تماس تلفنی امیر قطر با رئیس‌جمهور اسلامی ایران پیرامون روند مذاکرات دوحه نشان می‌دهد که دولت قطر به‌طور جدی در پی شکستن قفل مذاکرات به بن‌بست رسیده وین است. از آنجا که امیر قطر در آستانه برگزاری جام‌جهانی و همچنین شرایط منطقه و سفر قریب‌الوقوع جو بایدن، در پی ارتقای جایگاه کشور خود برآمده، لذا تمام تلاش خود را برای به حرکت درآوردن روند مذاکرات و ایجاد یک خروجی قابل قبول از این مذاکرات می‌کند.

به نظر می‌رسد مذاکرات دوحه با پیچیدگی‌های زیادی مواجه است اما دورنمای مناسبی برای ادامه روند مذاکرات و رسیدن به یک راه حل مطلوب وجود دارد فلذا طی هفته‌های آینده اگر مذاکرات دوحه ادامه پیدا کند، به نظر می‌رسد تلاش دولت قطر بر این است که از طریق فشار بر دولت آمریکا امتیاز بیشتری برای ایران به دست آورد. همین‌طور گفته می‌شود در مذاکرات دوحه مساله فروش نفت ایران و افزایش فروش نفت ایران مورد توافق قرار گرفته و این نقطه قوه مذاکرات دوحه است.

همچنین با توجه به اینکه کشورهای اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان به این نتیجه رسیده‌اند که فشاربر ایران نمی‌تواند این کشور را وادار به تسلیم کند فلذا تلاش این سه کشور این است که به یک راه حل تواقفی جدیدی دست پیدا کنند. از سوی دیگر از جمله اتفاقات مثبتی که اخیرا رخ داد، ششمین نشست سران کشورهای حاشیه دریای خزر در ترکمنستان است که با توجه به حضور فعال دکتر ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور اسلامی ایران و دیدارهایی که با آقای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه داشته نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران با موفقیت بالایی درصدد ایجاد یک بلوک اقتصادی با شرکت کشورهای آسیای میانه برآمده.

سفرهای اخیر روسای جمهور تاجیکستان و قزاقستان و ترکمنستان به تهران و قراردادهای اقتصادی دوجانبه و چندجانبه از رویکرد جدید دولت سیزدهم برای ایجاد یک بلوک اقتصادی و احیای جاده ابریشم است که نشان می‌دهد ایران به سمت ایجاد یک کریدور شمال- جنوب و تقویت محور جاده ابریشم برآمده هرچند که آمریکا به‌خاطر حساسیتی که روی اقتصاد چین دارد، تلاش می‌کند که این جاده احیا نشود. به همین منظور به نظر می‌رسد که سفر آقای ابراهیم رئیسی و نشست ایشان در ششمین اجلاس سران کشورهای دریای خزر نقش ایران در حل مناقشات منطقه‌ای را کاملا پررنگ کرده و ایران به سمت ایجاد یک بلوک اقتصادی بزرگ بین شمال و جنوب در تلاش است.

موضوع دیگری که وجود دارد سفر اخیر آقای مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق به تهران بود که در محور مناقشات ایران و عربستان کاملا موثر است. این سفر قطعا به نزدیک شدن دیدگاه تهران و ریاض در آستانه سفر جو بایدن، کاملا موثر است زیرا تلاش و اراده این است که از شکل گیری یک ناتوی عبری- عربی در جریان سفر قریب الوقوع جو بایدن به ریاض جلوگیری کند و به همین دلیل آقای مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق در سفر به تهران تلاش داشت تا دیدگاه‌های ایران و عربستان را به‌هم نزدیک کند.

* منتشر شده در روزنامه آرمان ملی/ شنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۱