بعد از کنفرانس سال ۱۹۵۵ در ژنو در زمینه استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای ، " کمیسیون انرژی اتمی" ترکیه وابسته به نهاد نخست وزیری این کشور در سال ۱۹۵۶ میلادی تاسیس شد.
ترکیه در سال ۱۹۵۷ میلادی به عضویت سازمان بین الملی انرژی هسته ای درآمد و اولین فعالیت و تحقیقات هسته ای این کشور در سال ۱۹۶۲ در رآکتور تحقیقاتی یک مگاواتی تی آر-۱ در ساحل دریاچه کوچک (چکمجه استانبول) تاسیس و آغاز شد. ( ظرفیت رآکتور یاد شده در سال ۱۹۸۰ به پنج مگاوات افزایش یافت. ) اولین فعالیتها برای تاسیس نیروگاه اتمی جهت تولید برق در ترکیه نیز بین سالهای ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۰ میلادی انجام شد.
در سال ۱۹۷۰ میلادی سازمان برق ترکیه تاسیس شد و در سال ۱۹۷۲ میلادی نیز بخش انرژی هسته ای وابسته به سازمان برق ترکیه فعالیتهای خود را آغاز کرد.
در اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی فعالیتها برای تثبیت محل ساخت نیروگاه اتمی در ترکیه آغاز و سه نقطه مرسین- آک کویو در جنوب غرب، سینوپ- اینجه بورون در شمال ترکیه و کرکلارالی- ایگنه آدا درشمال غرب ترکیه برای تاسیس نیروگاه اتمی مناسب تشخیص داده شد و در سال ۱۹۷۶ میلادی مجوز برای محل نیروگاه در مرسین- آک کویو داده شد.
ترکیه در سال ۱۹۸۰ میلادی پیمان ان پی تی را امضا کرد و متعهد به عدم ساخت سلاح اتمی شد. در سال ۱۹۸۴ میلادی پیشنهاد نخست وزیر وقت تورگوت اوزال مبنی بر مشارکت ترکیه و یک شرکت خارجی در زمینه ساخت نیروگاه اتمی و بهره برداری ۱۵ ساله شرکت خارجی از این نیروگاه و بعداز آن تفویض نیروگاه به دولت بطور گسترده ای در جامعه ترکیه مطرح شد.
ترکیه در سال ۱۹۸۴ میلادی به عضویت آژانس انرژی اتمی کشورهای عضو (او ائی سی دی ) درآمد ولی متعاقب فاجعه چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ میلادی طرح ساخت نیروگاه هسته ای در ترکیه از دور خارج و بخش نیروگاههای هسته ای سازمان برق ترکیه در سال ۱۹۸۸ نیز تعطیل شد.
در اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی مجددا ساخت نیروگاه اتمی در ترکیه مطرح شد و ساخت نیروگاه اتمی در منطقه آک کویو مجددا در دستور کار دولت آنکارا قرار گرفت. در اواخر سال ۲۰۰۲ میلادی سازمان انرژی اتمی ترکیه به وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه وابسته شد و در اواخر سال ۲۰۰۴ میلادی هم سازمان انرژی اتمی ترکیه و هم وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه از آغاز ساخت سه نیروگاه اتمی که مجموعا پنج هزار مگاوات انرژی تولید خواهد کرد خبر دادند.
به رغم این اولین گام جدی در زمینه ساخت نیروگاه اتمی در ترکیه سالها بعد برداشته شد.
نیروگاه در حال ساخت آک کویو که بعد از بهره برداری اولین نیروگاه اتمی ترکیه خواهد بود با مشارکت روسیه در حال ساخت است. این نیروگاه در منطقه گلنار شهر مرسین قرار گرفته است .
منطبق با قرارداد تنظیمی بین ترکیه و روسیه، منطقه ساخت نیروگاه بطور مجانی در اختیار شرکت روس اتم قرار داده شده است. این شرکت با استفاده از امکانات مالی خود نیروگاه را تاسیس خواهد کرد. منطبق با طرحهای ارایه شده نیروگاه آک کویو شامل چهار واحد است و منطبق با قرارداد تنظیمی دولت آنکارا متعهد شده است که ۷۰ درصد برق تولیدی در واحدهای اول و دوم نیروگاه و ۳۰ درصد از برق تولیدی در واحدهای سوم و چهارم را به مدت ۱۵ سال از قرار ۱۲.۳۵ سنت به ازای هر کیلووات ساعت خریداری کند.
