دریا قدرتی پور، بازار: شاید اگر به ۵۰ یا ۶۰ سال پیش برگردیم مثل اکنون نتوانیم بازارهای بزرگ کفش را تصور کنیم؛ زمانی که کفش‌دوزها منحصر می شدند به چند کارگاه یا دکان کوچک؛ روزگاری که به گفته اهل این فن، کفش‌های اصفهان سر از بازارهای ایتالیا و کشورهای اروپایی درمی آورد و کفش دست دوز شهر گنبدهای فیروزه ای در بازار های داخلی هم حرف اول را می زد و تضمینی چندین ساله داشت.

آن روزها دو کفش فروشی ملی و وین در اصفهان مشهورتر از بقیه بودند؛ کفش فروشی‌هایی که چند سال می توانستی بدون دغدغه پاره شدن کفش هایشان را استفاده کنی و گاهی مردم حتی از کارکردن چند ساله‌شان خسته می شدند.

به مررور زمان بازارهای جدید در نصف جهان شکل گرفت، امروز بازارچه دو خیابان مرکزی و مشهور اصفهان بورس کفش فروشی شده است که گرچه رنگی از گذشته ندارند اما بهترین مکان هایی هستند که می توانی کفش مورد پسندت را پیدا کنی؛ البته برخی مردم با این حرف موافق نیستند چرا که نه طراحی و نه رنگ و به روز بودن، عایدی بسیاری از بازارهای جدید نشده است.

این تصویر کفش اصفهان در چند سال گذشته است، که به‌دلیل رکود تولید داخلی و گسترش عرضه محصولات بی‌کیفیت چینی در بازار، رنگ و بوی دیگری گرفته و زیان توأم تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را به ارمغان آورده است. حالا با باز شدن بازارهای جدید که تنها جنس چینی را حواله می کنند، دیگر از تضمین و راحتی خبری نیست، ردپایی که در بسیاری از محصولات دیده می شد اما خیلی وقت است که پا در کفش‌های ایرانی‌ها کرده است.

مرتضی ۶۵ ساله، یکی از تولید کنندگان اصفهانی و صاحب کارگاه کفش دوزی در یکی از خیابانهای مشهور اصفهان، یکی از قدیمی‌های این شغل به شمار می رود که بیش از ۵۰ سال پیش کارگاهش بنا شده و از هشت سالگی مشغول به کار شده و حالا هم ۱۰ کارگر دارد. حالا او در خیابان سپه جایی که مرتضی و هم‌صنفانش مشغولند و بورس کفش محسوب می شود، فروشنده کفش است.

سایه سنگین واردات بر سر بازار کفش اصفهان

وقتی از وضعیت کفش صحبت می کند تو را می برد به ۴۰ سال پیش که کفش اصفهان حرفی برای گفتن داشت و می گوید: حالا دیگر مثل قبل نیست و برخی از واحدهای تولیدی کفش این روزها به دلیل سایه سنگین واردات، گرانی مواد اولیه و رکود حاکم بر بازار با مشکلات جدی روبرو شده اند.

به روز نبودن ماشین آلات و همچنین نامرغوب و گران بودن مواد اولیه و تحریم‌ها جزو مشکلات اصلی این صنف است که از زبان او شنیده می شود. معضلاتی که اکنون بازار کفش اصفهان را دچار مشکل کرده است.

مشکل اصلی بازار کفش اصفهان که در مقابل این صنعت سنگ بزرگی محسوب می شود افزایش قیمت مواد اولیه است که اگر این موضوع حل شود چندان مشکلی نخواهیم داشت

در حالیکه او از حال بد بازار کفش اصفهان می گوید، اما رئیس اتحادیه کفاشان اصفهان در گفت و گو با بازار حال بازار کفش اصفهان را خوب توصیف می کند.

