تیزنگر در حالی توقف موقت فعالیت خود را به‌دلیل موانع دولتی اعلام می‌کند که سه‌شنبه ۲۸ دی، حسن سالاریه، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان فضایی ایران در رویداد ایده‌های فضا پایه از مجموعه رویدادهای «ستکس» اعلام کرد که راه پیشرفت در حوزه فضایی کشور حضور بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان در این بخش است. به باور او، شرکت‌های دانش‌بنیان یا استارت‌آپی فضایی کمک می‌کنند تا این مسیر پیچیده باسرعت بیشتری طی شود.

از چهارسال پیش و با برنامه‌ریزی‌هایی که سازمان فضایی کشور در نظر گرفته بود، این سازمان تصمیم داشت شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌های فعال در این حوزه را افزایش دهد که در این زمینه هم تا حدودی موفق بود. در دولت سیزدهم هم عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات، در برنامه‌‌ای که برای ۴ سال صدارتش در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تقدیم مجلس کرد، در بخش فضایی ضمن انتقاد از دولت قبل که به صنعت فضایی توجه نکرده، اعلام کرده بود که او برای رفع چالش‌های صنعت فضایی برنامه‌هایی در نظر گرفته است: از جمله ارتقا جایگاه سازمان فضایی کشور و تشکیل جلسه‌های شورای عالی فضایی با ریاست رئیس جمهوری پس از ۱۰ سال، تدوین قانون ملی فضا و مجوزهای جذاب اقتصادی برای جذب سرمایه بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری خارجی، برنامه‌ریزی برای مشارکت بین‌المللی و منطقه‌ای در حوزه فضا به منظور کسب دانش و سرمایه به همراه گسترش بازارها و تقابل با قدرت‌های انحصارگرای جهانی بخصوص آمریکا در مجامع بین‌المللی.

باوجود وعده‌های یادشده، حالا برخی از این شرکت‌ها اعلام می‌کنند آنقدر موانع دولتی برسر راه آن‌ها زیاد است که ترجیح می‌دهند فعالیت خود در این زمینه را متوقف کنند.

حذف شرکت‌های فضا پایه در راه است؟

شرکت دانش‌بنیان فضایی تیزنگر سه‌شنبه هفته‌ای که گذشت در متنی کوتاه بیانیه‌‌ای را در توئیتر منتشر کرد و از توقف موقت کار خود خبر داد. تیزنگر در بیانیه‌ خود با مورد خطاب قرار دادن کاربران اعلام کرده که: «به دلیل موانع شدید ایجاد شده توسط دولت محترم، تا اطلاع ثانوی این شرکت امکان ارائه خدمات فناوری فضایی را به مردم و سازمان‌های امدادی را نخواهد داشت.»

استارتاپ تیزنگر که مجوز شرکت‌های دانش‌بنیان را نیز دارد، با توجه به نیازسنجی صورت گرفته برای مدیریت منابع، آمایش سرزمین و مدیریت بحران در کشور با کمک تصاویر ماهواره‌های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی با حمایت سازمان فضایی ایران و پژوهشگاه فضایی شروع به فعالیت کرده است و یکی از استارتاپ‌های فضا پایه به حساب می‌آید. تیزنگر تاکنون توانسته است با دانش خود کمک زیادی به سازمان فضایی کشور کند. برای نمونه این شرکت در فروردین سال ۱۳۹۸ که چند استان در کشور دچار سیلاب شدند، برای مدیریت بحران این پدیده، در کنار سازمان فضایی ایران با ارسال نقشه‌های پهنه بندی سیلاب، پایش مستمر سطوح آبگیری و اعلام خطرهای به موقع توانست با ابزار سنجش از راه دور، کمک شایانی به مدیریت این بحران کند و حتی از سازمان فناوری اطلاعات و سازمان فضایی کشور مورد تشویق واقع شود.

