گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، براساس اعلام بانک مرکزی، نقدینگی کل کشور در پایان مرداد امسال به ۳,۹۲۱ هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته (تا پایان مرداد ۱۳۹۹) ۳۹.۱ درصد افزایش یافت. به رغم رقم رو به رشد این شاخص در جدیدترین آمار اقتصاد ایران، میزان رشد نقدینگی در دومین ماه از فصل تابستان ۱۴۰۰ نسبت به پایان پارسال ۱۲.۸ درصد به ثبت رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ( پایان مرداد ۱۳۹۹ نسبت به پایان سال ۱۳۹۸، رشد نقدینگی ۱۴.۱ درصد گزارش شد) ۱.۳درصد کاهش داشته است.

طبق گزارش بانک مرکزی، پایه پولی نیز در پایان مرداد امسال به ۵۱۶ هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به میزان آن در ماه مشابه سال گذشته بیش از ۴۲ درصد افزایش داشت با بررسی‌های انجام شده بیش‌ترین عامل اثرگذار در رشد پایه پولی مربوط به افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی است که نسبت به ماه مشابه سال گذشته، رشد ۲۹.۳ درصدی داشته است.

نسبت شبه پول به پول نیز در مرداد امسال به بیش از ۴ رسید این در حالی است که این نسبت در مرداد سال گذشته برابر با ۳.۹ بود ارقام فوق نشان می‌دهد که انتظارات تورمی همچنان در سطح بالایی قرار دارد. همچنین ضریب فزاینده نقدینگی در مرداد امسال برابر با ۷.۶ گزارش شده که نسبت به مرداد سال گذشته کاهش ۲.۱ درصدی داشته است.

اکنون که گزیده آمار مربوط به شاخص‌های کلان نظام اقتصادی توسط عالی‌ترین نهاد مربوط به نظام پولی و مالی منتشر شده بررسی اثر آنها در نحوه برنامه‌ریزی مسئولان و سیاست‌گذاران جدید ضرورت دارد از این رو خبرنگار اقتصاد کلان خبرگزاری آنا به گفت‌وگو با حمیدرضا جیهانی، کارشناس اقتصادی پرداخته که در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید.

بیشتر بخوانید:

بودجه ۱۴۰۱ با کسری بسته نمی‌شود

کسری بودجه ۱۴۰۰ مهمترین عامل افزایش نقدینگی

آنا: چه عواملی موجب افزایش نقدینگی کشور در ۵ ماهه نخست امسال شد؟

جیهانی: نقدینگی در همه اقتصادها از بخش پول و شبه پول تشکیل شده است؛ میزان نقدینگی از حاصل‌ضرب یک ضریبی به‌عنوان تکاثر در پایه پولی به دست می‌آید. در کشور ضریب فزاینده پول یا همان ضریب تکاثر عددی بین ۴ تا ۶ است که البته در بدترین اوقات تا ۶.۵ هم رسیده است.

در پنج‌ماهه نخست امسال به دلیل کسری بودجه که ناشی از عدم تحقق درآمدهای دولت بود، سیاست‌گذار مجبور شد از محل تنخواه‌گردان بانک مرکزی و استقراض از آن در قالب چاپ پول، نسبت به تأمین نیازمندی‌های ریالی‌اش برای پرداخت مصارف و هزینه‌ها و حقوق کارکنان اقدام کند که این اقدام منجر به رشد مقدار پایه پولی شد.

آنا: برای کنترل نقدینگی چه باید کرد؟

جیهانی: زمانی که مقدار حجم پول در گردش اقتصاد افزایش پیدا کند نرخ تورم و قیمت‌ها صعود می‌کنند.

