مهسا مژدهی: روز پنجشنبه نشست مسکو در مورد افغانستان در حالی پایان یافت که هر یک از طرفین حاضر برداشت متفاوتی نسبت به آن داشتند. این در حالی بود که در پایان این جلسه که برای آن تبلیغات زیادی شده بود، بیانیه ای کاملی منتشر نشد. بلکه تنها در چند جمله کوتاه آمده بود که شرکت کنندگان درباره این نشست به توافق ویژه‌ای نرسیدند اما در بیانیه‌ای بر کمک‌های فوری بشر دوستانه و اقتصادی برای بازسازی افغانستان تاکید کردند.در این بیانیه نوشته شده بود که «با در نظر گرفتن شرایط دشوار اجتماعی-اقتصادی و بشردوستانه در افغانستان، طرفین آمادگی خود را برای هماهنگی تلاش‌ها برای کمک به بازسازی این کشور پس از درگیری‌ها اعلام کردند».

همچنین در بیانیه منتشر شده توسط روسی پیشنهاد شده است که یک کنفرانس جامع کشورهای کمک کننده به افغانستان با هدف حل و فصل اوضاع نابسمان اقتصادی این کشور نیز در آینده نزدیک دایر شود.

نشست مسکو از نظر طالبان و روس ها

نشست مسکو با حضور کشورهای منطقه و در غیاب ایالات متحده شکل گرفت. پیش از این هم در مسکو دو نشست دیگر برقرار شده بود که هدفش صلح بین گروه های افغانستانی بود. هدفی که میسر نشد و سپس طالبان دو ماه قبل با تصرف کابل به تنهایی حکومت را به دست گرفتند و تلاش ها از قطر تا تهران و مسکو برای تشکیل دولتی فراگیر در افغانستان، از دست رفت.

عبدالسلام حنفی که طالبان وی را «معاون نخست‌وزیر» خود معرفی کرده، ریاست مذاکره‌کنندگان طالبان را در نشست دیروز مسکو تحت عنوان «آینده افغانستان» بر عهده داشت. او از اعضای اصلی تیم مذاکره کننده در دفتر قطر این گروه و معاون وزیر آموزش و پرورش در دولت طالبان در دهه ۱۹۹۰ بوده‌است. گفته می‌شود عبدالسلام حنفی از ازبک‌های ولایت جوزجان است. حنفی بعد از انجام مذاکرات در مسکو گفت که «دیدار در مسکو خوب و مفید بود و همگان بر سر امنیت پایدار افغانستان اتفاق نظر داشتند». «معاون نخست‌وزیر» طالبان اعلام کرد که «موقعیت روسیه در این منطقه خوب و قوی است و می‌تواند کاری برای تثبیت امنیت منطقه انجام دهد و این بسیار مهم است. ما به دنبال برقراری ارتباط با همه کشورها از جمله ایالات متحده هستیم». حنفی که با شبکه خبری «روسیا الیوم» گفت‌وگو می‌کرد، مدعی شد که «حقوق بشر در افغانستان اکنون وجود دارد و همه مردم کار می‌کنند و از حق تحصیل و کار برخوردارند. انفجارها در هر کشوری ممکن است رخ دهد، اما ما مصمم به حفظ امنیت همه افراد هستیم».

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در این نشست گفت "تلاش" طالبان برای ثبات اوضاع در افغانستان را می‌ستاید اما راه حل بلند مدت را در تشکیل یک دولت واقعاً فراگیر می‌بیند "که از منافع همه گروه‌های قومی و سیاسی نمایندگی کند".

مقامات طالبان این راه را تا مسکو امده بودند تا از جامعه جهانی در خواست کنند تا این گروه را به عنوان حاکمان افغانستان به رسمیت بشناسند. اتفاقی که بسیاری از کشور ها نسبت به آن مطمئن نیستند و به جز چین و پاکستان اغلب از اعلام این موضوع فعلا ابا دارند.

 ضمیر کابلوف نماینده ویژه رئیس جمهور ولادیمیر پوتین در امور افغانستان گفته است که طالبان افغانستان اگر خواستار به رسمیت شناخته شدن هستند، باید انتظارات جامعه جهانی در رابطه به حقوق بشر را رعایت کنند.

