به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، امسال نیز همانند سال‌های گذشته مقام معظم رهبری شعاری را به عنوان نقشه راه و استراتژی سال جدید کشور اعلام فرمودند. همان طوریکه می‌دانیم سال 1394 از سوی ایشان، سال «دولت و ملت، همدلی و هم زبانی» اعلام شد. از منظر رهبر معظم انقلاب اعتماد مردم به نظام زمینه پشتیبانی آنها از حکومت را فراهم آورده و دستیابی به اهداف اسلامی را تضمین می‌کند. ایشان در بیانات خود در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری چنین فرمودند[1]:
«در حقیقت اعتماد مردم است که پشتیبانی آنها را به وجود می‌آورد؛ و پشتیبانی و اتصال مردم به دست‌اندرکاران نظام است که توفیق این حرکت اسلامی را با اهداف اسلامی تضمین می‌کند... مردم هستند که پشتیبان واقعی نظام‌مند؛ این پشتیبانی، متوقف به اعتماد است و این اعتماد هم باید باقی بماند.»
اما شعار سال جدید رویکرد متفاوتی با شعار سالیان قبلی داشته و همگرایی دولت و ملت را هدف گرفته است. چرا دولت و ملت به همدلی و همزبانی فرا خوانده شده‌اند؟ به نظر می‌آید دغدغه مقام معظم رهبری در نامگذاری سال جدید برطرف کردن فاصله‌ای است که بین دولت و ملت ایجاد شده است.
البته این مقاله درصدد تحلیل عملکرد دولت‌های گذشته نبوده و این مقوله می‌تواند توسط کارشناسان به نوبه خود مورد ارزیابی قرار گیرد. این مقاله به دنبال تبیین نقش مهم و تعیین کننده واحدهای روابط عمومی در تحقق شعار سال جدید است. زیرا معتقدم ضعف عملکرد روابط عمومی‌ها در انجام رسالت و وظایف ذاتی‌اش ما را به اینجا رسانده است.
همان طوریکه می‌دانیم روابط عمومی به زبان ساده وظیفه دارد ارتباط بین سازمان و مردم را مدیریت کند. به عبارت دیگر روابط عمومی پل ارتباطی بین مردم و سازمان بوده و تلاش می‌کند تا ضمن حفظ منافع سازمان، رضایت مردم را به دست آورد. در تعریف ساده دیگر، روابط عمومی به عنوان صدای مردم مطرح شده است.
با تغییراتی که در جوامع صورت گرفته و روابط اجتماعی شکل جدیدی یافته است شنیدن صدای مردم نیز دچار تحول گشته است. صدای مردم که زمانی به راحتی و بدون واسطه به گوش می‌رسید اکنون دیگر اینگونه نیست. امروزه روابط عمومی‌ها، تقویت‌کننده و رساننده صدای مردم به دستگاه‌های اجرایی و متقابلا انتقالگر پاسخ و خواسته‌های ادارات و سازمان‌ها به جامعه و مردم هستند[2].
روابط عمومی به عنوان یک رشته دانشگاهی در مقطع کارشناسی از دهه 1370 در دانشگاه‌های علامه طباطبایی و آزاد تهران و سپس در دانشگاه‌های علمی کاربردی تاسیس شده و بدین ترتیب سالانه صدها نفر برای اشتغال در روابط عمومی‌ها تربیت می‌شوند.
واقعیت این است که با گذشت سال‌ها تغییری در وضعیت ساختاری روابط عمومی‌ها به‌وجود نیامده و همچنان ضعف بیشتر روابط عمومی‌ها نگرش و تفکر مدیران آن سازمان است. در تحقیقی که اینجانب به سال 1382 با همکاری دانشجویان روابط عمومی درباره مشکلات روابط عمومی‌های تبریز انجام دادیم اولین و مهم‌ترین معضل روابط عمومی‌ها، طرز فکر مدیران سازمان عنوان شده است. عملکرد مدیران و مسئولان موجب شده در حال حاضر نیز روابط عمومی‌ها در اکثر سازمان‌ها فاقد متولی، چارت سازمانی، نیروی انسانی متخصص، تجهیزات و امکانات مناسب و بر خلاف فلسفه اولیه روابط عمومی، حضور مدیران و روسای تعریف و تمجیدگوی مسئولان رده بالای سازمان باشند، افرادی که ناهمدل و ناهم‌زبان با مردم و فقط در فکر منافع خویش و مدیران بالا دستی‌شان هستند.
با این وصف معتقدم کلید اجرایی شعار سال جدید در دستان روابط عمومی‌ها است اما نه روابط عمومی‌هایی با ساختار فعلی.
