حکمرانی خوب اقتصادی یعنی همین رکوردهای منفی که جابه‌جا کردید؟!
رئيس بانک مرکزی در دولت تدبیر و امید در حالی این روزها آدرس حکمرانی خوب اقتصادی را می‌دهد که دوره مدیریت وی، رکورددار آمارهای منفی اقتصادی بوده است.
روزنامه دنیای اقتصاد ضمن انتشار اظهارات عبدالناصر همتی در گفت‌وگو با نشریه تجارت‌نیوز (تحت عنوان، آدرس حکمرانی خوب اقتصادی)، از قول وی نوشت: «حکمرانی نامناسب، اقتصادی عامل اصلی مشکلات چند دهه گذشته بوده است که مشخصه آن عدم تکیه بر دانش و یافته‌های علم اقتصاد برای تصمیم‌گیری‌های اقتصادی است. البته همواره تاکید داشته‌ام که در تداوم شرایط تحریمی که به عنوان موتور اصلی رشد نقدینگی و تداوم تورم و محدود‌سازی سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی عمل می‌کند، ذی‌نفعان تحریم برای بهره‌مندی از تـداوم هزینه‌های مبادلاتی تحريــم، نقـش فعالی دارنـد عـلاوه بر این ناکارآمدی و ناهماهنگی در اجزای دولت و بین دولت و مجلس دیده می‌شود.»
وی همچنین گفته است: «آنچه اهمیت دارد، اصلاح مادی است که در حدود شش دهه گذشته برقرار بوده است. کوچک کردن بدنه متورم دولت، قطع وابستگی دولت به درآمدهای بی‌ثبات نفتی و باز کردن راه برای حضور تولیدات بخش خصوصی در عرصه رقابت بین‌المللی، کارهایی است که باید انجام دهیــم وگرنه از قطار پیشرفت فاصله خواهیم گرفت».
رئیس کل سابق بانک مرکزی در مواجهه با این سؤال که چرا سیاست‌گذار در ایــران موفق نمی‌شـود تورم را کنترل کند، پاسخ داد: «قبلا هم گفته‌ام تورم شاید پلیدترین کلمه در اقتصاد باشد که بلای جان اقتصاد کشور ما در حدود نیم قرن گذشـته است. متاسفانه این‌گونه تورم، مانند خـوره، نه تنهـا کارکرد عادی اقتصاد را به هم می‌ریزد، بلکه همزمان اخلاق، انسانیت، درستکاری و پاکدستی را هم نابود می‌کند. تورم می‌تواند هم از ناحیه کمبـود عرضه و هم از طرف مازاد تقاضا ایجاد شـود، در طرح عرضه، افزایش قیمت نهاده‌ها، محدودیت واردات، تحریم، جنـگ، خشکسالی و بلایای طبیعی از مهم‌ترین عوامل هستند. در طـرف تقاضا، مهم‌ترین عامل مازاد تقاضای دولت است. البته افزایش دستمزدها و قیمت برخی از دارایی‌ها و مانند آن نیز موثر هستند. ولی هیچ‌کدام از آنها به اندازه تقاضای دولت در روند بلندمدت تورم تاثیرگذار نیستند.»
اظهارات آقای همتی در حالی است که عملکرد دولت مدعی تدبیر و دوره مدیریتی وی در این دولت، از لحاظ آمار و ارقام اقتصادی، یکی از ناموفق‌ترین دوره‌ها بوده است.
در همین زمینه روزنامه ایران در گزارشی می‌نویسد: نرخ ارز در دوره مدیریت دولت سیزدهم به طور متوسط هر ماه 1/6 درصد افزایش یافته است، در حالی که در دوره همتی در دولت دوازدهم نرخ ارز ماهانه 5/2 درصد گران شـده بود.
با ورود همتی به ساختمان شیشه‌ای میرداماد، بسیاری امید داشتند که بازار ارز به پایان نوسان خود رسیده و رئیس‌جدید بانک مرکزی به‌زودی افسار نرخ ارز را خواهد کشید. امیدها به همتی بـرای حفظ ارزش پول ملی اما تنها چند روز بیشتر دوام نداشت. روند صعودی نرخ ارز با آغاز به کار همتی ادامه یافت تا جایی که نرخ ارز تنهـا حـدود یک ماه پس از آغاز به کار همتی و در میانه همان سال به بیش از ۱۵ هزار تومان هم رسید.