اکبر زاهدی با اشاره به اینکه خدا را شاکریم که وضعیت تولید صنعت کفش در اصفهان خوب است و علی رغم همه مشکلات پیش روی این صنعت، با کاهش تولید روبرو نبوده ایم، به بازار می گوید: مشکل اصلی بازار کفش اصفهان که در مقابل این صنعت سنگ بزرگی محسوب می شود افزایش قیمت مواد اولیه است که اگر این موضوع حل شود چندان مشکلی نخواهیم داشت.

رئیس اتحادیه کفاشان اصفهان با تاکید بر اینکه طی دو سال گذشته با شیوع کرونا تنها مشکلی که در این زمینه داشتیم، بیان کرد: کمبود مواد اولیه و افزایش قیمت آن در چندین مرحله بود که باعث شد تولید کنندگان به رکود بنشینند.

زاهدی افزود: افزایش قیمت مواد اولیه به بهانه افزایش قیمت ارز عملا به بخش تولید آسیب رسانیده و افزایش جندین مرحله قیمت در سال گذشته موجب بالا رفتن قیمت تولید و گرانی کفش شده است.

رئیس اتحادیه کفاشان اصفهان اظهار امیدواری کرد که با افزایش تقاضا در ماه های اخیر و در آستانه ماه مهر تولید کنندگان نیز بتوانند فروش بیشتری داشته باشند.

این در حالی است که مسئولان انتظامی استان می گویند که بعد از قاچاق لوازم خانگی دومین محصول قاچاق به اصفهان کفش است. کفش هایی که بازار تولید این محصول در اصفهان را تهدید می کند.

جنسهای تقلبی با تن پوش مارک دار

یکی از مناطقی که در اصفهان در سیطره کفش های چینی است، بازار شهدا است که این امکان را به تو می دهد که بی کیفیت‌ترین کفش ها را به ارزانترین قیمت تهیه کنی. کفشهایی که اگرچه تنوع دارند، اما رنگ از رخ بقیه بازارهای کفش گرفته اند و استاندارد بودن کفش ها را زیر سوال برده اند.

به گفته سیاوشی که یکی از فعالان بازار کفش است، طرح و رنگ کفش های چینی و اروپایی از تنوع لازم برخوردار است و این امر به تنهایی سبب شده تا مارک های خارجی طرفداران بیشتری را در جامعه پیدا کنند اما نکته مهم این است که جنس مرغوب از نامرغوب مشخص نیست و جنس های تقلبی به عنوان مارک و با قیمت های بسیار بالا فروخته می شوند.

قاچاقچیان با آوردن کفش‌های ظریف و رنگی مد روزی که قیمت ارزان شان آن‌ها را وسوسه انگیزتر می‌کند ما را در مقابل ده‌ها بیماری پیش بینی نشده که غیر قانونی از مرز گذر می کنند ناایمن می کنند

منصور اسلامی، از تولید کننده های بزرگ کفش در این رابطه به بازار گفت: هم اکنون، سیلی از واردات کفش های چینی بی کیفیت روانه بازار داخلی کشور شده و با توجه به پایین بودن قیمت اقلام وارداتی، تولیدات داخلی در حاشیه قرار گرفته است و قاچاقچیان با آوردن کفش‌های ظریف و رنگی مد روزی که قیمت ارزان شان آن‌ها را وسوسه انگیزتر می‌کند ما را در مقابل، ده‌ها بیماری پیش بینی نشده که غیر قانونی از مرز گذر می کنند ناایمن می کنند.

وی ادامه داد: حالا از مرزهای چین تا جاکفشی خانه‌های ایرانی آلرژی‌های پوستی اولین زنگ خطر این کفش‌ها است که با ترک پا، زخم، بوی نامطبوع، پوست پوست شدن پا، میخچه، قارچ پوستی، سوزش کف پا، ریش ریش شدن و عفونت پوست‌های دور ناخن و خارش مشخص می‌شود.

