«اگر زمان تغییر در جامعهای فرا رسیده باشد، هیچ قدرتی را یارای متوقفکردن آن نیست». اینها اولین سخنان «مصطفی آکینچی»، رئیسجمهوری جدید منطقه خودمختار قبرس شمالی است که اگرچه روز یکشنبه توانست با کسب اکثریت آرا در دور دوم انتخابات ریاستجمهوری، بر رقیب محافظهکار خود فائق آید، اما هنوز راه درازی برای تحقق وعدههای انتخاباتی خود مبنیبر اتحاد دوباره با ساکنان جنوبی جزیره دارد. این نامزد مستقل چپ میانه در حالی توانست با کسب بیش از 60 درصد آرا، صندلی ریاستجمهوری ترکنشین قبرس شمالی را از «درویش اراوغلو»، رئیسجمهوری پیشین این منطقه، برباید که در دور اول انتخابات قافیه را به او و احزاب پرنفوذ و پشتیبانش، چون حزب اتحاد ملی و حزب دموکراتیک نیروهای ملی باخته بود، اما جای تعجب نیست که در سایه تحریمهای بینالمللی و عدم بهرسمیتشناختهشدن این منطقه خودمختار ترکنشین از سوی جوامع بینالملل، پوشاندن قبای نمادین ریاستجمهوری بر تن آکینچی 67ساله از دید ناظران بینالمللی معنایی جز تعیین نماینده ارشد هیأت حاکمه این منطقه در مذاکرات صلح با بخش یونانینشین جزیره نداشته باشد. آکینچی که تنها یک سال پس از هجوم نیروهای ترکیه به خاک قبرس در سال 1974 و اشغال یکسوم شمالی این جزیره، با ورود به پارلمان، حیات سیاسی خود را آغاز کرده و بلافاصله پس از آن بهعنوان شهردار بخش شمالی نیکوزیا، پایتخت تحت منازعه این جزیره منصوب شد، اکنون بهعنوان دومین رئیسجمهور چپگرای این منطقه در دوران اشغال، نهتنها باری دیگر امید شهروندان ترکتبار این منطقه را برای ازسرگیری مذاکرات صلح و بازگشت به دامان جامعه اروپایی زنده کرده، بلکه باعث خوشبینی مقامات دولتی قبرس جنوبی به آینده مذاکرات شده است. «نیکوس آناستاسیادس»، رئیسجمهوری قبرس یونانی که کشورش خلاف همسایه شمالی از سوی جوامع بینالمللی و اروپایی بهرسمیت شناخته شده، روز گذشته ضمن تبریک به آکینچی، انتخاب او را فرصتی برای تشکیل یک دولت مدرن بر مبنای ارزشها و اصول اتحادیه اروپا دانسته و اعلام کرد آینده مذاکرات بسته به اراده طرف ترکنشین است که میتواند دست دوستی یونانیان را فشرده یا همچون ماه اکتبر گذشته که در اعتراض به اکتشافات نفتی و گازی همسایه یونانینشین خود در حریم آبهای شمالی جزیره، میز مذاکرات را ترک کرده بود، فرصت تاریخی دیگری برای اتحاد جزیره را از دست بدهد. این درحالی است که اسپن بارتآیده، مشاور ویژه دبیرکل سازمانملل در امور قبرس نیز روز گذشته ضمن تبریک به ساکنان شمال قبرس، از پایان انجماد ششماهه روند صلح در آینده نزدیک خبر داده و اعلام کرد ابتدای ماه آینده میلادی راهی قبرس خواهد شد تا مقدمات ازسرگیری مذاکرات را فراهم کند. با تمام این اوصاف، هنوز جای تردید باقی است که آیا انتخاب آکینچی موجد تغییر رویکردی اساسی از سوی دولت خودمختار قبرس شمالی است یا وعدههای تکراری دولتمردان برای رفع بحران همچون گذشته به در بسته خواهد خورد؛ بهخصوص آنکه هر دو رقیب انتخاباتی، یکی بهعنوان پیامآور صلح و دیگری بهعنوان نماینده وضع موجود، در جریان کارزار انتخاباتی به دفعات از عزم خود برای حلوفصل مناقشه قبرس سخن گفته بودند. اراوغلو که پیش از رسیدن به مقام ریاستجمهوری، از مدافعان سرسخت ایده جدایی دو قبرس و بهرسمیتشناختهشدن قبرس شمالی بود. او در کارزار انتخاباتی خود برای تمدید پنجساله دوران ریاستجمهوریاش، بازگشت به میز مذاکرات را منوط به اجرای پروژه مشابه نفتی از سوی دولتش در آبهای جنوبی جزیره و تعیین ضربالاجلی دوساله برای حصول توافق دانسته و خاطرنشان کرده بود در صورت عدم توافق دو طرف، نقشه راه آتی دولتش را به همهپرسی عموم خواهد گذاشت. اراوغلو در حالی بر محوریتبخشی به خودمختاری و تمامیت ارضی بخش شمالی قبرس، تأکید داشت که معتقد بود ادامه مذاکرات نباید به قیمت نقض حقوق شهروندان بخش شمالی جزیره تمام شود.
آکینچی در تمام طول مبارزات انتخاباتی خود همواره بر لزوم دستیابی به راهحلی مصالحهآمیز برای هر دو بخش شمالی و جنوبی قبرس اشاره داشته و برخلاف رقبای محافظهکارش که ترکیه را سرزمین مادری خود میخواندند، هیچ تمایزی بین جمهوریهای جنوبی و شمالی قائل نبود. رئیسجمهوری جدید قبرس شمالی که از سال 2003 و با تأسیس «جنبش صلح و دموکراسی» و رهبری «حزب دموکراسی اشتراکی» هیچ ابایی از حمایت از ایده اتحاد دو قبرس نداشته و اعلام کرده بدون هیچ خط قرمزی پا به مذاکرات خواهد گذاشت. او وعده داده تا با احترام به خواسته دولت جنوبی مبنیبر آزادسازی شهر واروشا که از سال 1974 در اشغال هزاران سرباز ارتش ترکیه است، بتواند به توافقاتی پیرامون تعلیق محدودیتهای تجاری و پروازی به خاک قبرس شمالی نیز دست یابد. شاید همین تغییر لحن است که ساکنان ناراضی قبرس شمالی را در بحبوحه رکود اقتصادی و سیطره فرهنگی ترکیه بر فضای پیشتر سکولار آن کشور، به پای صندوقهای رأی کشانده و انتخابات اخیر را به دستاویزی برای حلوفصل بحران بدل کرده است. «جیمز کرلیندسی»، استاد علوم سیاسی مدرسه اقتصادی لندن، بر این باور است ساکنان قبرس شمالی دیگر فهمیدهاند که تنها دو گزینه پیشرو دارند: یا جذب ترکیهای شوند که در سایه حزب حاکم «عدالت و توسعه» روزبهروز از استانداردهای دموکراتیک و حقوقبشری دورتر میشود یا با همسایه جنوبی خود کنار آمده و سهمی در دولت و متعاقبا اتحادیه اروپا از آن خود کنند؛ آمال و آرزوهایی که دولت آتی آکینچی شاید بهترین نماینده آن باشد.
هوادار مصالحه در قبرس پیروز انتخابات بخش ترکنشین شد
دست دوستی جنوب در آستین شمالیها
صاحبخبر -
نظر شما