رهبر معظم انقلاب دانشجویان را به جهاد تبیین در فضای مجازی فراخواندند؛ جهاد با تبلیغات دروغین که یکی از ابزار آن استفاده از اخبار کذب (فیک‌نیوز) است.
کاهش مرجعیت خبری رسانه‌های رسمی و سنتی، زنگ خطری است که اگر به آن توجه نشود، آینده رسانه در ایران و جریان انتشار اخبار را با ابرچالش «فیک‌نیوز»‌ها مواجه می‌کند. بر اساس نتایج جدید‌ترین نظرسنجی یکی از مراکز معتبر افکارسنجی در ایران، صداوسیما که در اسفندماه ۱۳۹۷ دارای مرجعیت خبری ۷/۵۷ درصدی بود، در شهریور ۱۴۰۰، تنها ۱/۴۲ درصد از مرجعیت را در اختیار دارد، روزنامه‌ها هم در این بازه زمانی از ۷/۱ درصد به ۲/۰ درصد مرجعیت نزول پیدا کردند.
در مقابل این سقوط‌های چشمگیر، فضای مجازی شامل رسانه‌های اجتماعی، از ۱/۲۶ درصد مرجعیت خبر با رشد قابل توجه به ۴/۴۱ درصد رسیدند. مقایسه ارقام این نتیجه را حاصل می‌کند که مردم دیگر مانند گذشته به صداوسیما به عنوان مرجع اصلی دریافت اخبار نگاه نمی‌کنند. هم اکنون میزان مرجعیت خبر صداوسیما و فضای مجازی بسیار نزدیک شده است و بعید نیست در نظرسنجی‌های آتی، صداوسیما از رقیب خود عقب نیز بیفتد.
کاهش درصد مرجعیت خبر صداوسیما به معنای آن است که ارجاع مردم و مخاطبان به اخبار این رسانه شیب نزولی پیدا کرده است. مدیران صداوسیما باید با خود بیندیشند که چرا مردم دیگر خبر‌ها را از بلندگوی این سازمان دنبال نمی‌کنند؟!
این پرسشی است که مدیران ارشد صداوسیما و به خصوص معاون خبر (معاون سیاسی) این سازمان باید به دنبال پاسخ به آن باشند ولی می‌شود برای روشن شدن دلایل سقوط مرجعیت خبر صداوسیما، به عوامل دخیل در آن اشاره کرد.
عامل اول از یک رقابت سالم نشئت می‌گیرد. برخی از مهم‌ترین اخبار صداوسیما بعضاً با فاصله‌ای زمانی پس از وقوع حادثه و رخداد‌ها هستند، در حالی که رسانه‌های اجتماعی به لحظه و حتی به صورت مستقیم و زنده اخبار را پوشش می‌دهند. ارتباط‌های زنده خبری در صداوسیما بیشتر معطوف به رخداد‌های رسمی است و حوادث کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند.
مورد دوم عوامل درون‌سازمانی و برون‌سازمانی است که صداوسیما با آن درگیر است، در حالی که رسانه‌های فعال در شبکه‌های اجتماعی از چنین قید و بندی آزاد هستند.
سومین مورد را می‌توان به بحث اعتماد مرتبط دانست، چرایی کاهش اعتماد به این رسانه می‌تواند ابعاد مختلفی داشته باشد، از جمله اینکه مخاطبان به این نتیجه رسیده باشند که خبر‌های رسانه‌های اجتماعی صادقانه‌تر تهیه، تنظیم و منتشر می‌شوند. اما کاهش مرجعیت خبری صداوسیما چه خطری برای جامعه دارد؟ افزایش مرجعیت خبری فضای مجازی از یک سو فرصتی است برای رقابتی‌تر شدن فضای اطلاع‌رسانی و از سوی دیگر تهدیدی است برای گسترش فضا و امکان انتشار اخبار دروغ که اصطلاحاً «فیک‌نیوز» نامیده می‌شود. فیک‌نیوز‌ها بر اساس منشأ انتشار می‌توانند مغرضانه یا سهوی منتشر شوند که متأسفانه به دلیل شرایط سیاسی و اجتماعی ایران و وجود دشمنان خارجی زیاد، تولید و انتشار اخبار دروغین با غرض رسیدن به اهداف خاص بیشتر رخ می‌دهد. فیک‌نیوز‌ها همچنین می‌توانند در چند وجه خود را نشان دهند، ابتدا اخبار کاملاً بی‌اساس، دوم اخباری که در آن حقیقت و دروغ به هم آمیخته شده و سوم اخباری که در آن بخشی از واقعیت حذف شده است.
تشخیص هر کدام از این اخبار با توجه به حجم و نوع انتشار اخبار در فضای مجازی دارای شرایطی است. آموزش «سواد رسانه‌ای» باعث می‌شود تا حد زیادی شناخت «فیک‌نیوز» آسان شود، ولی از آنجا که سواد رسانه‌ای هنوز در کشورمان جانیفتاده و در مقابل فضای مجازی به سرعت در حال تبدیل شدن به مرجع اصلی اخبار است، شاید امروز وظیفه سنگین «جهاد تبیین» به مبارزه با فیک‌نیوز‌ها در شبکه‌های مجازی معطوف شود. اخبار دروغین در کوتاه‌مدت و بلندمدت تأثیر سوء خود را می‌گذارد و می‌تواند جریان فکری را در جامعه ایجاد یا سبک زندگی خاصی را پی‌ریزی و ترویج کند یا حرکت‌های اجتماعی و اعتراضی خاصی شکل دهد که همگی بر اساس یک خبر دروغ متولد شده‌اند. امروز جنگ و جهاد با اخبار دروغین در دوره‌ای که رسانه رسمی مانند صداوسیما تقریباً میدان را باخته است، باید از اولویت‌های فکری جوانان باشد.