به گفته مسوولین ترکیه ،نیروگاه در سال ۲۰۲۳ میلادی آماده بهره برداری خواهد شد و ظرفیت هر واحد نیروگاه ۱۲۰۰ مگاوات و ظرفیت کامل نیروگاه نیز ۴۸۰۰ مگاوات می باشد. با استفاده از ظرفیت کامل نیروگاه ۵/۵ درصد از انرژی مورد استفاده ترکیه تامین خواهد شد. بنا به پیش بینی های انجام شده عمر مفید نیروگاه تا سال ۲۰۸۲ میلادی خواهد بود.
ایده تاسیس نیروگاه اتمی در این منطقه از اوایل دهه ۱۹۷۰ میلادی شکل گرفته است و در سال ۱۹۷۶ میلادی اولین مناقصه به ظرفیت ۶۰۰ مگاوات در این منطقه انجام شد و اولین مناقصه را شرکت ای اس ائی ای اتم سوئد برنده شد ولی اجرای طرح بدلیل ناکامی در اخذ وام خارجی به سرانجام نرسید.
در اواخر سال ۱۹۸۳ میلادی نیز ترکیه با سه شرکت خارجی دیدارهایی برای ساخت نیروگاه در این منطقه انجام برگزار کرد، ولی این مذاکرات نیز موفقیت آمیز نبود. در سال ۱۹۹۸ میلادی سومین مناقصه برای ساخت نیروگاه در این منطقه آغاز ولی بعد از نخست وزیری بولنت اجویت مناقصه یاد شده از سوی هیات وزیران باطل شد.
در سال ۲۰۰۴ میلادی مجددا طرح احداث نیروگاه در این منطقه اعلام و در ۲۱ نوامبر سال ۲۰۰۷ میلادی نیز قانون مرتبط در این زمینه تصویب شد.
در سال ۲۰۱۰ بین ترکیه و روسیه قرارداد احداث نیروگاه امضا و در سال ۲۰۱۲ از سوی سازمان انرژی اتمی ترکیه امور مرتبط با قبول ضمانتهای مالی شرکت روس اتم مورد قبول واقع شد و در آوریل ۲۰۱۸ برای واحد اول و در آگوست ۲۰۱۹ نیز برای واحد دوم نیروگاه مجوز ساخت داده شد.
ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در سال ۲۰۱۷ میلادی بعد از دیدار با رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه اعلام کرد که نخستین واحد نیروگاه در سال ۲۰۲۳ مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت .کلنگ احداث نخستین واحد نیروگاه در سال ۲۰۱۸ از سوی پوتین و اردوغان به زمین زده شد.
در مارس سال ۲۰۱۸ میلادی نیز آیین نامه مرتبط با ساخت نیروگاههای هسته ای در ترکیه تدوین و در روزنامه رسمی منتشر شد.
بعد از شروع فعالیتهای احداث این نیروگاه، عملیات ساخت تا به امروز بدون وقفه ادامه یافته است و پیش بینی می شود که منطبق با برنامه تنظیمی بهره برداری از نیروگاه بدون تاخیر و وقفه آغاز شود.
در حال حاضر قریب به هشت هزار نفر که هشتاد درصد آنان را اتباع ترکیه تشکیل می دهند در ساخت نیروگاه مشارکت دارند. قریب به ۶۰۰ تبعه ترکیه برای اشتغال در نیروگاه در روسیه آموزش می بینند. آموزش ۱۴۳ نفر از این عده به پایان رسیده و در حال حاضر ۱۰۷ تبعه ترکیه در دوره های لیسانس و فوق لیسانس جهت اشتغال در نیروگاه، آموزش خود در روسیه را ادامه می دهند.
تاکنون گزارشهایی در زمینه تلاش ترکیه برای غنی سازی اورانیوم منتشر نشده است و اطلاعاتی نیز از این موضوع در دست نمی باشد.
نظر شما