به گزارش خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ اندیشکده «روسی» یک اندیشکده دفاعی و امنیتی است که در سال 1831 میلادی در انگلیس آغاز به کار کرده است. نام اصلی این اندیشکده موسسه سلطنتی خدمات متحد برای مطالعات دفاعی و امنیتی است.

نویسنده این متن سینزیا بیانکو است که یک پژوهشگر در شورای روابط خارجی است. وی تحلیلگر مسائل امنیتی، اقتصادی و سیاسی خاورمیانه می باشد. بیانکو به زبان های ایتالیایی و انگلیسی مسلط است و به دو زبان اروپایی دیگر (اسپانیایی و فرانسوی) و عربی نیز آشنایی دارد. در 10 سالی که او بر شبه جزیره عربستان تمرکز کرده است، مدتی را در تمام کشورهای منطقه گذرانده و به طور گسترده با طرفین در صحنه تعامل داشته است. او دارای مدرک کارشناسی ارشد در مطالعات خاورمیانه و مدیترانه از کینگز کالج لندن و دکترا در سیاست خاورمیانه از دانشگاه اکستر در بریتانیا است، جایی که پایان نامه او به درک تهدید در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس(GCC) می پردازد. بیانکو در یادداشت خود به «چرایی حمایت اروپا از برجام می‌پردازد» و در شرایط درگیری اوکراین و روسیه آن را نیاز اساسی اروپا برای تامین انرژی از ایران و جلوگیری از اتحاد استراتژیک ایران باکشورهای شرقی می‌خواند. متن این گزارش به قلم «سینزیا بیانکو» در ادامه آمده است:

هنگامی که برنامه جامع اقدام مشترک برای اولین بار در سال 2015 امضا شد، به سرعت به عنوان اولین موفقیت در دیپلماسی جهانی برای اتحادیه اروپا توصیف شد. تصمیم به حمایت از این توافق نشانه آن است که این توافق یا همان برجام در اروپا به خودی خود ارزشمند تلقی می شود. اما پس از تهاجم روسیه به اوکراین، مسکو از توانایی های هسته ای خود برای مهار سیاست های غرب در دفاع از اوکراین استفاده کرد. پس از این اتفاق اروپایی‌ها بیشتر متقاعد شدند که باید به هر قیمتی از یک ایران مجهز به سلاح هسته‌ای جلوگیری کرد.

در حالی که برجام همیشه یک توافق ناقص و ناکامل بوده است اما توانست توانایی های هسته ای ایران را کاهش دهد. به گفته آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA)، پس از برجام، ایران 98 درصد اورانیوم غنی شده خود را به خارج ارسال کرد، سطح غنی سازی اورانیوم خود را به 3.67 درصد کاهش داد و دو سوم سانتریفیوژهای نصب شده خود را برچید. همچنین حاضر شد فردو را به تاسیسات تحقیقاتی تبدیل کند و راکتور آب سنگین اراک را بازطراحی کند و بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که دسترسی مناسبی به تاسیسات هسته‌ای ایران پیدا کردند و همواره بر پایبندی تهران به برجام صحه گذاشتند.

علاوه بر این، این توافق بستری برای رسیدگی به تنش ها و تهدیدها به صورت دیپلماتیک و نه نظامی فراهم کرد. اروپایی‌ها از مدت‌ها پیش به دنبال این بودند که از بی‌ثباتی، درگیری‌ها و تشدید نظامی جلوگیری کنند و همچنین از سناریویی که در آن ایالات متحده یا اسرائیل یا هر دو آن ها به کشوری با جمعیت ۸۰ میلیون نفری حمله کنند پیشگیری کنند زیرا این کشور در تقاطع اروپا و آسیا است. این موضوع پس از تسلط طالبان بر افغانستان اهمیت بیشتری پیدا کرده است، زیرا فروپاشی احتمالی ایران باعث ایجاد قوس بی‌ثباتی می‌شود که افغانستان را مستقیماً از طریق عراق و سوریه به دریای مدیترانه متصل می‌کند. چنین قوسی می تواند به یک دالان ترانزیت هموار برای جنایت، جهاد و هر آنچه در این قوس است تبدیل می کند.