نقدینگی که در قالب پول و شبه پول به‌صورت سرگردان در اقتصاد ما وجود دارد اگر با سیاست‌گذاری درست پولی و اقتصادی بتوانیم روند و جریان آن را به سمت فضای درست مولّد مانند بخش‌های تولیدی و صنعتی هدایت کنیم، شاهد رشد اقتصادی و ارتقا اقتصاد کشور خواهیم بود اما به دلیل مشکلات تورمی، نرخ ارز و نبود فرهنگ سرمایه گذاری در ظرفیت‌های اقتصادی صحیح، مردم سرمایه خود را بیشتر وارد بازارهای مسکن، سکه، طلا، ارز و خودرو می‌کنند البته بازار مسکن در مقام تولید (ساخت‌وساز) یک کار مولّد محسوب می‌شود که می تواند به چرخ اقتصاد کمک کند.

اگر نقدینگی وارد بازار ساخت‌وساز مسکن شود، در ابتدا تورم اولیه‌ای در این بازار رخ خواهد داد ولی درنهایت به دلیل رشد ساخت‌وساز، عرضه واحدمسکونی افزایش یافته و نیاز متقاضیان واقعی (خانه اولی ها و تقاضای مصرفی) پاسخ داده خواهد شد بنابراین ورود نقدینگی به بازار مولدی مانند ساخت و ساز مسکن در میان مدت و بلند مدت منجر به تعدیل نرخ‌ها می‌شود. اکنون بخشی از تورم بازار مسکن به دلیل وضعیت عرضه و تقاضاست چرا که عرضه از تقاضا جا مانده است، اگر حجم تولید مسکن افزایش یابد، عرضه و تقاضا در بازار مسکن به تعادل می‌رسد و تورم بازار مسکن مدیریت خواهد شد.

بانک مرکزی بر پشتوانه هیچ، پول چاپ می‌کند

آنا: تاثیر تولید و درآمدهای نفتی بر حجم نقدینگی چقدر است؟

جیهانی: استخراج نفت به‌خودی‌خود تأثیری در حوزه نقدینگی ما ندارد. نقدینگی، خروجی درآمد ارزی دولت است که در اختیار بانک مرکزی قرار می‌گیرد و در نهایت این درآمد به‌صورت ریالی در اقتصاد کشور به گردش می آید. لذا با افزایش تولید نفت و به تبع آن رشد صادرات طلای سیاه ارزآوری بیشتری در کشور خواهیم داشت.

بانک مرکزی درآمدهای ارزی را در قبال ریال در اختیار واردکنندگان قرار می‌دهد که این فرآیند با کاهش حجم و میزان ریال موجود در بازار و چرخه گردش پول ملی منجر به کاهش نقدینگی می‌شود. بنابراین هر اندازه که بتوان از درآمدهای ارزی در خارج از کشور بهره برد و آنها را در اختیار واردکنندگان قرار داد، حجم نقدینگی در گردش کم می شود.

البته طی سال‌های اخیر بخش زیادی از افزایش نقدینگی در کشور به دلیل ارزهای بلوکه‌شده ایران در خارج از کشور است که بانک مرکزی به پشتوانه آن‌ها ریال چاپ کرده و در اختیار دولت ها قرار داده است درصورتی‌که براساس واقعیت و آنچه در اقتصاد مشهود است ارزی در اختیار بانک مرکزی وجود خارجی ندارد تا به پشتوانه آن به چاپ پول بپردازد.

مشکلات اقتصادی قابل حل هستند

آنا: آیا دولت سیزدهم توان رفع چالش های اقتصاد ایران را دارد؟

جیهانی: دولت جدید همت و تلاش بسیار زیادی دارد که در دولت قبل نبود. وزرا و مدیران عالی دولت سیزدهم روزانه در حال بررسی، پیگیری، گزارش و نتیجه‌گیری موضوعات و مسائل مهم کشور هستند.

امیدواریم اعضای دولت سید ابراهیم رئیسی به صورت یک مجموعه واحد و هماهنگ حرکت کنند چرا که بخش زیادی از مشکلات اقتصاد کشور در راستای هم‌افزایی‌های داخلی قابل حل و رفع خواهند بود.

انتهای پیام/