گروه اجتماعی انصاف نیوز: «حجاب اجباری»، «گشت ارشاد»، «الزام قانونی حجاب»، «بدحجابی» و… اینها واژه‌هایی است که در هفته‌های اخیر در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بسیار شنیده می‌شود. دیدگاه مردم درباره‌ی این موضوع چیست و چه نگاهی به مسئله‌ی الزام حجاب در ایران و اقدامات پلیس در این حوزه دارند؟

انصاف نیوز این پرسش را در گزارش میدانی پیشِ رو از مردم مشهد و قم که به عنوان دو شهر مذهبی ایران شناخته می‌شوند پرسیده است؛ متن این گزارش را می‌توانید در ادامه بخوانید:

مشهد

شیما فرخی معلم دبستان است و با پوششی که به «مانتو و شلوار کارمندی» مشهور شده در شهر رفت و آمد می‌کند، او درباره‌ی موضوع این گزارش می‌گوید: هر چیزی را که ممنوع کنید بیشتر جلب توجه خواهد کرد، این یک اصل معروف در روانشناسی است. حتی در ارتباط معلم و دانش‌آموز هم همین قاعده وجود دارد و هر چه معلم بیشتر سخت‌گیری کند و ممنوعیت‌های بیشتری را در برابر دانش‌آموزان اعمال کند، دانش‌آموزان بیشتر به سمت همان ممنوعیت‌ها خواهند رفت. موضوع حجاب هم به هیچ عنوان از این قاعده مستثنی نیست و به همین شکل است که هر چه بیشتر سخت‌گیری کنند نتیجه‌ی معکوس خواهند گرفت.

دختری نوجوان با اشاره به ویدئوهای منتشر شده از برخی برخوردهای تند گشت ارشاد با زنان که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است، می‌گوید: من هر بار این ویدئوهای گشت ارشاد را می‌بینم از حجاب داشتن بدم می‌آید با اینکه در خانواده‌ی ما همه حجاب دارند و مذهبی هستیم اما با دیدن این ویدئوها دوست دارم بدون روسری بیرون بیایم.

مریم که خود را دانشجوی دانشگاه فردوسی مشهد معرفی می‌کند با بیان اینکه «حجاب مسئله‌ی شخصی است» می‌گوید: اینکه مسئولان تا توی تختخواب مردم را هم می‌خواهند تصمیم بگیرند خجالت‌آور است. اینکه در قرن 21 هنوز باید ثابت کنیم نوع پوشش و لباس هر آدمی مسئله‌ی شخصی اوست هم خنده‌دار است و هم گریه‌دار.

خانمی میانسال با چادر و مقنعه می‌گوید: باید درباره‌ی مسئله‌ی حجاب کار فرهنگی شود. بازیگران صداوسیما و سینما و تئاتر باید وادار شوند که با حجاب کامل میان مردم و در کارهایشان حضور پیدا کنند تا فرهنگ‌سازی شود. اینها الگوی جامعه هستند و «بد حجابی» هم از همین بازیگرها آغاز شده است. تا وقتی اینها درست نشوند با هزاران گشت ارشاد هم چیزی حل نمی‌شود.

صحبت‌های دختری جوان با پوششی که در ادبیات رسمی مسئولان «بد حجاب» نامیده می‌شود: حق ندارند در حریم خصوصی مردم دخالت کنند. اصلا همین که شما چنین سوالی از من می‌پرسید غلط و مسخره است. ببینید بقیه‌ی دنیا کجا هستند و ما کجاییم و دغدغه‌هایمان چیست؟ واقعا مسخره است!

دختر دیگری با پوشش چادر می‌گوید: هر حکومتی قانونی دارد و ما هم این قانون را داریم. پلیس هم وظیفه دارد که با قانون‌شکن برخورد کند. اینکه از نگاه ما قانون خوب است یا بد موضوع دیگری است اما تا زمانی که قانون باشد باید آن را اجرا کنیم و احترام قانون را حفظ کنیم.

مرتضی که خادم حرم امام رضا (ع) است درباره‌ی موضوع حجاب و برخوردهای گشت ارشاد می‌گوید: من با این کارهایی که در مشهد به بهانه‌ی احترام به امام رضا انجام می‌دهند موافق نیستم و همین چند هفته‌ی پیش هم در حرم به یکی از نزدیکان حاج آقای علم‌الهدی [امام جمعه مشهد] گفتم که این کارها ظلم به امام است؛ چه گشت ارشادهایی که راه می‌اندازند و چه مخالفت با کنسرت‌ها و تفریح مردم. به اسم امام رئوف نامهربانی می‌کنند. از طرف دیگر خانم‌ها این برخوردهای تند و سخت‌گیری‌ها را که می‌بینند بیشتر ناراحت می‌شوند و مسیر دیگری را می‌روند که برای همین آقایان ناخوشایندتر است.

