با تصویر و نوشته‌ای به یاد او عکسی به یادگار گرفتند. باری، آن برزیل تیمی بود که وقتی انگلیسی‌ها تنها با اختلاف یک گل به آنها باختند با این که مدافع عنوان قهرمانی بودند به خود افتخار کردند.
در این سیستم پله همه جا بود از نوک حمله کاذب تا یک خط خط به عقب. این وظیفه اکنون به دوش نیمار گذاشته شده است. تیته امروز دقیقا همان سیستم را برای برزیل انتخاب کرده است با 4 فوروارد. رافینیا و وینیسیوس دو گوش‌اند و نیمار و ریچارلیسون.
چنانچه اشاره شد نقش نقش پله به نیمار محول شده است. برزیل با همین سیستم در فینال ایتالیا را 4 بر یک در هم کوفت. دو هافبک دفاعی آن هم دقیقا مانند ۱۹۷۰ پشت چهار مهاجم اند. کاسمیرو دفاعی‌تر و پاکه‌تا جلوتر. هر دو هم در این جام گل زده‌اند. گل‌زنی دو هافبک دفاعی هنری است که تنها از برزیلی ها برمی‌آید.
از ویژگی های بارز برزیل این است که در تمام سالهایی که به قهرمان جهان رسیده با وجود برخورداری از بازیکنان بسیار بزرگ بر محور یک بازیکن چرخیده است البته با حمایت ستاره هایی دیگر. در سال‌های 1958، 1962 و 1970 بر محور پله و البته در سال 1958 دیدی، واوا، زاگالو و گارینشا با او کاملا هماهنگ بودند و در 6219 آماریدو نیز اضافه شد و در 70 جرزینهو، رولینو، توستائو، جرسون و کارلوس آلبرتو ... تا می رسیم به 1994 با محوریت روماریو و هماهنگی به‌به‌تو و در 2002 با محوریت رونالدو و هماهنگی ریوالدو و رونالدینیو.
درست است برزیل کنونی نشان کمی از فوق ستاره‌های قبل دارد و ستاره‌های کنونی کیفیت بازیکنان ۱۹۷۰ را ندارند اما تیته تا این جا نشان داده با نوستالژی تیم 1970 تیم را آرایش و چینش و هدایت می‌کند.
این جام جهانی البته تا‌کنون کماکان تنها یک فوق‌ستاره به نام کیلیان امپاپه را دارد. بله، مسی، رونالدو و نیمار هم هستند اما سیراب مان نمی کنند.
تیته مربی‌یی است که بعد از فتح تمام جام‌های ممکن با کورنتیاس هدایت برزیلی را در دست گرفت که در ۸۰ بازی ملی تنها ۶ باخت دارد.
گزارش‌گر بازی دیشب می‌گفت کره برنده نیمه دوم است چون در نیمه دوم برزیل گلی نزد و کره یک گل زیبا را به ثمر رساند حال آن که برزیل کار کره را در همان 30 دقیقه نیمه اول تمام کرده بود و پس از آن برای این بازی می‌کرد تا بگوید ما هستیم با تاکتیک بازی زیبا: جوکو‌بونیتو …
و حالا چه آرژانتین - برزیل زیبایی در انتظار است اگر هلند و کرواسی بگذارند. یاد دکتر صدر به خیر که شیفته فوتبال جوششی بود و فوتبال کوششی و بر پایۀ پشتکار را اگرچه قابل احترام می‌دانست اما سرمست کننده نمی‌دانست.
رقص سامبای بازیکنان برزیل را تلویزیون ایران دیشب نشان نداد در حالی که اگر بنا بر سانسور باشد کل بازی برزیل را باید سانسور کنند چون فوتبال برای آنها نه یک بازی که رقص با توپ است و حالا در 2022 بیش از هر زمان دیگر یادآور برزیل 1970اند. رقصنده با توپ مثل کوین کاستنر که " رقصنده با گرگ" بود در قیلمی به همین نام در 1990!
نظر شما