به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا،  برنامه راهبردی تحول در حوزه آموزش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در راستای طرح تحول دولت سیزدهم شامل ۱۲ راهبرد و ۱۱ طرح کلان راهبردی است.  در این سند چهار چالش، هشت عامل، ۱۰ راهبرد و ۳۱ اقدام ارزیابی شده است. الزامات کلیدی تحول در حوزه آموزش در گرو اصلاح نظام حکمرانی آموزشی و اجرایی‌سازی آمایش آموزش عالی و تکمیلی است.

برنامه راهبردی تحول در حوزه آموزش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در راستای طرح تحول دولت سیزدهم متشکل از بخش‌های الگوواره‌های حاکم بر تحول در حوزه آموزش دانشگاه‌ها، الزامات تحول در حوزه آموزش دانشگاه‌ها، سند تحول حوزه آموزش؛ شامل اقدامات انجام شده و اقدامات آینده، ساختارها و سند تحول و دغدغه‌های آموزش تدوین شده است.

بر همین اساس وزیر علوم و معاون آموزشی این وزارتخانه بارها بر آمایش آموزش عالی امری تاکید کرده و آن را لازمه آموزش و تدریس رشته‌هایی متناسب با نیاز کشور دانسته اند.

قاسم عموعابدینی معاون آموزشی وزیر علوم پیشتر در این مورد گفت: دانشگاه‌ها در دو حوزه فناوری‌های راهبردی و نیازمحوری جامعه و صنعت مأموریت دارند؛ ۵۰ درصد شغل‌هایی که اکنون در کشور وجود دارد تا ۱۰ سال آینده با وجود و بروز فناوری‌های جدید از بین خواهد رفت ولی تعدادی شغل جدید ایجاد می‌شود که نیازمند ایجاد رشته‌های جدید است.

بخشی از وظایف نظم‌بخشی به دروس دانشگاهی، تغییر رشته‌های دانشگاهی و متناسب‌سازی آنها با نیاز بازار کار آمایش آموزش عالی و تدوین نظام جامع تخصیص رشته و دروس برعهده دفتر مدیریت برنامه‌ریزی آموزش عالی در وزارت علوم است.

رضا نقی‌زاده در گفت وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا درمورد اقدامات دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم در یک‌سال گذشته اظهار داشت: این دفتر در معاونت آموزشی سه وظیفه محوری بازبینی و تدوین برنامه های درس و رشته های تحصیلی، مقررات آموزشی و هدایت استعدادهای درخشان را برعهده دارد.

وظیفه محوری اول تدوین و بازنگری برنامه های درسی و رشته های تحصیلی، وظیفه محوری دوم تدوین، بازنگری و نظارت بر مقررات آموزشی و وظیفه سوم هدایت نخبگان و استعدادهای درخشان است.

ایجاد تحول در حوزه به‌روزرسانی برنامه های درسی

وی افزود: تلاش ما ایجاد تحول در حوزه به‌روز رسانی برنامه‌ها و اتصال آنها به بازار کار است. برای تحقق این امر دو ماموریت اصلی داریم؛ تقویت آمایش و ماموریت‌گرایی و همچنین تقویت مهارت و اشتغال‌آفرینی در برنامه‌های درسی. در حال برنامه ریزی هستیم که چگونه این دو ماموریت را در برنامه‌های درسی به شکل کارآمد محقق کنیم.

مدیر دفتر برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم اظهار داشت: یکی از اقدامات مهم در تحقق این امور احیای شورای عالی برنامه‌ریزی به عنوان حوزه فکری بحث برنامه‌ریزی درسی و مقررات در وزارت علوم بود، این شورا از شورای گسترش آموزش عالی تفکیک شد و به ریاست وزیر علوم تشکیل می شود.

