به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری ایسکانیوز، علامه حسن زاده آملی در اواخر سال ۱۳۰۷ هجری شمسی در آمل متولد و در حجر کفالت و تحت مراقبت پدر و مادری الهی، بزرگوار و اهل یقین، تربیت و از مادری عفیفه صدیقه طاهره و پاک از ارجاس حین الولادهکه معرفت و اخلاص و صداقت بود، پرورش یافت.

در حالی که شش ساله بود به مکتبخانه در محضر معلم روحانی شرفیاب شد و خواندن و نوشتن یاد گرفت و تعدادی از جزوات متداول در مکتبخانه‌های آن زمان را خواند تا اینکه در خردسالی تمام قرآن را به خوبی یاد گرفت.

پس از آن وارد دوره ابتدایی شد. تاریخ ورود وی به حوزه علمیه مهرماه سال ۱۳۲۳ هجری شمسی بود.

 علامه حسن زاده آملی، اساتیدی همچون علامه طباطبایی، علامه شعرانی، مرحوم الهی قمشه‌ای و غیره داشت و شاگردانی هچون؛ آیت الله صمدی آملی! آثار متعددی شامل؛ قرآن هرگز تحریف نشده، اله‌ نامه، رساله‌‏ای در تضاد، رساله‌ای در علم، نهج الولایه، دروس اتحاد عاقل بمعقول، وحدت از دیدگاه عارف و حکیم و غیره از وی یه چاپ رسیده است‌.

در ۶ سالگی به مکتب‌خانه و نزد یک معلم روحانی رفت، خیلی زود خواندن و نوشتن یاد گرفت و تا اینکه در خردسالی تمام قرآن را به خوبی یاد گرفت‌.

دیدار با امام رضا علیه السلام در عالم رؤیا:

استاد حسن زاده خود در این رابطه می فرمایند: در عنفوان جوانی و آغاز درس زندگانی که در مسجد جامع آمل سرگرم بصرف ایام در اسم و فعل و حرف بودم، و محو در فرا گرفتن صرف و نحو، در سحرخیزی و تهجّد عزمی راسخ و ارادتی ثابت داشتم؛ در رؤیای مبارک سحری به ارض اقدس رضوی تشرف حاصل کردم و بزیارت جمال دل‌‏آرای ولی اللّه اعظم ثامن الحجج علی بن موسی الرضا -علیه و علی آبائه و ابنائه آلاف التحیة و الثنا- نائل شدم.

در آن لیله مبارکه قبل از آنکه بحضور باهر النور امام- علیه السلام- مشرف شوم مرا به مسجدی بردند که در آن مزار حبیبی از احبّاء اللّه بود و به من فرمودند در کنار این تربت دو رکعت نماز حاجت بخوان و حاجت بخواه که برآورده است، من از روی عشق و علاقه مفرطی که به علم داشتم نماز خواندم و از خداوند سبحان علم خواستم.

سپس به پیشگاه والای امام هشتم سلطان دین رضا -روحی لتربته الفداء، و خاک درش تاج سرم- رسیدم و عرض ادب نمودم بدون اینکه سخنی بگویم امام که آگاه به سرّ من بود و اشتیاق و التهاب و تشنگی مرا برای تحصیل آب حیات علم می‏ دانست فرمود نزدیک بیا، نزدیک رفتم و چشم به روی امام گشودم دیدم با دهانش آب دهانش را جمع کرد و بر لب آورد و بمن اشارت فرمود که بنوش، امام خم شد و من زبانم را درآوردم و با تمام حرص و ولع که خواستم لبهای امام را بخورم، از کوثر دهانش آن آب حیات را نوشیدم و در همان حال به قلبم خطور کرد که امیر المؤمنین علی -علیه السلام- فرمود: پیغمبر اکرم(ص) آب دهانش را به لبش آورد و من آنرا بخوردم که هزار در علم و از هر دری هزار در دیگری به روی من گشوده شد.

پس از آن امام- علیه السلام- طی الارض را عملا به من بنمود، که از آن خواب نوشین شیرین که از هزاران سال بیداری من بهتر بود بدر آمدم، به آن نوید سحرگاهی امیدوارم که روزی بگفتار حافظ شیرین سخن بترنّم آیم که:.

دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند * واندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند

چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی ‏* آن شب قدر که این تازه براتم دادند

من اگر کامروا گشتم و خوشدل چه عجب ‏* مستحق بودم و اینها به زکاتم دادند

*گذراندن دوران تحصیلی ۱۳ ساله در تهران

مهاجرت به تهران

این عالم وارسته در شهریور ۱۳۲۹ هجری شمسی به تهران آمد و چند سالی در مدرسه مبارک حاج ابوالفتح (رحمه‌الله علیه) به سر برد و باقی کتب شرح لمعه از عام و خاص قوانین تا آخر جلد آن را در محضر آیت الله آقا سید احمد لواسانی فرا گرفت.

در محضر علامه شعرانی و بعد از آن چندین سال در مدرسه مبارک مروی به سر برد و با راهنمایی آیت الله حاج شیخ محمد تقی آملی به محضر مبارک علامه حاج میرزا ابوالحسن شعرانی طهرانی رسید.

