آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد روز سه شنبه در نشست سالانه این سازمان بین المللی، از نابرابری پیرامون توزیع جهانی واکسن کرونا انتقاد کرده و گفت بیش از ۹۰ درصد مردم آفریقا حتی دوز اول واکسن خود رادریافت نکرده اند.
گوترش تاکید کرد تصاویر واکسن‌های بلااستفاده و منقضی شده واکسن کرونا در زباله‌های کشورهای ثروتمند در حالی که مناطق وسیعی از جهان دسترسی چندانی به واکسن‌ها نداشته اند بی اخلاقی ما را نشان می‌دهد.
بر اساس گزارش سازمان ملل متحد کشورهای مرفه و توسعه یافته که می‌توانند شهروندان خود را بیش از سایر کشورها واکسینه کنند، باعث طولانی شدن همه گیری و افزایش نابرابری در توزیع جهانی واکسن شده اند. توزیع ناعادلانه واکسن میلیارد‌ها نفر را در برابر ویروس کرونا آسیب پذیر می‌کند و همچنین به ظهور انواع کشنده تری از ویروس منجر می‌شود.
برآوردی که توسط شرکت تحلیلی علمی Airfinity منتشر شد، نشان می‌دهد که تنها ۱.۹ درصد از مردم کشورهای کم درآمد حداقل یک دوز دریافت کرده اند. در مقابل، ۶۳ درصد از مردم در آمریکا و ۷۱ درصد از آن‌ها در انگلستان حداقل یک دوز خود را تزریق کرده اند.
گروه اطلاعاتی ایرفینیتی دریافت که تا تابستان آینده میلیون‌ها نفر دیگر در اثر بیماری همه گیر به دلیل کمبود دستگاه اکسیژن جان خود را از دست می‌دهند.
کشورهای آفریقایی قربانی توزیع نابرابر واکسن و کمبود بهداشت
با ظهور سویه دلتای ویروس کرونا، آفریقا در حال افزایش شدید و قابل پیش بینی در موارد و مرگ و میر ناشی از ویروس کرونا است. کشور نامیبیا، جایی که فقط ۱.۲ درصد از مردم واکسینه شده اند، در حال حاضر به ازای هر ۲۲ نفر ۱ نفر (یا ۴.۵ درصد) بر اثر ابتلا به ویروس کرونا کشته می‌شود. در مقایسه، در انگلستان، جایی که نزدیک به ۷۰ درصد از مردم به طور کامل واکسینه شده اند، میزان مرگ و میر مورد اخیر ۱ از هر ۷۵۰ مورد (یا ۰.۱ درصد) است.
آفریقا به عنوان یک قاره در حال حاضر روزانه به طور متوسط ۶۵۰۰ مورد مرگ و میر ناشی از بیماری کووید -۱۹ را تجربه می‌کند و این میزان در هفته‌های اخیر تا ۴۳ درصد افزایش یافته است. در همین راستا پیش بینی می‌شود آفریقا در ماه‌های آینده بیش از ۱۵۰هزار نفر قربانی داشته باشد. این علاوه بر ۱۶۰ هزار مورد مرگ ناشی از بیماری کرونا از ابتدای همه گیری تایید شده است. با توجه به کمبود آزمایشگاه‌ها این رقم مطمئناً کمتر از میزان تلفات در این قاره است.
این تفاوت بزرگ در دسترسی به واکسن COVID با وجود مازاد در دسترس بودن واکسن‌ها در سطح جهان همچنان ادامه دارد. تخمین زده می‌شود که کشورهای گروه ۷ دوز‌های کافی برای پوشش کل جمعیت خود خریداری کرده اند و هنوز بیش از ۲.۵ میلیارد دوز باقی مانده است. با وجود این مازاد، انتقال واکسن به آفریقا درست در موج دلتا کرونا متوقف شده است.
