به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، امروزه فناوری اطلاعات به عنوان محور توسعه به طور مستقیم و غیرمستقیم بر تمامی عرصه‌های زندگی فردی و اجتماعی انسان تاثیر زیادی ایجاد کرده است؛ فناوری که تاثیر آن در زمینه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی مشاهده می‌شود.
هرچند این فناوری طی چند دهه اخیر توانسته است در ایران سهم قابل توجهی در توسعه صنعت و اقتصاد به خود اختصاص دهد و در زمینه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی و امنیتی نقش مهمی ایفا کند اما هنوز این حوزه در جذب نیروی متخصص و فناوری‌های جدید سهم ناچیزی دارد و برای پیشبرد اهداف کلانش باید راه طولانی طی کند.
بیشتر بخوانید:
طرح تحقیقاتی احراز هویت از راه دور با تشخیص چهره اجرا شد
پژوهشگاه ارتباطات و فناوری از جمله پژوهشگاه‌های زیر مجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است که پژوهش‌های بنیادی و کاربردی خوبی در این حوزه به سرانجام رسانده است اما اکنون این پژوهشگاه برای پیشبرد اهداف و افق چشم‌اندازهای خود با چالش‌های زیادی مواجه است. واکاوی این مسئله باعث شد تا گفت‌وگویی اختصاصی با علیرضا یاری، دکترای برق و کنترل، رئیس پژوهشکده فناوری اطلاعات پژوهشگاه ارتباطات و فناوری انجام دهیم که در ادامه آن را می‌خوانید.
رفع نیازهای کشور با اجرای پروژه‌های بنیادی و علمی
آنا: در حال حاضر شما چه سیاست‌های پژوهشی در پژوهشکده IT دنبال می‌کنید؟ عمده‌ترین و مهمترین طرح‌های شما کدامند؟
یاری: در حال حاضر ما چند دسته پروژه داریم. یک دسته از پروژه‌هایمان بنیادی هستند؛ این دسته از پروژه‌ها معمولا به شکل داخلی و با توجه به روند فناوری در دنیا تعریف می‌شوند. به عنوان مثال استفاده از هوش مصنوعی در بهینه‌سازی مراکز داده یا بحث‌های مربوط به الگوریتم‌های جدید برای تشخیص اخبار جعلی و تحلیل شبکه‌های اجتماعی می‌تواند نمونه‌هایی از این نوع پروژه‌هایی باشد که ما اکنون در گروه‌های پژوهشی خودمان داریم. خودروهای خودران یا پژوهش‌هایی در این خصوص نیز در این دسته از پروژه‌ها قرار می‌گیرند.
دسته دوم، نیازمندی‌هایی است که اغلب از شرکت تابعه وزارت ارتباطات عمدتا شرکت ارتباطات زیرساخت، سازمان فناوری اطلاعات و سازمان تنظیم مقررات به ما ابلاغ می‌شود. در این دسته، پروژه‌هایی مانند مراکز داده، رایانش ابری، تحول دیجیتال و نظام نوآوری، دولت الکترونیک و تنظیم مقررات حوزه فناوری اطلاعات دنبال می‌شود؛ دسته سوم شامل پروژه‌هایی است که از طرح‌های ملی نظیر شبکه ملی اطلاعات به پژوهشکده IT ابلاغ می‌شود؛ وزارتخانه در این نوع طرح‌ها متناسب با نیازهای طرح به پژوهشکده‌های مختلف ماموریت‌هایی را محول می‌کند که اکنون پژوهشکده فناوری اطلاعات در حوزه زیرساخت اطلاعاتی شبکه ملی اطلاعات فعالیت می‌کند. علاوه بر این، ماموریت‌های مطالعاتی در حوزه‌های مختلف فناوری اطلاعات داریم که همکاران مطالعاتی و تحقیقات تکمیلی در پروژه‌ها را انجام می‌دهند و مطابق آن مقالات علمی، کتاب و گزارش‌های رصدی را تولید می‌کنند.
