به گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی 27 مهرماه در تفسیر سوره مبارکه نحل، به آیه اول این سوره «أَتَى أَمْرُ اللَّهِ فَلَا تَسْتَعْجِلُوهُ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ» اشاره کرد و گفت: کلمه امر در آیه اول از ماده‌ای است که جمع آن امور است و نه اوامر، یعنی امر به معنای فرمان و حکم نیست و کسانی که آن را فرائض و احکام دانسته‌اند، به خاطر اینکه به ماده امر به معنای دستور و فرمان توجه داشته‌اند.

وی افزود: خطاب آیه به کفار است، زیرا مؤمنان به تعبیر علامه طباطبایی، استعجال به عذاب ندارند، بنابراین حتی وعده‌ها و وعیدها هم معنای امرالله نیست، بلکه مصداق امرالله است؛ خداوند فرموده است امر الهی در ناحیه ربوبی در لوح محفوظ تحقق پیدا کرده است و چیزی برای بعد نمانده است. البته نسبت به ما بعد است؛ بعد فرمود «فلا تستعجلوه»؛ یعنی عجله نکنید، زیرا خیلی زود آن را درک خواهد کرد؛ حتی قیامت را که ما مؤمنان هم دوردست می‌بینیم، دور نیست و کل تاریخ بشر و عالم ماده لحظه‌ای در علم ربوبی هم محسوب نمی‌شود.

استاد حوزه با بیان اینکه بنابراین «اتی امرالله» مفهومی گسترده است و خطاب عجله نکردن به کفار هم از جمله مصادیق آن است، اضافه کرد: گاهی نقل می‌شود که از آیت‌الله حسن‌زاده آملی سؤال کردند که دعا کنید ظهور زودتر باشد و ایشان فرمودند ظهور واقع شده است؛ البته بنده که حدود 20 سال از درس ایشان و محضر وی استفاده کرده و مأنوس بودم از خودشان این تعبیر را نشنیدم، اما اگر حمل بر صحت کنیم، ظهور واقع شده به معنای این نیست که امام زمان(عج) از پرده غیبت ظاهر شده‌اند، زیرا اگر چنین بود قطعاً کسانی غیر از او هم مطلع می‌شدند.

هادوی تهرانی بیان کرد: بحث ایشان احتمالاً ناظر به مطلبی است که عرض شد، یعنی در ناحیه ربوبی، ظهور واقع شده است؛ در روایت داریم که حتی خود امام زمان(عج) هم نمی‌دانند که ظهورشان چه زمانی خواهد بود. بنابراین وقتی خود امام زمان(عج) نمی‌دانند آیت‌الله حسن‌زاده و آیت‌الله بهجت هم نمی‌دانند. 

وی افزود: ما دعا می‌کنیم که ظهور زودتر رخ دهد و این وظیفه ما هست. البته ظهور شروطی دارد که باید آنها حاصل شود و مهمترین شرط این است که زمینه برای مأموریتشان یعنی پرکردن جهان از عدل و داد فراهم باشد. اینکه امام بخواهند جهان از عدل پرشود، این طور نیست که فقط با یک اشاره امام(عج) این کار انجام شود، بلکه اگر در دوره ظهور، جهان پر از عدل و داد خواهد شد، در شرایط عادی و با امکانات موجود و با اطاعت اغلب مردم جهان از امام انجام می‌شود.

وی تأکید کرد: وظیفه مؤمنان این است که خود را آماده ظهور و طالب منجی قرار دهند و نقش منجی را برای دیگران تشریح کنند؛ این استدلال که برخی می‌گویند ما باید به توسعه ظلم کمک کنیم تا ظهور زودتر انجام شود، برعکس مأموریت امام است که رسالتشان ایجاد عدل و داد در جهان است.

استاد حوزه علمیه با اشاره به تعبیر سبحانه، بیان کرد: شیخ طوسی وقتی به تسبیح رسیده است، چند معنا برای آن ذکر کرده است؛ اول تنزیه یعنی خدا را منزه و پاک دانستن از تمامی عیوب و نقائص؛ معنای دیگر استثناء هست که در سوره قلم شاهدیم؛ معنای دیگر صلات و نماز است و معنای دیگر نور است که در روایت آمده «فلولا سبحان وجهه» یعنی نور وجهه.

هادوی تهرانی در توضیح معنای استثناء برای تسبیح، گفت: خداوند در سوره مبارکه قلم در آیه 17 و 18 فرموده است: «إِنَّا بَلَوْنَاهُمْ كَمَا بَلَوْنَا أَصْحَابَ الْجَنَّةِ إِذْ أَقْسَمُوا لَيَصْرِمُنَّهَا مُصْبِحِينَ؛ وَلَا يَسْتَثْنُونَ»؛ خداوند فرموده است که ما اینها را گرفتار آزمون کردیم، اصحاب جنه در اینجا به معنای صاحبان باغ است، نه بهشت؛ داستان برای باغدارانی است که تصمیم گرفتند اول صبح بروند میوه باغ‌ها را بچینند و آن را به فقرا ندهند، اما چون ان‌شاءالله نگفتند، صبح که به باغشان رفتند، دیدند پودر شده است.

وی افزود: در آیه 26 سوره قلم «فَلَمَّا رَأَوْهَا قَالُوا إِنَّا لَضَالُّونَ» و آیات بعد هم آمده است که اینها گفتند ما گمراه و محروم شدیم و ثمرات و میوه‌های ما از بین رفت، اما اوسط آنها، یعنی فرد عاقل‌تر یا میان‌سال در بین آنان گفت که «قَالَ أَوْسَطُهُمْ أَلَمْ أَقُلْ لَكُمْ لَوْلَا تُسَبِّحُونَ»(28) آیا به شما نگفتم چرا تسبیح خدا نمی‌گویید؛ شیخ طوسی فرموده است «لولا تسبحون» در آیه 28 ناظر به «لا یتسثنون» در آیه 18 این سوره است، بنابراین تسبیح در اینجا به معنای استثناء هست.

وی اضافه کرد: البته این استثناء همان استثنای خاص یعنی نگفتن ان‌شاء‌الله است؛ البته بنده معتقدم که آنچه شیخ فرموده مصداق عدم تسبیح است و فرمایشات ایشان در اینجا تام نیست و این استدلال متکی به آیات بعد است که توضیحات بیشتری ارائه خواهد شد.