متخصصان بهداشت ماه‌هاست هشدار می‌دهند شرایط زندگی در مناطق پرجمعیت و فقیر در شهر‌های آفریقا به شیوع سریع ویروس کرونا کمک خواهد کرد؛ به دلیل نبود بهداشت و ناممکن بودن رعایت فاصله اجتماعی در محله‌های پرازدحام که خانواده‌های پرجمعیت معمولا همه در یک اتاق زندگی میکنند.
پروفسور سلیم عبدالکریم، متخصص بیماری‌های عفونی و مشاور رئیس جمهور آفریقای جنوبی در مبارزه با ویروس کرونا می‌گوید: «تراکم جمعیت یک عامل کلیدی است. اگر قادر به رعایت فاصله اجتماعی نباشید، ویروس شیوع پیدا می‌کند.»
کمیسیون اقتصادی سازمان ملل در رابطه با امور آفریقا می‌گوید شیوع ویروس کرونا می‌تواند به کشته شدن ۳۰۰ هزار تا ۳.۳ میلیون ساکن این قاره منجر شود.
واکسن‌های تاریخ گذشته هدیه کشورهای غربی
تجزیه و تحلیل‌ها نشان می‌دهد ۱۰۰ میلیون واکسن کووید ذخیره شده توسط کشورهای ثروتمند تا پایان سال ۲۰۲۱ منقضی میشوند و دور ریخته میشوند. از ۱۰۰ میلیون واکسنی که قرار است تا پایان سال منقضی شوند، اتحادیه اروپا ۴۱ درصد و آمریکا ۳۲ درصددر آن سهم دارند. این در حالی است که کشورهای فقیر علاوه بر گرسنگی از کمبود واکسن نیز رنج می‌برند.
این مسئله اعتراض فعالان عدالت اجتماعی را برانگیخته است و از وقوع جنایت احتمالی به دلیل عدم دسترسی کشورهای فقیر به واکسن هشدار می‌دهند.
گوردون براون، نخست وزیر اسبق انگلیس کشورهای ثروتمند را به ارتکاب جنایت اخلاقی متهم و اعلام کرده است که غیرقابل تصور و غیرمنطقی است که ۱۰۰ میلیون واکسن باید از ذخایر کشورهای ثروتمند دور انداخته شود، در حالی که جمعیت فقیرترین کشورهای جهان هزینه زباله‌های واکسن ما را با از دست دادن جانشان می‌دهند.
این هشدار پس از آن مطرح می‌شود که انگلیس به سایر کشورهای غربی برای افزایش دوز‌های تزریقی برای افراد بالای ۵۰ سال در پاییز پیوست.
بر اساس گزارش Global Justice Now، حجم عظیمی از دوز‌های منقضی شده و بلااستفاده مدرک محکمی برای نشان دادن نابرابری در توزیع واکسن در جهان است
در این گزارش آمده است که کشورهای ثروتمندی مانند انگلستان در حال انباشتن واکسن‌هایی هستند که در کشورهای با درآمد کم و متوسط به شدت مورد نیاز است.
مقامات آفریقایی معتقدند که هدر دادن میلیون‌ها دوز از واکسن که می‌تواند برای نجات جان افراد مورد استفاده قرار گیرد، جنایت است، اما زمانی که تعداد انگشت شماری از شرکت‌ها تولید واکسن را به خود اختصاص داده اند، وقوع این جنایت اجتناب ناپذیر است.
از طرفی دیگر نیز هزاران دوز واکسن در کشورهای آفریقایی به دلیل منقضی شدن تاریخ استفاده آن‌ها از بین رفته است.
بسیاری از کشورهای آفریقایی واکسن‌های اهدایی را به کشورهای اهدا کننده فرستاده و می‌گویند که نمی‌توانند قبل از انقضای واکسن‌ها از آن‌ها استفاده کنند.
به همین دلیل صندوق کودکان سازمان ملل متحد، یونیسف، از کشور‌هایی که قصد دارند واکسن‌های خود را اهدا کنند خواست تا زودتر اقدام کنند تا بتوانند به موقع مورد استفاده قرار گیرند.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) از کشورهای آفریقایی خواسته است که واکسن‌های کووید -۱۹ را که ممکن است تاریخ انقضای آن‌ها تمام شده باشد، از بین نبرند و منتظر راهنمایی‌های بیشتر باشند.