به نظر می‌آید اقدامات صورت گرفته برای روابط عمومی در سطح علمی و آکادمیک، تولید کتاب و مجله، برگزاری جشنواره و همایش، برپایی کارگاه‌های آموزشی و اقدامات مشابه توانسته عطش علاقمندان به این رشته را پاسخگو باشد. اما سئوال اساسی این است که ما تا چه حدی از این داشته‌هایمان استفاده و بهره برده‌ایم.
مسئله اتکا به قدرت درونی به عنوان «کلید حل مشکلات کشور» به یکی از مهم‌ترین مطالبات رهبر انقلاب تبدیل شده است و ایشان در بیانات خود فرموده‌اند[3]:«در داخل کشور خیلی امکانات وجود دارد که اگر چنانچه نگاه ما - چه در زمینه‌های اقتصادی، چه در زمینه‌های فرهنگی، چه در زمینه‌های گوناگون دیگر - به آنها باشد و اگر بتوانیم از این نیروهای داخلی استفاده کنیم، کلید حل مشکلات اینجا است؛ یعنی در درون کشور و امکانات داخلی کشور است که از اینها می‌شود خردمندانه بهره‌برداری کرد. اینها باید شناسایی بشوند.»
بنابراین اجرایی کردن شعار سال جدید و همگرایی دولت و ملت بهانه‌ای برای تجدید ساختار و احیای روابط عمومی‌ها و انجام وظایف ذاتی این واحدها است.
به نظر می‌آید با سپری شدن بیش از سه دهه از انقلاب اسلامی وقت آن رسیده که روابط عمومی‌ها برای بازنگری در عملکرد و انجام ماموریت‌های محوله از لاک خود خارج شده و به وظایف ذاتی خویش رجوع کنند.
شعار سال جدید فرصتی برای مدیران و مسئولان اجرایی است که روابط عمومی‌ها را در مسیر واقعی و مناسبش قرار داده و از منافع آن بهره‌مند شوند حتی اگر به ضررشان باشد.
مدیران سازمان‌ها باید اجازه دهند تا روابط عمومی‌ها از سطح تعریف و تمجیدگوی مسئولان به گروه منتقدان سازمان و انعکاس دهنده واقعیات سازمانی مبدل شوند. به عبارت دیگر روابط عمومی‌ها از حالت سنتی خارج شده و متناسب با تحولات جامعه مدرن و به‌روز شوند.
تحقق شعار سال جدید و همگرایی دولت و ملت فرصتی تاریخی برای روابط عمومی‌ها شمرده می‌شود. فرصتی که می‌توان از آن برای تجدید ساختار روابط عمومی‌ها استفاده برد.
در این زمینه پیشنهاد می‌شود بطور همزمان از دو راه این موضوع را آغاز کرد. در قدم اول وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی روابط عمومی‌ها باید به مسئولیت خویش گردن نهاده و اقداماتی نظیر تجدید ساختار روابط عمومی‌ها در راستای انجام وظایف جدید و تثبیت چارت سازمانی روابط عمومی‌های وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی را به عهده گیرد. قدم بعدی نیز باید از سوی مدیران و مسئولان سازمان‌ها و ادارات برداشته شود بدین ترتیب که قبول کرده و اجازه دهند افرادی با تخصص و تجربه مرتبط در واحد روابط عمومی مستقر شوند. همچنین نیروی انسانی، تجهیزات، امکانات و بودجه لازم را در اختیار روابط عمومی قرار دهند.
اگر به طور کلی روابط عمومی را به عنوان نهادی ارتباطی تعریف کنیم که وظیفه‌اش تسهیل ارتباطات و مراودات بین اقشار مختلف مردم و سازمان‌ها است، انتظاری که از روابط عمومی داریم این است که بتواند ارتباط دو سویه بین مردم به عنوان مخاطبان اصلی و سازمان را برقرار کرده و این ارتباط دو سویه را به سطح مطلوبی که رضایت مخاطبان را حاصل کند ارتقا بخشد.
در این رابطه روابط عمومی‌ها باید به صورتی هنرمندانه، خلاقانه، به‌روز و حرفه‌ای، با بهره‌گیری از فناوری‌های روز ارتباطی و اطلاع رسانی مناسب زمینه تحقق شعار سال جدید یعنی همدلی و همزبانی میان دولت و ملت را فراهم آورده و باعث تحول در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شوند و بر اعتمادسازی و تعامل سازنده میان دولت و ملت بیافزایند.
[1] دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری در 12 اسفند 1370.[2] سایت کاوشگران روابط عمومی، مقاله «روابط عمومی نهاد موثر در حذف فاصله میان دولت و ملت» (28/8/1388).
[3] بیانات در دیدار رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت (1392/6/6)
*************************
کمال‌الدین نیک‌رفتار خیابانی
**************************
انتهای پیام/60002/ع40/چ3000
∎
نظر شما