پیشگامی پژوهشکده IT در زمینه هوش مصنوعی
آنا: در صحبت‌هایتان به مسئله هوش مصنوعی اشاره کردید، با توجه به اینکه اخیرا نیز مقام معظم رهبری تاکید کرده‌اند که باید کشور در زمینه هوش مصنوعی به جایگاه مطلوبی در سطح جهان برسد، شما در پژوهشکده IT چقدر توانسته‌اید در این زمینه اقدامات موثری انجام دهید؟
یاری: خوشبختانه در زمینه هوش مصنوعی، پژوهشگاه ارتباطات از دو سال قبل مرکزی به نام مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی را تاسیس کرده است که این مرکز مستقل از پژوهشکده فناوری اطلاعات بوده و پروژه‌های هوش مصنوعی را هدایت و مدیریت می‌کند. به موازات این مرکز پژوهشکده فناوری اطلاعات نیز در موضوعاتی که از قبل فعالیت داشته نظیر پردازش خط و زبان فارس، پردازش چندرسانه‌ای فعالیت دارد. از جمله مهمترین فعالیت‌هایی که ما در زمینه هوش مصنوعی داریم، مربوط به تولید خدمات، دادگان و ابزارهای پردازشی در حوزه خط و زبان فارسی است. اکنون در پژوهشکده فناوری اطلاعات پروژه‌های فعالی در حوزه پردازش خط و زبان فارسی و شبکه‌های اجتماعی داریم که می‌توان به سامانه تشخیص اخبار جعلی اشاره کرد.
آنا: هم‌اکنون برای اجرای این طرح‌ها با چه چالش‌ها و مشکلاتی مواجه هستید؟ راهکار اصلی شما برای برون رفت از این مشکلات و چالش‌ها چیست؟ فکر می‌کنید برای رفع این چالش‌ها چه الزامات قانونی و ساختاری نیاز داریم؟
یاری: بحث‌های بودجه‌ای و تامین اعتبار پروژه از عمده‌ترین چالش‌هایی است که معمولا با آن مواجه‌ایم و بودجه پژوهش عمدتا از منابع دولتی تامین می‌شود. چالش بعدی کمبود منابع انسانی متخصص است که پوشش همه حوزه‌ها و ابعاد فعالیت را نمی‌دهد و امکان جذب آن در سیستم دولتی دشوار است. دیگر مسئله مربوط به پروژه‌های پژوهشی پژوهشکده، عدم ثبات در تصمیم‌گیری و ابلاغ موضوع‌های متنوع به پژوهشگاه است؛ این موضوع در پژوهشگاه‌های ذیل دستگاه‌های اجرایی به شکل مشترک وجود دارد که البته با ایجاد شوراهای عالی و هدایت موضوع از سطوح بالاتر تا حدی اصلاح شده اما باز هم بعد از تغییر مدیران، امکان توقف یا تغییر مسیر پروژه‌های پژوهشی زیاد است.
بیشتر بخوانید:
نحوه هموارسازی راه بازگشت مهاجران به کشور
بعد از موضوع‌های فوق، مسلما راهکار مهم برای موفقیت پروژه‌های پژوهشی، تداوم و ثبات در تحقیقات است؛ پروژه‌هایی که تداوم و ثبات داشته باشند شانس بیشتری برای موفقیت دارند. راهکار دیگری که توصیه می‌شود، تمرکز داشتن و عمیق شدن در کارهاست. در این خصوص پژوهشگاه امکان تعریف پروژه‌های داخلی و انجام ماموریت‌های مطالعاتی را برای تقویت تمرکز و ثبات در تحقیقات پژوهشگران در نظر گرفته است.
ثبات دستگاه‌ها ثبات سیستم‌های پژوهشی را رقم می‌زند
آنا: به نظر شما دیدگاه‌های مدیریتی در سطح کلان چقدر می‌تواند در کاهش و رفع این مشکلات تاثیرگذار باشد؟ اگر در این زمینه غفلت کنیم با چه پیامدهایی مواجه خواهیم شد؟
یاری: چالش‌های فوق از دیدگاه کلان دستگاه‌های اجرایی نشات می‌گیرد که اگر تصمیم‌گیری در دستگاه‌ها ثبات داشته باشند، طبیعتاً سیستم پژوهشی نیز ثبات پیدا خواهد کرد. از سوی دیگر اکنون بودجه‌ریزی و برنامه‌ریزی هم نقش به‌سزایی دارد که باعث کاهش موازی کاری در دستگاه‌ها و سوق دادن آنها به سمتی که در حوزه‌های تخصصی خود تمرکز داشته باشد، می‌شود. طبیعتاً این مسئله می‌تواند به تخصیص و مدیریت بودجه از یک طرف و تمرکز فعالیت‌ها از سمت دیگر کمک شایانی کند بنابراین چنین مسائلی می‌تواند در دیدگاه کلان که بحث بودجه‌گذاری و برنامه‌ریزی و همچنین ثبات در تصمیم‌گیری است، رخ دهد. البته برنامه‌های توسعه ۵ ساله کشور در همین راستا طرح‌ریزی و اجرا می‌شود که هدایت و اجرای صحیح آن تا حد زیادی چالش‌های فوق را می‌تواند پوشش دهد.
انتهای پیام/۴۰۲۱
نظر شما