«سرعت واکسیناسیون در ایران، غربی‌ها را کاملا شگفت‌زده کرده است»؛ وزیر بهداشت در حالی چنین جملاتی را مطرح می‌کند که نیم‌نگاهی به آمار‌های واکسیناسیون، روایت متفاوتی را نشان می‌دهد.

به گزارش «تابناک»؛ از بیست و یکمین روز بهمن ماه ۱۳۹۹ که برنامه ملی واکسیناسیون علیه کووید ۱۹ در کشورمان آغاز شد تا به امروز، ۲۵۳ روز می‌گذرد و در این بازه، فراز و فرود‌های زیادی را تجربه کرده‌ایم؛ از پشت سر گذاشتن موج سهمگین چهارم شیوع بیماری در کشورمان در فروردین امسال تا موج مرگبار پنجم که هنوز پس لرزه هایش ادامه دارد و پایان نیافته است.

درباره محدوده زمانی بزرگی، نزدیک به ۸.۵ ماه سخن می‌گوییم که در ابتدای آن سرعت واکسیناسیون به شدت کند بود تا جایی که در ۶۵ روز ابتدایی، تنها کمی بیش از ۴۶۲ هزار دوز واکسن تزریق شد (میانگین روزانه ۷۱۰۰ دوز)، بعد کمی شتاب گرفت و به میانگین تزریق روزانه ۱۰۰ هزار و در ادامه، ۲۰۰ هزار دوز واکسن در روز رسید و در ادامه دچار سکته‌ای محسوس گشت و حتی تا آستانه توقف پیش رفت.

احتمالا نیاز به مرور نباشد که کمبود واکسن و تاخیر‌های پیاپی در واردات آن و همچنین بدعهدی کشور‌های تولیدکننده، چه بر سر روند واکسیناسیون در کشورمان آورد و بعد در ادامه مسیر و با تغییر دولت، چه گشایشی در روند واردات این محصول مهم رقم خورد، اما مرور این پیشینه، مقدمه‌ای ضروری برای تحلیل وضعیت فعلی واکسیناسیون در کشورمان است؛ وضعیتی مطلوب که البته سوالاتی مهم پیرامون آن مطرح است.

در شرح وضعیت کنونی برنامه واکسیناسیون علیه کویید در کشورمان، همین بس که تا به امروز بالغ بر ۷۵ میلیون دوز واکسن تزریق شده که رهاورد آن واکسینه شدن کامل (یعنی تزریق دو دوز واکسن) ۲۶ میلیون تن از هموطنان‌مان بوده است؛ تکمیل واکسیناسیون نزدیک به ۴۰ درصد جامعه هدف واکسیناسیون در ایران که ۶۶ میلیون تن (کل جمعیت ۱۲ سال به بالای کشورمان) است.

 

اکنون کافی است که بدانیم در هفته‌های اخیر به طور میانگین، روزانه بالغ بر ۱.۲ میلیون دوز واکسن تزریق می‌شود تا روند واکسیناسیون در کشورمان مطلوب‌تر به نظر برسد و تحقق وعده اتمام واکسیناسیون در کشورمان تا پایان سال جاری و حتی زودتر، دهه فجر (مطابق وعده وزیر بهداشت)، دست یافتنی جلوه کند؛ دورنمایی که دقت در آمار‌ واکسیناسیون بر آن قلم تردید می‌کشد!

برای درک این موضع می‌بایست کمی در آمار‌ها دقیق‌تر شویم و مثلا آمار واکسیناسیون در شبانه روز اخیر را مرور کنیم که حکایت از تزریق یک میلیون و ۲۶۶ هزار و ۶۳۷ دوز واکسن دارد؛ عددی که شامل تزریق ۴۱۷ هزار و ۵۱۵ دوز اول و ۸۴۹ هزار و ۱۲۲ دوز دوم است، که معنای آن، کاهش چشمگیر ورودی افراد به برنامه واکسیناسیون و افزایش شمار خروجی‌ها از این برنامه با دریافت دوز دوم است. (برای مطالعه آمار تفکیکی هر روز به اینجا بروید)