هرچند در مقطعی نرخ ارز به کمتر از ۱۵ هزار تومان هم فروکش کرد اما رشد قیمت دوباره اوج گرفت تا در نیمه سال ۹۹ قیمت هر دلار به حدود ۳۲ هزار تومان هم افزایش یافت. یادآور می‌شود دولت روحانی با شکستن رکورد تورم در محدوده 60 درصد به پایان رسید و در حوزه نقدینگی نیز رکورد 8 برابر شدن حجم نقدینگی را بر جای گذاشته بود.
فهرست برخی موفقیت‌های اقتصادی دولت سیزدهم در یک سال
جهش صادرات نفتی، افزایش صادرات غیرنفتی، عادلانه‌تر کردن اخذ مالیات، حذف رانت حاصل از ارز 4200 تومانی، عبور از شوک کرونا و تحریم، رونق دیپلماسی اقتصادی، و تابستان بدون خاموشی، از مهم‌ترین دستاوردهای اقتصادی دولت در یک سال اخیر است.
روزنامه همشهری در بررسی کارنامه یک‌ساله دولت سیزدهم، ضمن مرور موارد فوق نوشت: برای ارزیابی دقیق کارنامه دولت سیزدهم در حوزه تجارت خارجی می‌توان به میزان صادرات و واردات در ۴ ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته نگاه کرد. آمارهای رسمی نشان می‌دهد تراز تجارت خارجی ایران مثبت شده و حجم واردات در ۴ ماه نخست امسال با رشدی ۱۶ درصدی به ۱۶ میلیارد و ۹۵۲ میلیون دلار رسیده؛ در حالی که در همین مدت میزان صادرات کشور رشدی ۲۰ درصدی داشته و به رقم ۱۷ میلیارد و ۲۴۰ میلیـون دلار افزایش یافته و تراز تجاری ایران از منفی ۲۳۸ میلیون دلار در ۴ ماه نخست سال گذشته به مثبت ۲۸۸ میلیون دلار در مدت مشابه امسال رسیده است. از سوی دیگر کل صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۴۰۰ معادل ۴۰ میلیارد و ۷۴۸ میلیون دلار بوده که نسبت به سال ۹۹ رشدی 41/46 درصدی را تجربه کرده است.
ارزش صادرات نفتی ایران در سال ۹۹ معادل ۲۱ میلیارد و ۴۳ میلیون دلار بود که در سال گذشته با رشدی ۸۴ درصدی مواجه شد و به رقم ۳۸ میلیارد
و ۷۲۳ میلیون دلار رسید.
آمارها بیانگر این است که رؤیای آمریکا درباره صفر کردن صادرات نفت ایران محقق نشده است. افزون بر اینکه براساس گفته‌های وزیر نفت میزان وصول درآمدهای نفتی هم در دولت سیزدهم روان‌تر و بیشتر شده و بیش از ۸۰ درصد درآمدهای نفتی کشور به صورت ارزی وصول می‌شود.
یکی دیگر از اصلاحات در نظام مالیاتی ایران رخ داده است. دولت و مجلس در یک گام مشترک به سمت عادلانه‌تر‌سازی نظام مالیات‌ستانی حرکت کرده‌اند؛ از جمله می‌توان به مالیات بر خودروهای لوکس، مالیات بر خانه‌های گران‌قیمت و لوکس، مالیات بر تراکنش‌های بانکی و پایانه‌های فروشگاهی و تلاش برای مالیات‌ستانی از افرادی اشاره کرد که تا پیش از این اقدام به پرداخت مالیات نمی‌کردند.
یکی از سیاست‌های مخرب اقتصادی دولت پیشین اعمال سیاست ارز
۴۲۰۰ تومانی بود که دولت سیزدهم سرانجام هزینه‌های اجتماعی ناشی از این تغییر را پذیرفت و به حذف آن اقدام کرد.
