مهدی آخرتی در گفت‌وگو با ایسنا ضمن تسلیت درگذشت امیر هوشنگ ابتهاج که بامداد گذشته از میان ما پر کشید، اظهار کرد: سایه در شعر کلاسیک بسیار ماهر بود و از لحاظ ادبی جایگاه بالایی داشت. زبان شعر او محکم، پخته دانای کل و به شکلی جهش‌یافته بود و با توجه به اینکه اهل رشت بوده، احتمالا لطافت منطقه شمال بر زبان او تا حدی تاثیر گذاشته که زبان او را نرم کرده است. 

وی افزود: جایگاه هوشنگ ابتهاج در شعر معاصر اگر در ردیف اول نباشد، قطعا در ردیف دوم قرار دارد. از این جهت جایگاه بسیار بالایی در ادبیات فارسی دارد، اما شاید یکی از دلایلی که نام ابتهاج کنار چهار نفر اول ادبیات معاصر قرار نمی‌گیرد این است که مانند سیمین بهبهانی شعر نیمایی قوی ندارد. البته که شعرهای نیمایی خوبی دارد اما در حد آن چند نفر اول نیست که اگر بود قطعا در جایگاه‌ بالاتری در شعر قرار می‌گرفت. 

این شاعر و منتقد ادبی با بیان اینکه البته این صحبت فقط در رابطه با شعر نو مدنظر است، تصریح کرد: از لحاظ قدرت زبان باید گفت که ابتهاج از امثال فروغ فرخزاد، به مراتب قدرت زبان قوی‌تری دارد که در راستای شعر کلاسیک از آن استفاده کرده و شعرهای بسیار عالی از ابتهاج در قالب غزل به یاد داریم. 

وقتی سایه تا این سن زنده بود و در ایران بزرگداشت برایش نگرفتیم یعنی می‌خواهیم ادبیات ما بمیرد
 
آخرتی خاطرنشان کرد: وقتی کسی مانند ابتهاج تا این سن زنده بوده و ما در ایران برای او هیچ بزرگداشتی برگزار نکرده‌ایم، یعنی مشتاق هستیم که ادبیات ما بمیرد، وگرنه حتی اگر او یک شاعر درجه پنج بود و فقط شاعران هم‌نسل خود را دیده بود، باز هم باید برای او بزرگداشت برگزار می‌کردیم. 

وی با اشاره به زیست شاعرانه ابتهاج بیان کرد: به نظر من نسل نخست شعر معاصر که ابتهاج نیز شامل آن‌ها می‌شود، همگی دارای زیست شاعرانه بوده‌اند اما برخی اتفاقات زیست شاعرانی برخی از آن‌ها را حذف کرده است. با این حال باید به صورت کلی بگوییم که تا زمانی که تکنولوژی پیشرفت نکرده بود، شاعرانی که علاقه داشتند می‌توانستند زیست شاعرانه داشته باشند. آن زمان هنوز شاهنامه و حافظ بر طاقچه‌ خانه‌ها قرار داشت و شاعران شعرهای شاعران پیش از خود را حفظ بودند اما امروز برای زندگی شاعرانه شرایط مناسبی وجود ندارد. 

وی خاطرنشان کرد: سایه با توجه به اینکه تصنیف‌های بسیاری سروده بود، همکاری خوبی با اهالی موسیقی نیز داشت. او دارای شعرهای عامه‌پسندی بود و محمدرضا شجریان نیز برای خواندن شعرها از او مشاوره می‌گرفته است. 

قدر شفیعی کدکنی را بیشتر بدانیم 

آخرتی با اشاره به رفاقت میان سایه و شفیعی کدکنی عنوان کرد: محمدرضا شفیعی کدکنی از شاعران نسل بعد از ابتهاج است؛ سایه با امثال شاملو، نصرت رحمانی و اخوان ثالث هم‌نسل بود اما شفیعی با امثال احمدرضا احمدی هم‌نسل است‌. با این حال با توجه به اینکه هم‌نسلان شفیعی نیز کم شده‌اند باید قدر او را هم بیشتر بدانیم. 

این شاعر و منتقد ادبی در رابطه با اینکه جایگاه ابتهاج دست‌یافتنی است یا نه، بیان کرد: هیچکس قرار نیست در ادبیات جای کسی را پرکند اما اگر ادبیات به قهقرا نرود ممکن است در آینده کسی در جایگاه بالاتری از ابتهاج هم قرار گیرد. البته که کار بسیار سختی است، چراکه شاعر قَدَری بوده و اگر کسی بخواهد به جایگاه او نزدیک شود مستلزم این است که شعر را به صورت بسیار حرفه‌ای دنبال کند. 

وی با اشاره به یک نقطه تاریک در زندگی سایه نیز گفت: جنتی عطایی در مقدمه کتاب خانه‌ام ابری است می‌گوید که خیلی ناراحت شدم وقتی در زمان حکومت شاه به اداره ممیز رفتم و هوشنگ ابتهاج را پشت یکی از میزهای مسئولیت ممیزی کردن اشعار مشاهده کردم و شاید این موضوع نقطه تاریک زندگی او باشد. 

انتهای پیام