یکی دیگر از دلایل دفاع اتحادیه اروپا از برجام مربوط به اعتقاد اصلی آنها به ارزش حفظ یک سیستم بین المللی مبتنی بر قوانین است که اروپایی ها آن را مورد حمله قدرت های رقیب مانند روسیه و چین می دانند. برای اروپایی ها، نقطه مقابل یک سیستم بین المللی مبتنی بر قوانین، هرج و مرج است که ناگزیر منجر به خشونت و بی ثباتی می شود. اروپایی ها معتقدند برای جلوگیری از این امر باید اخلالگران و متجاوزان بالقوه مانند روسیه و چین، همچنین ایران را براساس مکانیسم های رسمی مبتنی بر قوانین و همچینن ایجاد انگیزه های مثبت در بین این کشورها، به سوی خود کشاند. در مقابل،  فروپاشی برجام ایران را به سمت مشارکت استراتژیک با روسیه و چین سوق خواهد داد که برخلاف نظر اروپایی‌ها، به سادگی می‌توانند خارج از سیستم مبتنی بر قوانین اروپایی عمل کنند. به همین دلیل، اروپایی‌ها قویاً از مذاکرات حول موضوعات مانند کاهش تنش منطقه‌ای و کنترل تسلیحات، که پس از امضای برجام برگزار شده است حمایت می‌کنند.

در نهایت، اروپایی ها نیز ارزش اقتصادی را در روابط با ایران پس از برجام درنظرمی گیرند. با نگاهی به داده های گردآوری شده توسط یورواستات برای دوره 24 ماهه پس از لغو تحریم ها در سال 2016، صادرات ماهانه اتحادیه اروپا به ایران 47 درصد افزایش یافت، درمقابل واردات اتحادیه اروپا از ایران مانند نفت خام این کشور 560 درصد افزایش یافت. در آن زمان، شرکت‌های اروپایی با توجه به وسعت بازار ایران، به‌شدت از فرصت‌های ارائه شده که لغو تحریم‌ها در اختیار آن ها گذاشته بود آگاه بودند و فعالانه برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف از جمله انرژی، تولید، صنایع شیمیایی و دارویی و زیرساخت‌ها اقداماتی را شروع کردند. اما در نتیجه تحریم های ثانویه و همچنین بازگشت تحریم ها در دوران ترامپ شرکت ها و سرمایه گذاران اروپایی سرمایه و فرصت های خود را در از دست داده اند و عموماً برای همکاری با ایران تردید بیشتری را نشان می دهند.

 با این حال، بعد انرژی نسبت به سال 2016 به شدت برجسته شده است. تهاجم روسیه به اوکراین تأثیر شدیدی بر امنیت انرژی اتحادیه اروپا داشته است و اروپایی ها را به تصمیم غیرقابل برگشتی سوق داده است که از اتکای خود به نفت و گاز روسیه دور شوند. سایر تولیدکنندگان نفت و گاز، به ویژه رقبای ایران در خلیج فارس، برای افزایش تولید و حمایت از امنیت انرژی اروپا مردد بوده اند. این امر نظرات اروپایی ها را تقویت کرده است که اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن را تشویق می کنند تا ایران را به عنوان یک شریک بالقوه در کنار دیگر شرکای این قاره درنظر بگیرند تا به امنیت انرژی و بازار انرژی با ثبات تر دست پیدا کنند. شرکت‌های اروپایی که مجبور شده‌اند، سرمایه‌گذاری‌های خود را از بخش انرژی روسیه خارج کنند، به‌طور جدی به فکر هدایت مجدد چنین سرمایه‌ای به ایران هستند تا به نوسازی صنعت انرژی تهران که بسیار مورد نیاز سرمایه گذاری است کمک کنند.

اروپایی ها با اینکه با موانع فراوانی روبرو هستند، همچنان مشتاق زنده نگه داشتن مذاکرات برجام هستند. در واقع، اگر مذاکرات به طور قطعی شکست بخورد، اروپایی‌ها هنوز هم ایران برای آن ها اولویت دارد به‌ویژه در زمینه انرژی نمی توانند نسبت به ایران چشم پوشی کنند و به همین دلیل دوباره درقبال ایران، نحوه تصمیم گیری و موضع خود را تغییر خواهند داد.

انتهای پیام/