براساس اعلام ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، قاچاق کالاهای اساسی در ۴ ماه نخست امسال نصف و ۵۰ درصد کمتر و قاچاق عمده آرد و روغن با حذف ارز ۴۲۰۰ صفر شده است. افزون بر اینکه یارانه نقدی ۹ دهک جامعه حدود ۹ برابر رشد داشته است. مرکز آمار ایران پیشتر برآورد کرده بود که ضریب جینی به عنوان شاخص توزیع درآمد با پرداخت یارانه نقدی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومان در سال ۱۴۰۰ بهبود می‌یابد و به عدد 0/3816 خواهد رسید که پایین‌ترین میزان ممکن از سال ۱۳۹۵ خواهد بود.
رشد مثبت اقتصاد ایران در ۲ سال پیاپی ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ به وضوح از خروج اقتصاد ایران از شوک تحریم و کرونا حکایت دارد؛ هرچند که این میزان با رشـد هدف
۸ درصد فاصلـه دارد، اما نباید فراموش کرد که در سـال‌های ۹۷ به‌ویژه با خروج آمریکا از برجام فشار تحریم‌ها بیشتر شد. در اواخر سال ۹۸ هم ورود کرونا به ایران شـوک دیگری را به اقتصاد و معیشت مردم وارد کرد.
شاید بتوان تفاهم‌های اقتصادی دولت سیزدهم با برخی کشورها در یک سال گذشته را ضربه‌گیر شوک‌های احتمالی به‌ویژه از کانال تحریم‌ها قلمداد کرد. از جمله این تفاهمنامه‌ها می‌توان به تفاهم ۴۰ میلیارد دلاری بین شرکت ملی نفت ایران با شرکت گازپروم روسیه و همچنین توافق تهران و آنکارا برای افزایش حجم تجـارت بین ایران و ترکیه به ۳۰ میلیارد دلار دانست. افزون بر این، ایران تفاهمنامه‌هایی را در حوزه ترانزیت با برخی کشـورها از جمله روسیه، قزاقستان و همچنین قرارداد توسعه خطوط ریلی را با کشور عراق امضا کرده است. علاوه‌بر این تفاهمنامه‌های مهمی در حوزه امنیت انرژی بین وزارت نفت با شرکت‌های داخلی و بانک‌ها امضا شده که می‌توان به سرمایه‌گذاری ۷ میلیارد دلاری برای احداث پالایشگاه مروارید مکــران، تفاهمنامه ۷ میلیارد دلاری توسـعه یکپارچه میدان نفتی آزادگان و تفاهمنامه
۱۱ میلیارد دلاری احداث پتروپالایشگاه شهید سلیمانی اشاره کرد. همچنین در این مدت شاهد انعقاد قرارداد سوآپ گازی سه‌جانبه بین ایران، ترکمنسـتان و آذربایجان، امضای ۴ تفاهمنامــه و ۲ قرارداد نفتی با کشورهای آمریکای لاتین، تعامل گسترده با روسیه و چین در حوزه مناسبات بین‌المللی انرژی و وصول 1/6 میلیارد دلاری طلب ایران از عراق بوده‌ایم.
شاید کمتر کسی تصور می‌کرد که دولت سیزدهم بتواند بدون اعمال خاموشی، تابستان ۱۴۰۱ را به پایان ببرد، اما اکنون با رسیدن به نیمه تابستان همه شاهد عبور بدون دردسر از روزهای گرم سال بدون اعمال خاموشی و قطع برق واحدهای مسکونی و تجاری هستند و حتی اعمال محدودیت در برق صنایع هم با کمترین چالش و بابیشترین هماهنگی با واحدهای صنعتی صورت گرفته و دولت سیزدهم تلاش می‌کند تا با سرمایه‌گذاری جلوی بروز خاموشی در سال‌های آینده را بگیرد. افزون بر اینکه همزمان اصلاح تدریجی تعرفه‌های آب، برق، گاز با رویکرد تشویق کم‌مصرف‌ها و سوق دادن پرمصرف‌ها به اصلاح الگوی مصرف خود را هدف‌گذاری کرده و پیش‌بینی می‌شـود در ۳ سال آینده تولید برق و عرضه انرژی در کشــور افزایش یابد و ضریب تاب‌آوری اقتصاد آب و برق بیشتر شود. براساس اعلام وزارت نیرو در ۴ ماه نخست امسال
4/3 هزار مگاوات به ظرفیت تولید نیروگاه‌های حرارتی افزوده شده و نسبت به سال گذشته ۲۵۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاهی جدید به چرخه تولید برق کشور اضافه شده است.