تدریس

برخی از دروسی که حضرت علامه حسن زاده آملی تدریس می‌کرد به شرح زیر است:

تدریس چهار دوره اشارات با شرح خواجه که در هر دوره‌ای با تصحیح دقیق و تعلیقات وشرحی محققانه همراه بوده است.

تدریس مصباح الانس به مدت هشت سال در حوزه علمیه قم برای چندین نفر از عزیزان به خصوص جناب عارف واصل حضرت حجت الاسلام سمندری نجف آبادی و جناب عارف واصل حضرت آقای دکتر امامی نجف آبادی و دوره دوم تدریس آن نیز در تاریخ ۲۴/‏۰۷/‏۱۳۷۰‬ آغاز شد که تا صفحه ۴۹ این کتاب به طبع انتشارات فجر در طی ۱۸۴ جلسه ادامه یافت و در تاریخ ۲۶/‏۱۱/‏۱۳۷۱‬ با کسالت وی تعطیل شد.

تدریس شرح فصوص الحکم قیصری چهار دوره که برای شاگردان املاء می‌فرمود و آنان می‌نوشت.

تدریس یک دوره کامل شفا شیخ رئیس که در ضمن تدریس از روی چندین نسخه تصحیح شده و تعلیقات و حواشی نمود.

تدریس چهار دوره تمهید القواعد در حوزه علمیه قم که هر دوره‌اش حدود چهار سال به طول انجامید.

تدریس «اُکَر مانالاؤس» که مدت سه سال در حوزه علمیه قم بطول انجامید.

تدریس دو کتاب «اُکَر ثاوذوسیوس و مساکن» به تحریر خوجه طوسی.

تدریس اصول اقلیدس.

تدریس دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی.

وی در مدت اقامت در تهران طی سیزده سال یا بیشتر همراه با اشتغال به تحصیل علوم از آن محاضر عالیه طبق روش معهود و سیره جاریه بین علمای روحانی به تعلیم و تدریس در مدارس (حوزه علمیه) روحانی نیز اشتغال داشت.

مهاجرت به قم و تدریس در حوزه علمیه

وی در ۲۲ مهر ۱۳۴۲ هجری شمسی به قصد اقامت در قم تهران را ترک کرد، بعد از ورود به قم، تدریس معارف حقّه الهی و تعلیم فنون ریاضی را شروع کرد، کتب مختلفی از جمله "تمهید القواعد"، کتاب "برهان منطق شفاء شیخ رئیس"، " جلد نهم اسفار صدرالمتألهین"، کتاب "توحید بحارالانوار مجلسی"  و غیره را به‌طور کامل خواند.

استاد حسن‌زاده آملی در حوزه علمیه قم اقدام به تدریس اشارات در چهار دوره با شرح خواجه، مصباح الانس به مدت هشت سال ، شرح فصوص الحکم قیصری در چهار دوره، یک دوره کامل شفا شیخ رئیس، چهار دوره تمهید القواعد، "اُکَر مانالاؤس"  مدت سه سال، دو کتاب "اُکَر ثاوذوسیوس و مساکن"،  اصول اقلیدس، دروس هیئت و دیگر رشته‌های ریاضی کرد.

نفس خود را مشغول کن قبل از آن‌که تو را مشغول کند

از تاکیدات این علامه می‌توان به این جمله که "نفس را مشغول بدار وگرنه او تو را مشغول می‏‌کند" اشاره کرد، جزواتی همچون شرح نهج البلاغة، رساله‏‌ای در ولایت و امامت، رساله‌ای در رؤیت و عدم آن بر مشرب حکمت و کلام، رساله‌ای در لقاء اللّه بر منهل عرفان، رساله‏‌ای به نام فصل‌الخطاب فی عدم تحریف کتاب رب الأرباب، رساله‏‌ای در صبح و شفق و تحقیق در صبح صادق و کاذب و بیان طایفه ‏ای از آیات و روایات در این موضوع و غیره اشاره کرد.

با دیدن استاد حسن زاده امیدوار شدم

از آیت‌الله حاج سیّد رضا بهاء الدینی درباره علامه حسن زاده نقل شده که، افرادی که از نظر علمی پشتکار دارند، توانسته‌اند از حوزه خوب استفاده کنند و در کنار آن به خودسازی و تهذیب نفس برسند، بنده زمانی بود که به خاطر مسائلی که پیش آمد، از حوزه و طلاب ناامید شدم ولی زمانی که چشمم که به آقای حسن زاده آملی افتاد به کلّی از نظر خود برگشتم و امیدوار شدم.

اشعار

حسن‌زاده آملی در همان سن و سال کم به مطالعه کتاب‌های گلستان و بوستان سعدی و بهارستانِ جامی روی آورد. یکی از آثار حسن‌زاده آملی دیوان اشعار است که حدود پنج هزار بیت دارد و در قالب‌های غزل، رباعی، قصیده و ترجیع بند سروده شده‌، اما بیشتر اشعار در قالب غزل و در خصوص سیر و سلوک عرفانی است. دیوان اشعار حسن‌زاده به سبک شاعران گذشته همچون حافظ، مولوی و محمود شبستری سروده شده است.

درگذشت

حسن زاده آملی صبح سوم مهرماه سال ۱۴۰۰ به علت بیماری ریوی در بیمارستان بستری شد و شب هنگام درگذشت.

انتهای پیام/