وعده ولادیمیر پوتین اما چرب و نرم تر بود او یک روز بعد از پایان این نشست گفت: طالبان را به‌زودی از فهرست گروه‌های تروریستی خارج می‌کنیم. روسیه در سال ۲۰۰۳ طالبان را "سازمان تروریستی" خواند. مسکو نگران مرزهای خود با افغانستان است و ترجیح می دهد تا اوضاع با طالبان به خوبی پیش برود. چرا که شورشیان متعلق به خاک این کشور در نزدیکی افغانستان استعداد تبدیل شدن به یک بحران برای مسکو را دارند. از سوی دیگر فعال شدن داعش خراسان در افغانستان هم نه تنها روس ها بلکه بسیاری دیگر از کشورهایی که مرز مشترکی دارند، نگران کرده است. چرا که ناامنی بیشتر در افغانستان می تواند دردسر ساز باشد.

مشکل اصلی کنونی با طالبان که مانع از به ثمر رسیدن گفتگوها شده، تمامیت خواهی این گروه در خاک افغانستان است. آنها حاضر به شرکت دادن دیگر گروه ها در افغانستان نیستند. علاوه بر آن تامین امنیت هم برای آنها تا اینجا مشکل بوده است و افغانستان در معرض یک فروپاشی و سقوط اقتصادی قرار دارد و نیازمند کمک های بین المللی به نظر می رسد. در حال حاضر برخی کشورها قول داده اند تا به این کشور کمک هایی بفرستند اما هنوز سازوکاری که بتواند بحران را در افغانستان کنترل کند، وجود ندارد.

به نظر می رسد که طالبان امیدوار است تا شرکت و حضورش در مجامع بین المللی بالاخره به شناخته شدن این گروه به عنوان دولت افغانستان بیانجامد. هر چند که شروط تعیین شده برای کابل، دشوارند و طالب ها قدمی برای ایجاد حسن نیت برنداشته اند، اما ظاهرا منتظرند تا کشورها را در عمل انجام شده قرار دهند و برای نخستین بار به عنوان دولتی رسمی در افغانستان به قدرت بنشینند. در هفته های گذشته حضور برخی از مقامات خارجی در افغانستان و دیدارشان با اعضای طالبان، این امید را بیشتر کرده است.

برآیند کلی نشان می دهد که قدرت های بزرگ جهانی علیرغم انتقاد از گروه طالبان به دنبال به رسمیت شناختن این گروه هستند. علاوه بر موضع روسیه، ایالات متحده آمریکا نیز اگرچه می گوید راه درازی برای این مسیر وجود دارد اما به نظر می رسد واشنگتن نیز در آینده ای نزدیک گروه طالبان را به رسمیت بشناسد. در حالیکه دو ماه از قدرت گرفتن طالبان می گذرد،بسیاری از کشورها معتقدند که این گروه از استاندارهای لازم برای تشکیل دولت برخوردار نیست و رفتارهای مطلوب و معقولی از خود نشان نمی دهد. اما نشست ها درباره افغانستان و آینده این کشور می تواند برای حل چالش های پیش رو مفید واقع شود تا طرفین به یک جمع بندی کلی از آینده سیاسی این کشور دست یابند.

یکی از این نشست ها، نشست وزرای امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان است که قرار است روز چهارشنبه پنجم آبان ماه در تهران برگزار شود. وزرای خارجه ایران، چین، پاکستان، ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان شرکت می‌کنند. البته وزیر خارجه چین به صورت مجازی در این نشست شرکت خواهد کرد و هنوز مشخص نیست که روسیه در چه سطحی در این نشست شرکت کند. اما آنچه که مشخص بوده تلاش های جمهوری اسلامی ایران برای برقراری ثبات و امنیت از طریق تشکیل دولت فراگیر است و به نظر می رسد نشست روز چهارشنبه گام مهمی در مسیر تحقق این امر باشد.

>>> این مطالب را هم بخوانید:
بازی جدید حامیان قدیم طالبان؛ریاض،ابوظبی و اسلام‌آباد چه در سر دارند؟
وضعیت افغانستان برای روسیه و چین خطرناک است؟
خطر طالبان برای چین تا چه اندازه جدی است؟
ورود نظامی پاکستان به پنجشیر؛ موضع ایران تغییر کرد؟
تکرار سیاه‌چاله‌ دهه‌هفتاد؛ ایران باید تهدید را به‌ فرصت تبدیل کند
سایه‌خطر «بازی بزرگ جدید» بر سر ایران؛ چه شد که همسایه‌ به‌این‌روز افتاد؟

311312/23