از تیتر «اروپا کنار ایران» تا رونویسی از سناریوی فشار اروپا
رونویسی روزنامه زنجیره‌ای اعتماد از روی سناریوی ضد ایرانی آمریکا و تروئیکای اروپایی در مذاکرات، همچنان ادامه دارد.
این روزنامه یکی از تیترهای اصلی خود را به این عنوان اختصاص داد: «اتحادیه اروپا از تهران و واشنگتن خواست به متن نهایی پاسخ بدهند؛ برجام در انتظار بلی یا خیر؟»
اینکه القا شود طرح اروپا «متن نهایی» است و طرف ایرانی باید -بدون تغییر- این پیشنهاد را با بله گفتن بپذیرد، سناریوی مشترکی است که اروپایی‌ها فاقد اراده و شریک خیانت‌های آمریکا، در هماهنگی کامل با واشنگتن طراحی کرده‌اند و روزنامه مذکور بی‌آن که به واقعیت این بازی فریبکارانه تأکید کند، ترجیح داده به عنوان یک مهره رسانه‌ای طرف غربی نقش‌آفرینی کند.
این روزنامه در گزارش خود به تفصیل و عیناً، از روی متن لورا روزن خبرنگار آمریکایی رونویسی کرده است. اعتماد در گذشته درست در زمانی که طرف اروپا سرگرم سر دواندن و وقت‌کشی و همراهی با عهدشکنی‌های آمریکا بود، تمام صفحه اول خود را به تصویر فدریکا موگرینی مسئول وقت سیاست خارجی اروپا اختصاص داده و تیتر زده بود «اروپا کنار ایران». اما حالا که دست اروپا کاملاً رو شد و شریک خیانت‌ها و عهدشکنی آمریکاست، طبق توقع همان‌ها تیتر می‌زند «برجام در انتظار بلی یا خیر»!
تایوان هم مثل اوکراین قربانی ماجراجویی آمریکا خواهد شد
عضو اندیشکده آمریکایی کاتو پیش‌بینی کرد همان‌گونه که ماجراجویی‌های آمریکا در اوکراین به حمله روسیه ختم شد، ماجراجویی مشابه در تایوان موجب خواهد شد چین به آمریکا در تایوان ضربه بزند.
تد گالن کارپنتر، در تحلیلی با عنوان «بله، چین بر سر تایوان وارد جنگ خواهد شد»، در پایگاه ۱۹۴۵ نوشت: تیم سیاست خارجی بایدن باید متوجه شود که آخرین بحران سیاست خارجی را کاملاً بد مدیریت کرد و چین بلوف نمی‌زند. نانسی پلوسی، رئیس‌مجلس نمایندگان آمریکا، با نادیده گرفتن هشدارهای پکن، با مقامات تایوان دیدن کرد. او بالاترین مقام آمریکایی است که در ۲۵ سال گذشته از این جزیره دیدن کرده است. هشدارهای پکن در مورد حمایت فزاینده واشنگتن از تایوان از زمانی که پلوسی قصد خود را در ماه ژوئیه اعلام کرد، افزایش یافت، به طوری که یکی از رسانه‌های دولتی چین حتی از ساقط کردن هواپیمای او و هر هواپیمای نظامی ایالات متحده که وی را اسکورت کند، حمایت کرد. خوشبختانه، دولت چین چنین رفتار بی‌پروایی را در پیش نگرفت. با این حال چین، در مورد عواقب جدی این دیدار هشدار داد. واضح است که سفر پلوسی، تنش‌های ناخوشایند را در روابط دوجانبه تشدید کرده است. از برخی جهات، رهبران ایالات متحده، همان اشتباهاتی را در مورد تایوان مرتکب می‌شوند که در برخورد با روسیه در مورد اوکراین مرتکب شدند. تایوان منافع حیاتی برای دولت چین است، همان‌طور که اوکراین منافع حیاتی برای روسیه است. دولت پوتین بیش از یک دهه هشدار داد که هرگز اجازه نخواهد داد اوکراین به ناتو بپیوندد یا به دارایی نظامی ایالات متحده و ناتو تبدیل شود. هشدارها در اواخر سال ۲۰۲۱ به اوج خود رسید، زمانی که کرملین از آمریکا و ناتو خواستار تضمین‌های امنیتی کتبی مبنی بر اینکه اوکراین عضو ناتو نخواهد بود، شد؛ همچنین روسیه خواستار تضمین شد که غرب در اوکراین نیرو یا تسلیحات مستقر نخواهد کرد و ایالات متحده حضور نیروهایش در دیگر کشورهای اروپای شرقی که عضو ناتو هستند، را کاهش دهد.