وی تاکید می کند: این البته صرف نظر از قالب‌های غیر استاندارد چینی است که کیفیت را قربانی نرخ تمام شده می‌کنند و سلامت مصرف کننده‌ها را به قیمت کمی می‌خرند. غیر استاندارد بودن این کفش‌ها باعث خمیدگی انگشت‌ها و انحنای کف پا، کوبیدگی زانوها، پرانتزی شدن ساق پا و مشکلات استخوانی و غضروفی ناحیه پا و ستون فقرات می‌شوند و در طولانی مدت، قوس‌های عرضی پا را از بین می‌برند و کمردرد و خستگی زودرس را در پی دارند.

قبضه شدن بازار توسط چینی ها

بسیاری از افرادی که در این حرفه مشغولند نبود مواد اولیه و قبضه شدن بازار توسط چینی ها را باعث رکود بازار کفش و کیف اصفهان می دانند.

سبحانی از دیگر فروشندگان عمده کفش است. به گفته او به این خاطر که کفش چینی ارزانتر بوده و تنوع بیشتری دارد مردم آن را به کفش خودمان ترجیح می دهند، از طرفی به این علت که کفش چرم گران بوده و برای بسیاری مقدور نیست که آن را تهیه کنند مردم ترجیح می دهند از جنس نامرغوب و ارزان چینی استفاده کنند.

تأثیر نوسانات نرخ ارز هم تاثیرات خود را بر روی واحدهای تولیدی کفش گذاشته است به طوری که اقلام مواد اولیه تولید کفش را با قیمت های نجومی روبرو ساخته و همین مساله ای شده برای تولید کنندگانی که در این حوزه کار می کنند. به گفته سعادت که خودش یک فروشگاه کوچک کفش دارد این افزایش قیمت ها باعث شده که عرضه کنندگان نتوانند قیمت را پایین بیاورند و ترجیح بدهند برای فروش کفش و سودآوری دست به دامان کفش های چینی شوند.

بماند که در این میان کارخانجات چرم مصنوعی نیز با افزایش قیمت دلار وضعیتی مناسبی نسبت به واحدهای تولیدی ندارند. عده ای از کارشناسان نیز معتقدند نفس های تولید کنندگان مدتی است تنها به دلیل حمایت محدود دولت، گرانی مواد اولیه و نوسانات نرخ ارز در سینه حبس شده و این صنعت نفسی تازه می خواهد تا با کمک دولت و کاهش قیمت مواد اولیه به تولیدات و صادرات گسترده اقدام کند.

محدودیت های گمرکی

فراز نعمتی از دیگر افرادی است که در کار تولید کفش چرم در اصفهان است او هم دل پر دردی در رابطه با محدودیت های گمرکی موجود دارد. به اعتقاد این فعال کفش این مساله مانع بزرگی در پیشرفت صنعت کفش می شود که این خود مشکل بزرگی برای تولید کنندگان داخلی در پی دارد.

نه قالب ها با دقت تولید می شوند و نه کفش ها آنطور که باید و شاید عامه پسند هستند و شاید به همین خاطر است که مردم ترجیح می دهند از کفش های چینی که پر از تنوع هستند استفاده کنند

به گفته نعمتی تنها چند کارخانه انگشت شمار اقدام به تولید چرم مرغوب و طبیعی می کنند و این به صنعت چرم و کفش که روزگاری شهره عام و خاص در اصفهان بود لطمه وارد می کند.

به اعتقاد این فعال صنعت کفش و چرم اصفهان با سابقه دیرینه خود زمانی علاوه بر پاسخگویی به نیاز داخلی ، صادر کننده تولیدات به خارج از کشور بود اما حالا نه قالب ها با دقت تولید می شوند و نه کفش ها آنطور که باید و شاید عامه پسند هستند و شاید به همین خاطر است که مردم ترجیح می دهند از کفش های چینی که پر از تنوع هستند استفاده کنند.