این درخواست پس از آن مطرح می‌شود که کشورهای مالاوی و سودان جنوبی اعلام کردند بیش از ۷۰ هزار دوز از واکسن آسترازنکا را که تاریخ آن منقضی شده است از بین بردند. هر دو کشور این واکسن‌ها را از اتحادیه آفریقا دریافت کرده بودند، اما نتوانسته بودند آن‌ها را تا تاریخ انقضای تزریق کنند.WHO می‌گوید فقط توگو و گامبیا تأیید کرده اند که از تمام این دوز‌ها تا تاریخ انقضا استفاده کرده اند. این داستان مشابه طرح Covax است، زیرا برخی کشورها نمی‌توانند از واکسن‌های خود به موقع استفاده کنند.
بیشتر واکسن‌ها حدود ۳ سال پس از تولید منقضی میشوند، اما عمر مفید واکسن‌های کرونا بسیار کوتاه‌تر است: شش ماه برای واکسن‌های مدرنا، فایزر و آسترازنکا و سه ماه برای واکسن جانسون و جانسون.
یکی دیگر از عوامل عدم استفاده واکسن در کشورهای آفریقایی تا تاریخ انقضای آن ها، عدم آمادگی کشورها و مردم این کشورها است. برای مثال کشورهای آفریقایی باید با اولویت بندی و آماده سازی جمعیت‌های آسیب پذیر، محل‌های واکسیناسیون و امکانات سردخانه و آموزش کارکنان بهداشت و کمپین های عمومی برای تزریق واکسن، شرایط را برای تزریق سریع واکسن آماده کنند.
شکست فاجعه بار اخلاقی کشورهای ثروتمند
اتحادیه واکسن‌های مردمی، ائتلافی از موسسات خیریه بین المللی است که پیش بینی کرده است حداقل ۹۰ درصد از مردم در ۶۷ کشور کم درآمد تا پایان سال ۲۰۲۱ شانس کمی برای واکسیناسیون کووید دارند.
بر اساس گزارش مجله پزشکی انگلیس BMJ، کشورهای پردرآمد، از جمله انگلستان، با آنکه تنها ۱۴ درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، حجم بسیار زیادی از واکسن کرونا را پیش خرید کرده‌اند.
چنین معاملاتی باعث شد تدروس ادهانوم غبریسوس، مدیر کل سازمان بهداشت جهانی، در جلسه هیئت مدیره WHO در ماه ژانویه هشداری جدی بدهد. او گفت که جهان در آستانه یک شکست فاجعه بار اخلاقی قرار دارد و هزینه این شکست با جان و معاش در فقیرترین کشورهای جهان پرداخت خواهد شد. همچنین کانادا بیش از چهار دوز به ازای هر نفر جمعیت تأمین کرده است.
کشورهای ثروتمند همچنین باید بخشی از ۱۰.۹ میلیارد دوز خریداری شده را در اختیار کشور‌هایی قرار دهند که در حال حاضر به شدت نیاز دارند. آفریقا در حال حاضر با افزایش موارد ابتلا به کرونا مواجه است و این تنها به سال ۲۰۲۱ منتهی نمی‌شود.
شش کشور آفریقایی اوگاندا، تونس، نامیبیا، آفریقای جنوبی، زامبیا و زیمبابوه در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد تلفات ثبت شده در قاره را شامل میشوند و باید در اولویت دریافت واکسن قرار گیرند.
مقامات سازمان جهانی بهداشت، از کشورهای ثروتمند مانند آمریکا خواسته‌اند تا به اصول اخلاقی احترام بگذارند و حجم بالای دوز‌های مازاد خریداری شده را در اختیار کشورهای نیازمند قرار دهند.