مقامات آمریکا در دوره بایدن و سه دولت قبل، هشدارهای تند و تیز مسکو را نادیده گرفتند و اکنون شاهد نتایج غم‌انگیز آن هستیم. ضروری است که واشنگتن با توجه به هشدارهای چین در مورد تایوان اشتباه مشابهی را مرتکب نشود. این احتمال وجود دارد که چین درست مانند روسیه از نیروهای نظامی برای دفاع از منافع حیاتی و امنیت ملی خود استفاده کند. واشنگتن باید هشدارهای فزاینده چین در مورد مداخله قدرت‌های خارجی در تایوان را جدی‌تر بگیرد.
در سال ۲۰۱۸، کنگره، قانون سفر تایوان را تصویب کرد، این قانون سیاست ۴ دهه گذشته آمریکا را معکوس کرد و اجازه برگزاری جلسات بین مقامات بلندپایه ایالات متحده و همتایان تایوانی آنها را صادر کرد. بعد از آن جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا با دیوید لی، دبیرکل شورای امنیت ملی تایوان، در جریان سفر او به واشنگتن در ماه مه ۲۰۱۹، دیدار کرد. سایر اقدامات کنگره، حمایت ایالات متحده از تایوان را افزایش داد و این روند همچنان ادامه یافته است.
از آنجایی که حمایت ایالات متحده از تایوان در دوران دولت دونالد ترامپ آشکارتر و قابل توجه‌تر شد، هشدارهای چین مبنی بر غیرقابل قبول بودن رفتار واشنگتن نیز افزایش یافت. خشم پکن از نشست بولتون-لی محسوس بود و لحن اعتراضات با شروع بازدید بیشتر مقامات در سطح کابینه از جزیره تشدید شد. همچنین پکن از فروش تسلیحات جدید ایالات متحده به تایوان که فراتر از سلاح‌های دفاعی مجاز در قانون روابط تایوان در سال ۱۹۷۹ است خشمگین است. با افزایش حضور نیروی دریایی ایالات متحده و افزایش فزاینده تعداد کشتی‌های جنگی ایالات متحده و عبور تحریک‌آمیز از تنگه تایوان، سوء ظن و عصبانیت چین در مورد نیات ایالات متحده افزایش یافت.
به گزارش خبر آنلاین، تد گالن کارپنتر در ادامه این تحلیل می‌نویسد: اعتراضات چین تقریباً با اقدامات تحریک‌آمیز ایالات متحده به طور فزاینده‌ای شدیدتر شده است. در نوامبر ۲۰۲۱، وزارت دفاع چین صراحتاً هشدار داد که تلاش رهبران تایوان برای مستقل کردن جزیره و مداخله خارجی در حمایت از چنین جاه‌طلبی‌هایی به معنای جنگ است. هشدار رئیس‌جمهور شی جین پینگ در آستانه سفر پلوسی مبنی بر اینکه «ایالات متحده نباید در مورد تایوان با آتش بازی کند و کسانی که در این کار اصرار دارند توسط آن نابود خواهند شد»، باید نخبگان سیاست خارجی ایالات متحده را بیدار کند. موضع تقابلی چین یادآور نگرش سختگیرانه روسیه و تقاضای تضمین‌های امنیتی غرب در مورد اوکراین در اواخر سال ۲۰۲۱ و اوایل سال ۲۰۲۲ است. استقرار فزاینده نیروهای هوایی و دریایی پکن در نزدیکی تایوان نیز همین‌طور است. چین احتمالاً خواهان جنگ با ایالات متحده نیست، اما همان‌طور که روسیه مایل به مبارزه برای دفع تهدید علیه منافع حیاتی خود در اوکراین بود، چین نیز احتمالاً این راه را به عنوان آخرین راه‌حل در مورد تایوان انتخاب خواهد کرد.
نظر شما