خانم کرامتی که مبلّغ مذهبی است، می‌گوید: مردم ایران چهل سال قبل حکومت دینی را برگزیدند و هر سال هم این بیعت را تجدید کرده‌اند. این انتخاب هم آثاری دارد که یکی از آثار آن همین موضوع رعایت حجاب بر مبنای اصول دینی است. شما حق ندارید نام آن را «حجاب اجباری» بگذارید؛ این یک موهبت الهی است که در این زمان به مردم ایران داده شده است نه اجبار.

دانشجویی با پوشش چادر اما معتقد است که ادامه‌ی این وضعیت زندگی را برای همه‌ی مردم با هر نوع پوششی سخت خواهد کرد؛ چه بی حجاب، چه با حجاب. او با بیان اینکه «ما با حجاب‌ها هم داریم چوب گشت ارشاد را می‌خوریم»، گفت: این همه سال است که دارند تابستان‌ها را با این گشت ارشاد و برخورد با بی حجابی برای همه تلخ می‌کنند و هر سال هم وضعیت حجاب بدتر شده یا تفاوتی نکرده است.

یک طلبه‌ی حوزه‌ی علمیه‌ی مشهد نیز که تمایلی به معرفی خود نداشت گفت: الزام در حجاب یک واجب شرعی است اما حکومت‌ها در این میان وظیفه‌ای بر عهده ندارند و اساسا این کار باید بر عهده‌ی جریان‌های مردمی قرار داشته باشد تا با بیان و قلم مسیر صحیح را به دیگران بیاموزند. مداخله‌ی حکومت تنها کار را برای گروه‌های امر به معروف مردمی سخت‌تر می‌کند و آنان را از چرخه‌ی کار حذف کرده است.

قم (نظرات جمعی از زائران حرم حضرت معصومه (س) و اهالی محله‌های مجاور این زیارتگاه)

*این مسئله‌ی حجاب و گشت ارشاد که امسال خیلی پر رنگ شده اصلا مذهبی نیست و می‌خواهند موضوع را سیاسی کنند تا مشکلات واقعی مردم دیده نشود.

*اگر مسئولان مسئله‌ی ازدواج جوانان را حل کنند این مسئله هم به شکل خودکار حل خواهد شد. بخش بزرگی از این مسئله به موضوع ازدواج برمی‌گردد و با حل این موضوع آن هم حل می‌شود!

*مگر زمان امامان اجباری در شکل پوشش زنان بود که امروز اینقدر به آن اصرار دارند؟ در کدام روایت گفته شده که در حکومت پیامبر و امام علی گشت ارشاد راه می‌انداختند و مردم را برای لباسی که پوشیده‌اند دستگیر می‌کردند؟!

*ویدئوهای گشت ارشاد را همه دیدند اما ویدئوهایی که بعضی‌ها برای مسیح علی‌نژاد و امثال او در خارج از کشور فرستادند کار را خراب‌تر کرد و حکومت هم به‌خاطر همین امسال روی این موضوع اینقدر حساس شده است.

*در 99درصد موارد برخوردهای گشت ارشاد خوب و محترمانه است اما همان یک درصد که اشتباه‌هایی دارند بزرگنمایی می‌شود.

*حجاب قانون این مملکت است و همه وظیفه دارند به اجرا کردن آن کمک کنند. قانون شکنی در همه جای دنیا تاوان دارد.

*مسئولان امنیتی کشور هم اعلام کرده‌اند که گروه‌هایی در شهرهای مذهبی مثل قم عمدا بدحجابی راه می‌اندازند؛ با اینها باید خیلی تند برخورد شود تا چهره‌ی شهر پاک بماند!

*کجای کار مسئولان کشور به دین شبیه است که به اجرای همین یک مورد این میزان اصرار دارند؟!

*رسانه‌ها و گروه‌های خارجی و داخلی با این حاشیه‌سازی‌ها می‌خواهند دولت را درگیر این مسئله کنند تا از حل مشکلات مردم غافل شود!

*اگر مدعی پیاده کردن اسلام هستیم اجبار و اکراه در اصل و اساس دین هم مردود است چه برسد به حجاب که از فرعیات است.

[شیرین شیرانی در تهیه‌ی این گزارش میدانی کمک کرده است]