این روندی است که طی روز‌های گذشته هم مشاهده می‌شود؛ تزریق ۴۸۲ هزار دوز اول در مقابل ۹۸۷ هزار دوز دوم در روز دوشنبه هفته جاری، ۴۵۹ هزار دوز اول در مقابل ۸۲۶ هزار دوز دوم در روز یکشنبه، ۳۰۱ هزار دوز اول در مقابل ۵۲۶ هزار دوز دوم در روز ابتدای هفته جاری و... این در حالی است که مثلا در روز ۱۵ مهر، ۶۲۱ هزار دوز اول و ۳۸۴ هزار دوز دوم تزریق شده بود که نشان از برتری شمار ورودی‌ها به نسبت شمار خروجی‌های واکسیناسیون داشت.

 

بیایید کمی ماجرا را ساده‌تر کنیم؛ آمار واکسیناسیون عبارت است از شمار افرادی که برای دریافت دوز اول مراجعه می‌کنند و آن‌هایی که پیشتر دوز اول را دریافت کرده و برای تکمیل واکسیناسیون مراجعه می‌کنند. اکنون اگر بدانیم تعداد افرادی که برای دوز اول مراجعه می‌کنند، به مرور کاسته شده، نتیجه غایی چیزی جز کاهش تعداد تزریق واکسن در آینده نزدیک خواهد بود؟

برای مثال می‌شود به این نکته اشاره کرد که احتمالا در نیمه آبان ماه، نزدیک ۶۰۰ هزار نفر (همان‌هایی که در نیمه مهر دوز اول واکسن را دریافت کرده اند) برای دریافت دوز دوم مراجعه خواهند کرد، در حالی که در هفته آخر آبان ماه، تعداد این دست مراجعین به کمتر از ۵۰۰ و حتی ۴۰۰ هزار خواهد رسید. دورنمایی ناگریز که تنها راه جلوگیری از وقوع آن، افزایش شمار مراجعان دریافت دوز اول واکسن است.

اینجاست که وضعیت واکسیناسیون در کشورمان که مطلوب به نظر می‌رسید، تا حدی نگران کننده جلوه می‌کند، به ویژه اگر بدانیم به زودی با موج ششم شیوع ویروس و بیماری در کشورمان مواجه خواهیم بود که یکی از نتایج جانبی آن، کاهش میزان مراجعه برای واکسیناسیون خواهد بود؛ شرایطی که احتمالا تحت تاثیر عوامل زیادی به وجود آمده که نیازمند ریشه یابی و رفع است، از جمله کمبود واکسن‌هایی مانند آسترازنکا و حتی کووایران برکت که سرگردانی برخی هموطنان مان را به دنبال داشته است.

 

به این ایرادات، وعده‌های مسکوت مانده‌ای مانند واردات واکسن جانسون اند جانسون تولید بلژیک ـ که به مانند واردات واکسن فایزر، وزیر بهداشت کشورمان وعده اش را داد و برخلاف فایزر، وارداتش منتفی اعلام نشد ـ یا حتی عرضه نشدن واکسن‌های وطنی مانند پاستوکووک یا اسپایکوژن را می‌توان افزود که بی شک در کند شدن مراجعه برای دریافت دوز اول واکسن تاثیرگذار بوده است، یا حتی مشکلات جانبی مانند برچیده شدن برخی پایگاه‌های واکسیناسیون یا کمبود پایگاه در برخی شهر‌ها و مناطق در کشورمان.

مشکلاتی که رفع آن‌ها بسیار ضروری و حیاتی است تا جایی که اگر به دستور کار ویژه ستاد ملی مقابله با کرونا یا کمیته‌های زیرمجموعه آن تبدیل شود هم جای تعجب نخواهد داشت؛ اما این گونه نمی‌شود و به جایش وزیر بهداشت مدعی شگفت زده شدن غربی‌ها از سرعت واکسیناسیون در کشورمان می‌شود! ادعایی که پیشتر هم مشابه آن از زبان وزیر مطرح شده و به مانند قبلی ها، نتیجه اش هرچه باشد، رفع موانع موجود بر سر راه واکسیناسیون نخواهد بود. روندی که باید تغییر کند تا واکسیناسیون با کمترین حواشی پیش برود و از این روی، شاید بهتر است وزیر کمتر در این خصوص سخنرانی نماید!