اقدام دوم مقررات آموزشی است که باید در این زمینه به دو مساله بپردازیم؛ اول به‌روزرسانی، حل نقاط ضعف و اطلاع‌رسانی مقررات جاری در قالب یک آیین‌نامه یکپارچه و انتشار آن از اهداف دفتر است. اقدام دیگر تدوین و تنظیم نظام‌نامه‌ای برای شیوه‌ها و فناوری‌های آموزشی جدید که ضوابط آنها با ضوابط قبلی هم‌خوانی ندارد؛ برای نمونه وقتی از آموزش تلفیقی، آموزش در متاورس یا بکارگیری ابزارهای جدید آموزشی صحبت می‌کنیم؛ نیاز به مقررات جدید است.

به گفته نقی‌زاده کارگروهی برای تدوین این نظام‌نامه تشکیل شده است تا با تجربه کسب شده از دوره کرونا (آموزش مجازی) و تجربه ترم آخر سال تحصیلی قبل (آموزش حضوری‌مجازی) نظام‌نامه‌ای را تدوین و کامل کنند که دانشگاه‌ها از مزایای این نوع آموزش به صورت مکمل آموزش حضوری نیز بهره ببرند.

استفاده از ظرفیت شورای هدایت استعدادهای درخشان

وی در ادامه به اهمیت توجه به استعدادهای درخشان تاکید کرد و گفت: ما ظرفیت بی‌نظیری در شورای هدایت استعدادهای درخشان داریم که کمتر از آن استفاده شده؛ دانشجویان استعدادهای درخشان می‌توانند بدون کنکور در دوره‌های کاردانی، کارشناسی، ارشد و دکتری پذیرش شوند.

مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم ادامه داد: ایین نامه ای در زمان ارشد و دکتری داشتیم که در زمان خود آیین نامه خوبی بوده است ولی امروز اقتضائات عوض شده است؛ باید اجازه دهیم نخبه ما امروز بتواند به بهترین شکل و بدون نگرانی در دانشگاه ادامه تحصیل دهد و استاد هم در قالب شاگردپروری نسبت به هدایت این استعداد ایفای نقش کند.

تقی زاده تاکید کرد: اصلاح آیین‌نامه استعدادهای درخشان را در کمیته کارشناسی شورای هدایت استعدادهای درخشان در دستور کار قرار دادیم، اصول اصلاح آیین نامه کارشناسی ارشد و دکتری در این کمیته تصویب شده و منتظر تشکیل جلسه هدایت استعدادهای درخشان به ریاست وزیر علوم و حضور معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری و دیگر اعضای حقیقی و حقوقی هستیم.

تغییر آیین‌نامه استعدادهای درخشان

وی در مورد کلیدی‌ترین اصلاحات انجام شده در این آیین‌نامه اظهار داشت: اصلاحات اصلی در این آیین نامه معطوف به گسترش مصادیق، استادمحوری و تسهیل فرایند پذیرش است.

ما بر افزایش ظرفیت استعداد درخشان و کاستن از فرایند زمان پذیرش اصرار داریم، تسهیل این فرایند هم مهم است. نباید یک کنکور دیگر بسازیم، اکر این فرایند پیچیده و سخت باشد اثر خود را از دست می دهد. هدف اصلی تسهیل و تسریع این فرایند برای استعدادهای درخشان است که در صورت تصویب شورای هدایت تحصیلی استعدادهای درخشان در مورد آن اطلاع‌رسانی می‌شود.

دبیر اتاق فکر سیاست گذاری علم وزارت علوم همچنین در مورد نظام جامع تخصیص رشته به چهار مسیر اصلی در این الگو اشاره کرد و یادآور شد: نیازهای جامعه و صنعت، نیازهای دستگاه‌های دولتی و نهادهای عمومی، تربیت پژوهشگر و دانشمند و نیازهای آینده و ملی راه‌های اصلی در نظام تخصیص رشته خواهد بود.

نقی زاده گفت: اگر نظام جامع تخصیص دانشجو را خوب پیاده‌سازی کنیم، می‌توانیم بخشی از آن را در دفترچه کنکور ۱۴۰۲ بیاوریم و گام به گام تا رسیدن به موقعیت مطلوب آینده حرکت کنیم. البته در مورد نظام جامع تخصیص رشته دفتر گسترش آموزش عالی نقشی کلیدی دارد و دفتر برنامه ریزی همراه دفتر گسترش آموزش عالی در تحقق این امر خواهد بود.