صاحب‌خبر - کیمیا نجفی
مرتضی افقه، کارشناس اقتصادی درخصوص تاثیر نتیجه برجام بر بودجه سال آتی گفت: بدون شک نتیجه برجام بر بودجه سال آینده تاثیرگذار خواهد بود. اگر برجام به نتیجه برسد و تحریم‌ها لغو شود فروش نفت و درآمد آن جریان پیدا کرده و ما شاهد افزایش درآمدهای حاصل از فروش نفت خواهیم بود.
این روزها دو مسئله برجام و بودجه بسیار مورد توجه قرار گرفته و بخش‌های مختلف اقتصاد چشم به راه مشخص شدن نتیجه این دو موضوع هستند. برخی‌ها معتقدند که به نتیجه رسیدن برجام می‌تواند مشکل کسری بودجه را حل کند، به گفته آنها بودجه ۱۴۰۱ درصورت عدم احیای برجام با کسری بزرگی مواجه خواهد شد. هادی حق‌شناس کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با اقتصادآنلاین در خصوص تخمین‌هایی که از اعداد بودجه سال آینده زده می‌شود گفت: «عددهایی که برای بودجه سال آینده اعلام می‌شود طبیعتا با یک شرط مهم امکان تحقق دارد و آن هم احیای برجام است. اگر برجام احیا نشود بدیهی است که مطابق روال عادی نمی‌توانیم نفت بفروشیم و با سختی‌های فراوان، مقدار کمتر و قیمت‌های پایین‌تر ناگزیر به فروش نفت خواهیم بود. کما اینکه در سه سال گذشته نیز این مشکلات ایجاد شد و نتوانستیم مطابق انتظار نفت بفروشیم و درآمد ارزی داشته باشیم. بنابراین همه اعدادی که برای بودجه سال آینده اعلام می‌شود مشروط بر احیای برجام قابلیت تحقق پیدا خواهد کرد.»
اما عده‌ای دیگر بر این باورند که برجام مشکل کسری بودجه را حل نمی‌کند. محمد صادق‌الحسینی، کارشناس اقتصادی اخیرا گفته است: «برجام مشکل کسری بودجه را حل نمی‌کند و حتی به فرض رفع تحریم‌ها و حل مشکل فروش نفت، با فروش دارایی ارزی دولت روبه‌رو می‌شویم که بدترین نوع تامین کسری بودجه است.»
بررسی تاثیر نتیجه برجام بر بودجه سال آینده
مرتضی افقه، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه در خصوص تاثیر نتیجه برجام بر بودجه سال آتی به «ابتکار» گفت: بدون شک نتیجه برجام بر بودجه سال آینده تاثیرگذار خواهد بود. اگر برجام به نتیجه برسد و تحریم‌ها لغو شود فروش نفت و درآمد آن جریان پیدا کرده و ما شاهد افزایش درآمدهای حاصل از فروش نفت خواهیم بود. البته به جز برجام مسئله FATF و بهبود روند انتقال وجه نیز مطرح است اگر تمام این مسائل به نتیجه دلخواه برسد ما بهبود روند فروش نفت را خواهیم داشت بنابراین برجام تاثیر بالایی بر بودجه خواهد داشت.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: به بیانی روشن‌تر در سال‌های اخیر به دلیل تحریم‌ها، فروش نفت بخش از دست رفته بودجه بوده است که کسری قابل توجهی را به وجود آورده بود بنابراین در صورت به نتیجه رسیدن برجام درآمد حاصل از فروش نفت در مسیر مناسب قرار خواهد گرفت.
این اقتصاددان در ادامه به برخی از مشکلات اشاره کرد و دراین‌باره گفت: هرچند برجام تاثیر بالایی در بودجه کشور دارد اما با توجه به اینکه در سه سال اخیر بسیاری از بازارهای نفتی‌مان را از دست داده‌ایم، حتی در شرایط بهبود روابط و به نتیجه رسیدن برجام مدت زمانی لازم است تا بتوانیم بازارهای از دست داده را بار دیگر به دست بیاوریم. برای اینکه بتوانیم این بازارها را برگردانیم احتمالاً ناچار باشیم نفت‌مان را زیر قیمت به فروش برسانیم تا مشتری‌های گذشته را بار دیگر جذب کنیم بنابراین ممکن است درآمد حاصل از فروش نفت کمی کمتر از گذشته باشد. بنابراین برای برگشت درآمد بودجه به شکل سابق نیاز به زمان داریم.
افقه ادامه داد: ما در سال‌های گذشته بسیاری از چالش‌های را پشت سر گذاشته‌ایم بنابراین امیدواریم این بار از سال‌های گذشته عبرت بگیریم و بیشتر به تولید داخل تکیه کنیم. در آن شرایط منبع درآمد بودجه به جای اینکه از فروش نفت باشد باید از مالیات‌های ناشی از فعالیت‌های تولیدی و مصرفی داخل باشد.
این کارشناس اقتصادی افزود: به هر حال اگر تحریم‌ها رفع و فروش نفت به شکل سابق بازگردد قطعاً بخش قابل توجهی از کسری بودجه حل خواهد شد.
از شعار تا واقعیت
افقه همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان بدون توجه به رفع تحریم‌ها بودجه مناسبی را تنظیم کرد گفت: اینکه گفته شود بودجه سال آینده با تصور ادامه تحریم‌ها بسته می‌شود و یا سفره خانوارها به تحریم‌ها گره نخورده است بیشتر جنبه شعاری دارد. ما هنوز نتوانستیم جایگزین مناسبی برای درآمدهای نفتی در بودجه داشته باشیم.
وی در پایان با اشاره به راهکارهایی برای تامین هزینه‌های بودجه افزود: در سال‌های اخیر که فروش نفت با مشکل روبه‌رو بود برای تامین هزینه‌ها، اموال دولتی را فروخته‌ایم که این منبع آنچنان قابل اتکا نیست، از سوی دیگر استقراض از بانک مرکزی نیز یکی دیگر از راه‌های تامین هزینه‌های بودجه بوده است. فروش اوراق بدهی نیز یکی دیگر از راه‌های جایگزین فروش نفت بود که این راهکار هم فقط بدهی‌ها را به سال‌های بعد منتقل می‌کرد، برداشت از صندوق توسعه ملی نیز یکی دیگر از آن راهکارها بوده و این راهکارها نشان می‌دهد که ادعای تنظیم بودجه بدونه کسری و یا تنظیم بودجه با درنظر گرفتن ادامه تحریم‌ها تنها بازی با کلمات بوده است.∎
نظر شما