به گفته نعمتی، متاسفانه در سال های اخیر این صنعت بنا به دلایلی از جمله عدم حمایت از سوی مسئولان ذی‌ربط و عدم تخصیص تسهیلات و امکانات مورد نیاز با رکود تولید و در نتیجه بی رغبتی صنعتگران و تعطیلی واحد های تولیدی کفش مواجه شده است.

مد، رنگ و قالبی که دلخواه نیست

در حالیکه امروزه در بین مردم علی الخصوص نسل جوان و میانسال مد، رنگ، طرح قالب، راحتی و بعد مرغوبیت کفش مورد ملاک است، اما شاید به تمام دلایلی که گفته شد کفش اصفهان آنطور که باید و شاید جایی در بین مردم ندارد. بازار برخی میادین شهر اصفهان این امکان را به تو می دهد که از بی کیفیت ترین کفش هایی که می توانی به ارزانترین قیمت تهیه کنی اطلاع یابی؛ کفش هایی که اگرچه تنوع دارند اما رنگ از رخ بقیه بازارهای کفش گرفته اند و استاندارد بودن کفش ها را زیر سوال برده اند.

به گفته سیاووشی که یکی از فعالان بازار کفش است، طرح و رنگ کفش های چینی و اروپایی از تنوع لازم برخوردار است و این امر به تنهایی سبب شده تا مارک های خارجی طرفداران بیشتری را در جامعه پیدا کنند گرچه اگر بتوانی جنس مرغوب را از نامرغوب تشخیص دهی چرا که معمولا جنس های تقلبی به عنوان مارک فروخته می شوند.

وی تصریح می کند: تولید کنندگان داخلی باید برای قبضه کردن بازارهای داخلی و خارجی به طراحی های متنوع و مطابق نیاز جامعه روی بیاورند. به عقیده او هم اکنون سیلی از واردات کفش های چینی بی کیفیت روانه بازار داخلی کشور شده و با توجه به پایین بودن قیمت اقلام وارداتی...تولیدات داخلی در حاشیه قرار گرفته است.

کاهش ۴۰ میلیونی تولید در صنعت کفش

اینها همه در حالی است که در طول یک دهه گذشته، سهمیه تولید در صنعت کفش استان اصفهان از ۴۵ تا ۵۱ میلیون به کمتر از ۱۱ میلیون جفت کفش یا دمپایی و... کاهش داشته است و بسیاری از کارگاه‌های کوچک و سنتی تولید کفش، تعطیل و کارگرانشان بیکار شده‌اند.

این نقل قولی است از رئیس اتحادیه کفاشان استان اصفهان که از کاهش بیش از ۴۰ میلیونی تولید در صنعت کفش این استان طی یک دهه خبر می دهد.

اکبر زاهدی با اشاره به آمار از وجود ۴چهار کارخانه بزرگ و ۴۶۲ کارگاه کوچک تولید کفش در استان اصفهان خبر می دهد که به علت سیاست های نادرست اقتصادی بسیاری از کارگاه های سنتی و کارگاه های کوچک یا تعطیل یا نیمه تعطیل شده اند.

او هم مانند بقیه کمبود نقدینگی، افزایش قیمت مواد اولیه و فرسودگی ماشین آلات را باعث رکود بازار کفش در اصفهان می داند و اظهار می دارد: بسیاری از تولید کنندگان در اصفهان برای نوسازی ماشین آلات خود نیاز به سرمایه دارند اما متاسفانه بانک ها هم در دادن وام ها سخت گیری کرده و همین امر باعث شده که آنها عطای تولید کفش مرغوب را به لقایش ببخشند.

در کنار تمامی این مشکلات، عدم آموزش و مهارت کارگران هم باعث شده که کفش اصفهان آن طور که شایسته است به دست مشتریان نرسد. دولت باید دست به کار شود تا صنعت کفش از این رکود گذر کند چرا که صنعت کفش استان، ظرفیت اشتغالزایی دو برابری نسبت به شرایط موجود را دارد و این تنها در سایه حمایت های دولتی و دادن وام های کم بهره به تولید کنندگان است.