کسی شرکت‌های فضا پایه را نمی‌شناسد

یاسر عشورزاده، مدیرعامل شرکت استارت‌آپی فضاپایه تیزنگر، موانع بیش از حد دولتی را اصلی‌ترین دلیلی می‌داند که باعث شده آن‌ها تصمیم به توقف فعالیت خود بگیرند. او برنامه‌ها و حمایت‌هایی را هم که سازمان فضایی یا وزارت ارتباطات از آن صحبت می‌کند، شعار می‌داند که هیچ وقت به مرحله عمل نرسیده است.

عشورزاده در گفت‌وگو با زومیت در مورد این موانع که باعث توقف کار این استارتاپ حوزه فضایی شده می‌گوید:

موانع ما خیلی بزرگ و ریشه‌ای است. در کنار اینکه هیچ حمایتی از ما نمی‌شود، ولی بزرگ‌ترین چالش ما این است که شناخت صحیحی نیسب به بخش کسب‌وکارهای فضا پایه وجود ندارد و همه با ما رفتاری را دارند که با یک شرکت فناوری اطلاعات انجام می‌دهند.

به گفته او هم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و هم سازمان فضایی به صورت کامل و دقیق شرکت‌های دانش‌پایه حوزه فضا پایه را نمی‌شناسند و برای حمایت از این شرکت‌ها حتی دسته‌ای مشخص برای آن‌ها درست نشده است. به گفته او حتی در صنف‌ها و اتحادیه‌های تخصصی هم مانند سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور ،کمیسیونی برای شرکت‌های فضا پایه نیست تا آن‌ها امکان مطرح کردن مشکل و حل آن را داشته باشند.

آنطور که او توضیح می‌دهد هنوز دولت تفکیکی بین شرکت‌های استارت‌آپی فضاپایه با شرکت‌های فناوری اطلاعات ایجاد نکرده و در تقسیم‌بندی، شرکت‌های فضا پایه در کنار شرکت‌های IT قرار می‌گیرند و این در حالی است که حوزه فضا پایه بسیار تخصصی است و کسی نمی‌تواند بدون داشتن دانش کافی وارد آن شود: «الان اگر شرکت ما را در اینترنت جستجو کنید به‌عنوان یک شرکت فناوری اطلاعات معرفی می‌شویم نه یک شرکت استارتاپی فعال در حوزه فضا پایه.» او تأکید می‌کند که وقتی شناختی از کسب‌وکار آن‌ها وجود نداشته باشد، حمایت‌های مناسبی هم برای رشد این شرکت‌ها صورت نمی‌گیرد.

عشورزاده در پاسخ به این سؤال زومیت که آن‌ها انتظار دارند دولت از آن‌ها چه حمایتی کند، می‌گوید:

اولین چیزی که انتظار داریم بازارسازی برای ما است. من به‌عنوان مدیرعامل یک شرکت استارتاپی یا دانش بنیان وظیفه‌ای نداردم که بازارسازی در این صنعت را انجام دهم. اگر از من هم می‌خواهند بازارسازی کنم هیچ اشکالی ندارد حداقل حمایت‌های مالی یا حمایت‌هایی مادی دیگر مانند ارائه مکان و… را برای من انجام دهند.

او تأکید می‌کند که آن‌ها می‌توانند با کمک تصاویر ماهواره‌های سنجش از دور کارهایی مانند پیش‌بینی سیلاب، ریسک آتش‌سوزی در جنگل‌ها و …. را انجام دهند و جلوی ایجاد خسارات جبران ناپذیر را بگیرند.

عشورزاده اعلام می‌کند که بازار تجاری شرکت‌های استارتاپی فضاپایه در جهان بسیار بزرگ است و یک بازار ۱۵۰ میلیارد یرویی دارد. او می‌گوید:‌ «تازمانی که دولت و حتی سازمان فضایی نتواند حوزه استارتا‌پ‌های فضا پایه را از حوزه‌های تخصصی دیگر جدا کند و فقط مجموعه برنامه‌های روی کاغذ نوشته شود، دولت نمی‌تواند در حوزه فضایی به موفقیت‌هایی که انتظار دارد برسد.» به گفته او حوزه فضایی، فقط ساختن ماهواره نیست.