سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران بعد از گذشت هشت ماه از کنار رفتن دونالد ترامپ و روی کار آمدن دولت جو بایدن ادامه دارد. هم‌زمان سیاست تبلیغاتی و رسانه‌ای قدرتمندی توسط کشورهای اروپایی و آمریکا در جریان است تا ایران را مقصر تأخیر در دست‌یابی به احیای برجام یا توافقی جدید معرفی نماید. به همین دلیل است که مقامات مختلف این کشورها در روزهای اخیر بارها از شور و اشتیاق خود نسبت به آغاز مذاکرات و رایزنی‌های سخن گفته‌اند.

جو بایدن روز دوشنبه بیست و نهم شهریورماه در پیامی به شصت و پنجمین نشست مجمع عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از اهمیت بازگشت متقابل ایران و آمریکا به توافق هسته‌ای گفت. آنتونی بلینکن و لیز تراس، وزرای خارجه آمریکا و انگلیس نیز در دیداری دوجانبه در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل خواستار بازگشت ایران به مذاکرات وین و ادامه گفت‌وگوها درباره توافق برجام شده بودند.

هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان نیز با صدور بیانیه‌ای در آستانه برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل با اشاره به اینکه طی روزهای آینده گفت‌وگوهایی با مقامات ایران درباره توافق هسته‌ای انجام خواهد شد، بر ضرورت آغاز سریع مذاکرات برجامی تأکید کرد.

وزیر خارجه آلمان بدون اشاره به خروج واشنگتن از توافق هسته‌ای و عدم پایبندی اروپا به تعهدات برجامی در قبال ایران، مدعی شد دعوت از تهران برای بازگشت به توافق تا ابد ادامه نخواهد داشت و ایران باید سریعاً به میز مذاکرات برگردد.

ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه نیز روز سه‌شنبه، سی‌ام شهریورماه طی نشست خبری در مقر سازمان ملل عنوان کرد زمان علیه هرگونه توافق احتمالی با ایران است و با گذشت زمان، تهران به فعالیت هسته‌ای خود سرعت می‌دهد. لودریان همچنین مدعی شده بود قرار است تمامی طرف‌های برجام، دیداری با یکدیگر در حاشیه نشست سالانه سازمان ملل جهت ایجاد تحرک برای شروع مذاکرات وین داشته باشند.

با وجود ادعای لودریان اما ایران اعلام کرد نشست وزرای 1+4 در نیویورک در دستور کار نیست. سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه که برای نشست مجمع عمومی در نیویورک به سر می برد تأکید کرد گفتگوهای وین به‌زودی و طی چند هفته آتی از سر گرفته خواهد شد و این به اطلاع 1+4 رسانده شده است.

در هفته‌های پایانی دولت روحانی، گفت‌وگوهای ایران با اعضای 1+4 متوقف شد و این مسئولیت به دولت سیزدهم واگذار شد. در دولت جدید نیز نسبت به «مذاکره برای مذاکره» هشدار داده‌شده است. ایران تلاش کرد تا با تنوع بخشیدن به تعاملات سیاسی و اقتصادی در عرصه جهانی زمینه را جهت کاهش وابستگی به اتحادیه اروپا مهیا سازد. ایران هم‌زمان جهت کاهش خواسته‌های زیاده خواهانه طرف غربی برای احیای برجام خطوط قرمز مشخص و تعریف‌شده‌ای تعیین کرده است. عدم ورود به بحث مذاکره درباره مسائل منطقه‌ای و موشکی، لغو کلیه تحریم‌های اعمال‌شده در دوران دونالد ترامپ، لزوم راستی آزمایی رفع تحریم‌ها، تضمین جهت عدم خروج دوباره آمریکا از برجام، تغییر نکردن محتوای برجام و ... از پیش‌شرط‌های اساسی ایران جهت بازگشت به توافق بوده است.

ایران بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام و عدم انجام وظایف توسط اروپایی‌ها، مطابق بندهای 26 و 36 توافق هسته‌ای اقدام به کاهش تعهدات خود کرد. قطعاً این سیاست در مذاکرات آینده منجر به تقویت موضع جمهوری اسلامی ایران و در چانه‌زنی‌ها در مقابل اعضای برجام کمک‌کننده خواهد بود.

هفتادوششمین نشست سالانه مجمع عمومی می‌تواند زمینه‌ای برای بیان سیاست دولت جدید در قبال توافق هسته‌ای باشد. قرار است حسین امیر عبداللهیان در نیویورک دیدارهایی با جوزب بورل، نماینده عالی سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دیدارهای دوجانبه‌ای با وزرای خارجه انگلیس و فرانسه داشته باشد که قطعاً مهم‌ترین موضوع در این ملاقات‌ها بحث برجام و آینده توافق هسته‌ای خواهد بود.

باوجوداینکه رایزنی‌ها بین طرفین در هفته‌ها و ماه‌های آینده بسیار افزایش خواهد یافت اما سیاست استکباری آمریکا در گذشته و در شش دور مذاکرات برجامی که در وین جریان داشت با سکوت و بعضاً مساعدت کشورهای اروپایی نیز همراه شد و ثابت کرد چشم‌انداز رسیدن به توافق هسته‌ای مسیر همواری نخواهد داشت.