اما کشورهای ثروتمند هیچ نشانه‌ای از تغییر تصمیم خود نشان نمی‌دهند. آمریکا، رژیم صهیونیستی، انگلیس، آلمان، فرانسه و مجارستان از جمله کشور‌هایی هستند که یا در حال حاضر تزریق دوز سوم را در دست اجرا دارند یا قصد دارند به زودی این کار را انجام دهند.
WMA (انجمن پزشکی جهانی) می‌گوید هیچ کشوری نباید فراموش شود ما فقط یک اقتصاد جهانی نیستیم. اکنون یک جامعه جهانی هستیم.
جولیان شیتر، مشاور متخصص اخلاق و حقوق بشر می‌گوید اگر چندین میلیارد فقیر دارید که به واکسن دسترسی ندارند، شما مخزن عظیمی از ویروس کرونا دارید. عوامل بیماری زا به مرز‌ها احترام نمی‌گذارند. دسترسی به واکسن برای امنیت بهداشت جهانی مهم است.
تا پایان سال ۲۰۲۱، انتظار می‌رود سازندگان واکسن در مجموع حدود ۱۰.۹ میلیارد دوز واکسن کووید ۱۹ را تولید کنند. این تقریباً برای واکسیناسیون همه بزرگسالان در سطح جهان کافی است. از این نزدیک به ۱۱ میلیارد دوز، ۹.۹ میلیارد قبلاً توسط کشورهای ثروتمند برای جمعیت خود خریداری شده است.
حتی اگر کشورهای ثروتمند قصد واکسیناسیون ۱۰۰ درصدی از جمعیت خود را داشته باشند، باز هم ۳ میلیارد دوز اضافی برای اشتراک با کشور‌هایی که به واکسن نیاز دارند، باقی می‌ماند.
از سوی دیگر، آمریکا متعهد شده است که ۵۸۰ میلیون دوز را در سطح بین المللی به اشتراک بگذارد و بزرگترین مشارکت کننده مالی در پروژه کوواکس بوده است. ایالات متحده همچنین با لغو حمایت‌های مالکیت معنوی از واکسن‌های کووید موافقت کرده و هیچ اقدامی برای جلوگیری از ممنوعیت صادرات واکسن انجام نداده است.
از طرفی دیگر نیز اتحادیه اروپا اخیراً ۲۰۰ میلیون دوز به کوواکس اختصاص داده است، اما همچنان با لغو حمایت از مالکیت معنوی مخالف است. چین ۱۶.۵ میلیون دوز به ۶۶ کشور جهان اهدا کرده است، اما ۵۵۰ میلیون دوز که موافقت کرده است به کوواکس عرضه کند صرفاً برای خرید خواهد بود.
بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس وعده داده بود که ۱۰۰ میلیون دوز واکسن را با کشورهای در حال توسعه به اشتراک بگذارد، اما فقط ۹ میلیون آن ارسال شده است.
نتیجه نهایی این است که کشورهای ثروتمند در حال کنترل و عدم عرضه واکسن‌های اضافی برای نجات جان مردم جهان هستند در حالی که برخی از نقاط جهان، به ویژه آفریقا، به سرعت در حال افزایش نرخ مرگ و میر هستند.
این تبعیض در امر توزیع واکسن کرونا، یادآور دزدی ماسک اروپایی‌ها و آمریکا از یکدیگر است. در ابتدای همه گیری که سرعت شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان، کمبود مواد بهداشتی و ماسک را به بحرانی در کشورهای مختلف بدل کرده بود و باعث شده کشورهای غربی که بسیاری ان‌ها را مهد تمدن می‌دانند، از ترس ویروس کرونا تجهیزات پزشکی یکدیگر را به سرقت ببرند. کشور‌هایی که پیش از این خود را متحدان دیرینه می‌نامیدند حالا این گونه با زیر پا گذاشتن اخلاق و قوانین از یکدیگر دزدی می‌کردند. سرقت‌هایی که صدای مقامات بسیاری از این کشورها را در آورد و با وجود آرای قطعی دادگاه‌ها حاضر به پس دادن این اقلام به یکدیگر نشدند.
نظر شما